10 vấn đề mà các quốc gia thất bại (failed states) gặp phải
Nghiên cứu về các quốc gia thất bại (failed states) thường dựa trên chỉ số Fragile States Index (FSI) và nhiều trường hợp lịch sử (Somalia, Afghanistan, Libya, Haiti…). Từ đó, có thể rút ra 10 vấn đề điển hình mà các quốc gia thất bại thường mắc phải:
🔟 Vấn đề của các quốc gia thất bại
-
Mất đoàn kết dân tộc – xung đột sắc tộc, tôn giáo
-
Nội chiến, chia rẽ vùng miền, hận thù bộ tộc.
-
Ví dụ: Rwanda (1994), Nam Sudan.
-
-
Chính quyền yếu kém, mất tính chính danh
-
Người dân không còn tin vào nhà nước, coi chính quyền là “của một nhóm nhỏ”.
-
Ví dụ: Afghanistan (chính phủ Kabul trước 2021).
-
-
Tham nhũng, lợi ích nhóm
-
Quan chức lạm quyền, vơ vét tài sản quốc gia, dân mất niềm tin.
-
Ví dụ: Haiti, nhiều quốc gia châu Phi.
-
-
Kinh tế sụp đổ, phụ thuộc nặng nề
-
Nợ công, lạm phát, thất nghiệp, phụ thuộc vào viện trợ.
-
Ví dụ: Venezuela với khủng hoảng dầu mỏ.
-
-
Khoảng cách giàu nghèo cực lớn
-
Thiểu số tinh hoa sống xa hoa, đa số dân chúng nghèo khổ.
-
Dẫn đến bạo loạn, bất ổn chính trị.
-
-
Quân đội, an ninh tan rã
-
Binh lính không kỷ luật, tướng lĩnh thoái chí, xuất hiện lực lượng vũ trang phi nhà nước (dân quân, khủng bố).
-
Ví dụ: Libya sau khi Gaddafi sụp đổ.
-
-
Mất kiểm soát lãnh thổ
-
Chính phủ chỉ nắm được thủ đô, còn các vùng khác do phe phái hoặc nhóm vũ trang kiểm soát.
-
Ví dụ: Somalia.
-
-
Khủng hoảng nhân đạo, di cư hàng loạt
-
Đói nghèo, bệnh tật, dân tháo chạy ra nước ngoài, tạo thành “làn sóng tị nạn”.
-
Ví dụ: Syria trong nội chiến.
-
-
Sụp đổ giáo dục – y tế – hạ tầng xã hội
-
Trường học không hoạt động, bệnh viện thiếu thốn, giao thông – điện nước tê liệt.
-
Dẫn đến thế hệ trẻ mất tương lai.
-
-
Mất bản sắc và ý chí dân tộc
-
Người dân thờ ơ với vận mệnh đất nước, không còn niềm tin và lý tưởng chung.
-
Đây là mầm mống cuối cùng của sự diệt vong.
🧭 Rút ra cho Việt Nam
-
4 nguy cơ lớn nhất cần cảnh giác: tham nhũng – tụt hậu kinh tế – chia rẽ xã hội – mất niềm tin của trí thức & người trẻ.
-
Nếu giữ được đoàn kết dân tộc, niềm tin nhân dân, nền kinh tế tự chủ, quân đội mạnh và giáo dục – y tế vững vàng, thì sẽ tránh được vết xe đổ của các quốc gia thất bại.
