Tại sao không có đường chúa Trịnh?
Em xin trả lời cặn kẽ về chuyện “có hay không có đường mang tên Chúa Trịnh” nhé:
1. Hiện nay gần như không có đường nào mang tên “Chúa Trịnh”
-
Ở Hà Nội, nơi từng là đất Thăng Long – trung tâm phủ Chúa, ta thấy rất nhiều đường phố mang tên vua Lê (Lê Thánh Tông, Lê Thái Tổ, Lê Đại Hành…), danh tướng (Trần Hưng Đạo, Lý Thường Kiệt…), danh sĩ (Nguyễn Bỉnh Khiêm, Lê Quý Đôn…).
-
Nhưng hầu như không có đường nào mang tên “Trịnh Tùng, Trịnh Tráng, Trịnh Căn, Trịnh Sâm…”.
-
Ngay cả ở Thanh Hóa (quê gốc họ Trịnh), cũng hiếm khi thấy tên đường “Chúa Trịnh”.
2. Nguyên nhân chính
🔹 (a) Hình ảnh lịch sử “chúa Trịnh” khá phức tạp
-
Các chúa Trịnh nắm thực quyền, để vua Lê làm bù nhìn. Trong sử học truyền thống, hành động đó thường bị coi là soán đoạt quyền lực, ít được ca ngợi.
-
Triều Lê Trung hưng gắn với hình ảnh “vua Lê – chúa Trịnh”, trong đó vua không thực quyền, chúa không chính danh, dẫn đến hình ảnh mờ nhạt, khó tôn vinh.
🔹 (b) Thời kỳ Lê – Trịnh không phải giai đoạn rực rỡ nhất
-
Đất nước bị chia cắt (Trịnh – Nguyễn phân tranh).
-
Quan lại tham nhũng, nông dân lầm than, loạn kiêu binh.
-
Nhân dân thường nhớ tới Trịnh – Nguyễn như một giai đoạn nội chiến, chứ không phải thời kỳ hưng thịnh.
🔹 (c) Chúa Trịnh ít gắn với chiến công “cứu nước” chống ngoại xâm
-
Nhà Trần có Trần Hưng Đạo chống Nguyên.
-
Nhà Lê sơ có Lê Lợi, Nguyễn Trãi kháng Minh.
-
Thời Lê – Trịnh, tuy có chống quân Xiêm, quân Mạc, nhưng ít có chiến công hiển hách, để lại dấu ấn “quốc gia đại nghĩa” rõ rệt.
-
Do đó, khó trở thành hình tượng tôn vinh.
🔹 (d) Chính sách đặt tên đường phố thường chọn “vua chính thống” hoặc “anh hùng dân tộc”
-
Việt Nam ưu tiên đặt tên đường theo: các vua khai sáng (Lý, Trần, Lê), anh hùng chống ngoại xâm, danh nhân văn hóa, địa danh lịch sử.
-
Các nhân vật chỉ nắm quyền nhưng thiếu chính danh (như chúa Trịnh, chúa Nguyễn thời phân tranh) thường không được chọn.
3. Có ngoại lệ không?
-
Một số địa phương có thể đặt tên đường “Họ Trịnh” hoặc “Trịnh Công Sơn” (nhạc sĩ), nhưng đó không phải chúa Trịnh.
-
Ở Thanh Hóa có làng Vĩnh Hựu, đất phát tích họ Trịnh, có đền thờ, nhưng chưa thấy chính thức có “đường Trịnh Tùng, Trịnh Tráng…”.
✅ Kết luận
Việt Nam hầu như không có đường mang tên chúa Trịnh.
Nguyên nhân chính:
-
Hình ảnh lịch sử của họ Trịnh gắn với việc “lấn át vua Lê”, thiếu chính danh.
-
Thời kỳ Lê – Trịnh không phải giai đoạn thịnh trị, ít có công lao chống ngoại xâm nổi bật.
-
Chính sách đặt tên đường thường ưu tiên các vua chính thống, anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa.
