Tổng quan về đất nước Nepal 2025?

Tổng quan về đất nước Nepal 2025?

Nepal- quốc gia có địa chính trị khó khăn - lời nguyền địa lý

Bảng so sánh trực tiếp Bhutan – Nepal -2 quốc gia bị lời nguyền địa lý nhưng số phận khác nhau

Dưới đây là các số liệu cập nhật mới nhất mà tôi tìm được về Nepal — dân số, GDP, lạm phát, thất nghiệp, và chỉ số phát triển con người (HDI) — kèm bình luận ngắn:

Số liệu chính

Bình luận và phân tích

• Tăng trưởng GDP: Tăng trưởng GDP Nepal có dấu hiệu hồi phục, đặc biệt trong nửa đầu năm tài khóa FY25, đạt ~ 4.9% so với ~ 4.3% vào cùng kỳ năm trước. Điều này cho thấy có sự phục hồi, nhưng vẫn chưa mạnh và ổn định hoàn toàn — ngành dịch vụ bị ảnh hưởng bởi các gián đoạn như nâng cấp sân bay, thiên tai.

• Áp lực lạm phát: Lạm phát tổng thể khoảng 5%, nhưng giá thực phẩm & đồ uống vẫn cao, có loại rau quả tăng giá mạnh (~ 26.6%) đã gây áp lực lên người dân nghèo.

• Thất nghiệp: Tỷ lệ thất nghiệp hơn 10% là khá cao, đặc biệt với thanh niên và người trẻ. Khi cộng với vấn đề việc làm chất lượng thấp, di cư lao động thì áp lực xã hội nhiều hơn.

• HDI: Với HDI = 0.622, Nepal được phân loại vào nhóm “phát triển con người trung bình” (medium human development). Xếp hạng 145/193 cho thấy vẫn còn khá xa so với nhiều quốc gia trong khu vực như Sri Lanka, Maldives.

Chính trị

1. Bất ổn chính trị, thay đổi chính quyền thường xuyên

   • Nepal chưa ổn định về mặt chính trị trong thời gian dài. Các đảng phái hay liên minh thay đổi, và sự luân phiên lãnh đạo xảy ra khá thường xuyên.

   • Gần đây, Thủ tướng K.P. Sharma Oli đã phải từ chức vào tháng 9/2025 sau làn sóng biểu tình quy mô của thanh niên, đặc biệt Gen Z, phản đối tham nhũng, quyền lực tập trung và việc chính phủ cấm nhiều nền tảng mạng xã hội. 

2. Biểu tình, yêu cầu minh bạch & chống tham nhũng

   • Biểu tình Gen Z được nhắc đến nhiều: xuất phát từ lệnh cấm nhiều ứng dụng mạng xã hội, nhưng nhanh chóng mở rộng thành yêu cầu lớn hơn: minh bạch trong chính quyền, chống lạm dụng quyền lực, chống bất công về thu nhập, bất bình đẳng. 

   • Một số tòa nhà chính phủ, cả quốc hội, đã bị người biểu tình tấn công, gây bất ổn an ninh tại thủ đô Kathmandu. 

3. Vai trò dân số trẻ & xã hội dân sự

   • Thanh niên đóng vai trò rất mạnh trong phản kháng, đặc biệt Gen Z sử dụng mạng xã hội để tổ chức và biểu lộ quan điểm.

   • Sự bất mãn của người dân lớn đối với tham nhũng, khoảng cách giàu nghèo và cơ hội nghề nghiệp bị hạn chế. 

4. Yếu tố về thể chế & hiến pháp

   • Nepal là nước cộng hòa theo thể chế liên bang. Từ sau phong trào dân chủ, chế độ quân chủ bị bãi bỏ năm 2008. 

   • Tuy nhiên, có sự trỗi dậy của các phong trào ủng hộ trả lại quân chủ, hoặc ít nhất là muốn thay đổi vai trò của nhà nước và luật pháp theo hướng có lợi cho những người vốn bị thiệt thòi. 

Kinh tế

1. Tăng trưởng & nguồn lực

   • Tăng trưởng GDP có hồi phục sau đại dịch COVID-19. Theo World Bank, trong nửa đầu năm tài khóa FY25, GDP thực tăng khoảng 4.9%, cao hơn mức của năm trước đó

   • Các ngành như nông nghiệp và công nghiệp có dấu hiệu hồi phục. Dịch vụ (như du lịch) cũng đóng góp, nhưng vẫn dễ bị tổn thương bởi yếu tố bên ngoài như thiên tai, thay đổi thời tiết, hay gián đoạn trong hạ tầng. 

2. Ưu thế & phụ thuộc

   • Nepal phụ thuộc lớn vào kiều hối (remittances) từ những người Nepal làm việc ở nước ngoài. Đây là nguồn thu quan trọng cho nhiều gia đình và đóng góp vào GDP.

   • Du lịch cũng là lĩnh vực mang lại ngoại tệ, nhưng bị ảnh hưởng mạnh bởi ảnh hưởng của COVID-19, hạn chế trong hạ tầng sân bay (ví dụ nâng cấp sân bay quốc tế Tribhuvan gây gián đoạn) và biến động chính trị-xã hội. 

3. Thách thức lớn

   • Nợ công, chi ngân sách lớn cho lương, trợ cấp và chi tiêu thường xuyên: Phần lớn ngân sách quốc gia phải chi cho lương công chức, trợ cấp xã hội, trả nợ nần, chi hành chính. Điều này làm giảm nguồn lực cho đầu tư phát triển, hạ tầng và dịch vụ công.

   • Tín dụng xấu, hệ thống tài chính: Có dấu hiệu ngân hàng và các cơ quan tài chính gặp khó khăn, nợ xấu tăng, niềm tin của nhà đầu tư nội bộ và nước ngoài bị ảnh hưởng. 

   • Thiếu việc làm trong nước & di cư: Nhiều người trẻ không tìm được việc làm phù hợp, nên tìm đường đi nước ngoài để làm việc. Việc này dẫn đến “chảy máu chất xám” và giảm nguồn lực lao động có trình độ.

   • Bất bình đẳng thu nhập & khả năng tiếp cận cơ hội kinh tế: Người giàu có, người có kết nối với chính trị có lợi thế hơn nhiều. Người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu vùng xa thường được hưởng rất ít từ phát triển. 

4. Triển vọng & các điểm sáng

   • Chính phủ có một số chính sách để thúc đẩy fintech, đổi mới số, khởi nghiệp. 

   • Cải thiện hạ tầng năng lượng (như thủy điện) được xem là một hướng rất tiềm năng để Nepal khai thác lợi thế địa hình dồi dào nước, để vừa đáp ứng nhu cầu trong nước, vừa xuất khẩu. 

   • Một số chương trình hỗ trợ cây cầu, đường sá, sân bay nhằm mở rộng kết nối và thúc đẩy du lịch, thương mại. 

Xã hội

1. Dân số trẻ & cơ cấu dân số

   • Nepal có dân số trẻ, nhiều lao động trong độ tuổi hoạt động, điều này nếu được khai thác tốt có thể là “dividend dân số” (demographic dividend). 

   • Tuy nhiên, dân số trẻ cũng dẫn tới áp lực lớn về giáo dục, y tế, việc làm. Người trẻ muốn tham gia chính trị, đòi hỏi minh bạch, công bằng hơn. 

2. Môi trường & thiên tai

   • Nepal nằm ở vùng núi Himalaya, dễ chịu ảnh hưởng của động đất, sạt lở đất, lũ lụt, thiên tai do mưa to, lốc xoáy... Thiệt hại từ thiên tai thường rất lớn đối với hạ tầng, đồng ruộng, giao thông và thủy lợi. 

   • Biến đổi khí hậu là một thách thức — tuyết và băng tan, thay đổi lượng mưa, ảnh hưởng tới mùa màng, cung cấp nước.

3. Giáo dục & kỹ năng

   • Cơ hội giáo dục đã được mở rộng nhưng chất lượng và tính phù hợp kỹ năng vẫn còn là vấn đề. Nhiều người trẻ học xong không có kỹ năng thực tế hoặc không đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động. 

   • Đặc biệt ở vùng nông thôn và vùng dân tộc thiểu số, việc tiếp cận giáo dục, y tế và cơ hội kinh tế còn hạn chế.

4. Bất công xã hội & đa dạng dân tộc

   • Nepal là nước đa dân tộc, có nhiều nhóm dân tộc thiểu số, tôn giáo, vùng miền khác nhau. Sự đa dạng này là điểm mạnh về văn hóa, nhưng cũng mang lại thách thức trong việc đảm bảo công bằng, phân bổ tài nguyên, tiếng nói chính trị. 

   • Giới tính, đặc biệt phụ nữ vùng sâu, người nghèo, người dân tộc thiểu số, thường chịu nhiều thiệt thòi trong thu nhập, quyền tiếp cận dịch vụ, tiếp cận công ăn việc làm, tiếng nói trong xã hội.

Các biến động mới & nguy cơ hiện hữu

• Lệnh cấm mạng xã hội, và sau đó là phản ứng mạnh mẽ của công chúng, cho thấy bất mãn đang rất lớn. Việc này không chỉ là vấn đề tự do ngôn luận mà là biểu hiện của sự thiếu tin cậy vào chính quyền. 

• Việc quốc hội Nepal bị người biểu tình vào được, các cuộc biểu tình có cả thiệt hại người và tài sản, là dấu hiệu cho thấy sự xói mòn của cảm giác an toàn chính trị và ổn định thể chế. 

• Kinh tế mặc dù hồi phục, nhưng tốc độ chưa đủ mạnh để giải quyết các vấn đề cơ bản như việc làm, bất bình đẳng, và nâng cao đời sống cho người dân nghèo. Nếu không có cải cách sâu rộng, Nepal có nguy cơ bị tụt lại phía sau trong khu vực.