Thuế bất động sản tác động thế nào đến thu ngân sách?

ở Việt Nam và Trung Quốc bất động sản nhiều nhất nằm trong tay nhà nước và người giàu? nếu đánh thuế bất động sản thứ 2 thì nhà nước có thất thu ngân sách do không bán đấu giá được không?

Câu hỏi của bạn rất sâu sắc và chạm đến một nghịch lý chính sách trong thị trường bất động sản Việt Nam và Trung Quốc: “Đánh thuế để kiểm soát đầu cơ, nhưng lại lo thất thu ngân sách nếu thị trường trầm lắng.” Dưới đây là phân tích chi tiết:

🇻🇳 Tình hình tại Việt Nam

🏠 Ai sở hữu nhiều bất động sản nhất?

Nhà nước: Thông qua các doanh nghiệp Nhà nước, Tổng công ty phát triển đô thị, UBND các cấp đang sở hữu hoặc quản lý lượng lớn quỹ đất và dự án.
Người giàu + nhà đầu tư cá nhân: Có xu hướng gom nhiều nhà, đặc biệt là:
- Căn hộ trung – cao cấp ở Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Nha Trang...
- Nhà đất vùng ven để “lướt sóng” hoặc “để đó”.

⏩ Tổng hợp: BĐS tập trung chủ yếu trong tay nhà nước + nhóm 10% người giàu nhất.

🇨🇳 Tình hình tại Trung Quốc

Đất thuộc sở hữu toàn dân, chính quyền địa phương nắm quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất có thời hạn.
Ngân sách địa phương phụ thuộc lớn vào tiền bán đất cho doanh nghiệp phát triển BĐS.
Nhà đầu cơ cá nhân cũng nhiều, nhất là tầng lớp trung lưu – thượng lưu ở các thành phố lớn.

⏩ Tương tự Việt Nam: Nhà nước và nhóm người giàu nắm phần lớn nguồn lực đất đai – nhà ở.

❗️Nếu đánh thuế BĐS thứ 2 – Có nguy cơ thất thu không?

✅ Nguy cơ thất thu trong ngắn hạn là có, do:

Yếu tố	Giải thích
🧊 Thị trường trầm lắng	Nhà đầu cơ rút lui, người mua thật chờ đợi chính sách rõ ràng, khiến giao dịch giảm
📉 Giá đất giảm, khó đấu giá	Đấu giá quyền sử dụng đất không còn “sốt”, Nhà nước không bán được giá cao
💸 Doanh nghiệp BĐS trì hoãn đầu tư	Nếu không bán được hàng, họ sẽ chậm đóng tiền sử dụng đất, chậm khởi công

🧠 Nhưng về lâu dài, Nhà nước không hề thất thu – mà còn ổn định hơn

Lợi ích dài hạn	Giải thích
💼 Thu đều hàng năm qua thuế tài sản	Giảm lệ thuộc vào tiền sử dụng đất một lần (thu không ổn định, gây rủi ro tài chính địa phương)
🏘️ Thị trường lành mạnh, dễ kiểm soát	Ít đầu cơ → dễ điều tiết cung – cầu thật, tránh vỡ bong bóng
📈 Doanh nghiệp uy tín trụ lại, minh bạch hơn	Sàng lọc nhà đầu tư “thật”, đẩy lùi nhóm tài chính đen – đầu cơ lướt sóng
🏛️ Phát triển mô hình đô thị dài hạn	Dựa trên thuế tài sản ổn định, thay vì “bán đất nuôi ngân sách” như hiện nay

📌 Kết luận chiến lược

Ngắn hạn: Có thể gặp khủng hoảng thanh khoản, giảm đấu giá đất, ảnh hưởng nguồn thu ngân sách cục bộ.
Dài hạn: Hướng tới tài khóa bền vững, thị trường ổn định, giảm lệ thuộc vào “bán tài nguyên một lần”.

➡️ Vì vậy, cần đánh thuế bất động sản thứ 2 theo lộ trình – đi kèm cải cách hệ thống thuế tổng thể, đặc biệt là:

Thuế tài sản hàng năm (ổn định).
Giảm phụ thuộc vào tiền sử dụng đất (thu một lần).
Cân đối ngân sách địa phương dựa trên sản xuất, thuế doanh nghiệp, thuế tiêu dùng, thay vì đất.

Thuế bất động sản tác động thế nào đến thu ngân sách?