5 khu tự trị cấp tỉnh của Trung Quốc: Nội Mông, Quảng Tây, Ninh Hạ, Tân Cương, Tây Tạng
Dưới đây là tổng quan về tình hình kinh tế – xã hội và dân số của các khu tự trị cấp tỉnh của Trung Quốc (PRC) — cụ thể là 5 khu tự trị lớn: Nội Mông Cổ Tự trị khu (Inner Mongolia), Quảng Tây Tương Tế Zhuang Tự trị khu (Guangxi), Ninh Hạ Hồi Tộc Tự trị khu (Ningxia), Tân Cương Uy ghur Tự trị khu (Xinjiang) và Tây Tạng Tự trị khu (Tibet) — kèm một vài bất cập/chú ý.
📊 Thông số kinh tế – dân số – xã hội tổng quát
-
Theo thông báo 2025: tổng GDP của 5 khu tự trị này từ khoảng 6,01 nghìn tỷ nhân dân tệ năm 2020 đến cỡ 8,38 nghìn tỷ nhân dân tệ năm 2024.
-
Tốc độ tăng trung bình khoảng 5,6%/năm trong giai đoạn 2020-2024.
-
Về dân số: các khu như Xinjiang và Tibet còn tăng dân số trong khi tổng dân số Trung Quốc giảm nhẹ năm 2024.
-
Về thu nhập/đầu người: dữ liệu cho thấy giữa các vùng có tự trị và các tỉnh phát triển mạnh cực kỳ chênh lệch; ví dụ, bình quân GDP đầu người 2024 toàn Trung Quốc chừng ~ 95.700 nhân dân tệ.
🧭 Ví dụ chi tiết 2-3 khu tự trị nổi bật
Tân Cương Uy ghur Tự trị khu (Xinjiang)
-
Tân Cương hiện là khu vực chủ đạo về cotton của Trung Quốc: năm 2024 sản lượng cotton của Tân Cương là khoảng 5,69 triệu tấn, chiếm ~92,2% tổng sản lượng của Trung Quốc.
-
Dân số tăng: theo tin tức năm 2025, vùng này nằm trong số các khu vực có tăng trưởng dân số.
-
Kinh tế: mặc dù vẫn ở vùng xa, nhưng nhờ đầu tư và chiến lược “Một vành đai – Một con đường” nên có tăng trưởng tốt.
Tây Tạng Tự trị khu (Tibet)
-
Theo wiki: GDP năm 2023 khoảng 239,3 tỷ nhân dân tệ (~ 33,6 tỷ USD) và từ 2012-2023 tốc độ tăng khoảng +9,5%/năm.
-
Đầu tư công rất lớn, chi ngân sách bình quân đầu người cao để phát triển cơ sở hạ tầng & dịch vụ công.
-
Dân số: dựa vào báo cáo, Tây Tạng là một trong những vùng tăng dân số tự nhiên.
Quảng Tây Tương Tế Zhuang Tự trị khu (Guangxi)
-
Khu vực biên giới phía Nam, kết nối Việt Nam, có vị trí chiến lược về thương mại – du lịch.
-
Kinh tế trong báo cáo chung 5 khu tự trị có tăng trưởng tốt (như phần chung ở trên).
-
Dân tộc Zhuang chiếm số đông trong khu vực, đặc điểm văn hóa – xã hội riêng biệt.
⚠️ Những lưu ý và thách thức
-
Mặc dù tăng trưởng tốt, nhưng “thu nhập đầu người” và mức độ phát triển cơ sở hạ tầng vẫn thua các tỉnh ở đông bộ và bờ biển. Ví dụ: bình quân GDP đầu người 2024 khoảng “~ 95.700 nhân dân tệ” cho toàn quốc, nhưng ở vùng Tây và khu tự trị có thể thấp hơn nhiều.
-
Dữ liệu dân số: mặc dù các khu tự trị có tăng dân số, nhưng di cư nội địa, chính sách dân số, và cấu trúc dân tộc gây ra phân hóa xã hội – như chênh lệch thành thị/nông thôn, bản địa/di cư.
-
Về xã hội: có các vấn đề liên quan đến bất đồng dân tộc, quản lý xã hội, và an ninh vùng biên – trong nhiều tài liệu quốc tế được đề cập như là điểm “nhạy cảm”.
-
Vì là “khu tự trị”, quyền tự chủ thực tế vẫn bị giới hạn — trung ương kiểm soát chặt, dữ liệu công bố có khi không đầy đủ.
