So sánh tình trạng bạo lực học đường & tội phạm vị thành niên ở Việt Nam với thế giới

so sánh tình trạng bạo lực học đường & tội phạm vị thành niên ở Việt Nam với thế giới, dựa trên số liệu quốc tế để thấy mức độ và xu thế.

1. Bức tranh toàn cầu

Theo UNESCO (2019):
- Khoảng 246 triệu trẻ em và thanh thiếu niên bị bạo lực học đường (bao gồm bắt nạt, bạo lực thể chất, tinh thần, tình dục) mỗi năm.
- Trung bình 1/3 học sinh toàn cầu từng bị bắt nạt.
- Ở một số nước châu Phi và Nam Á, tỉ lệ học sinh từng bị bạo lực thể chất ở trường có thể tới 40–50%.
OECD (PISA 2018 – 2022):
- Tỉ lệ học sinh 15 tuổi bị bắt nạt ít nhất vài lần/tháng:
  - OECD trung bình: khoảng 23%.
  - Nhật Bản: 15%,
  - Mỹ: 20%,
  - Hàn Quốc: 25%,
  - Một số nước Mỹ Latin: trên 30%.
Tội phạm vị thành niên (UNODC – Văn phòng Liên Hợp Quốc về Ma túy và Tội phạm):
- Nhiều quốc gia ghi nhận thanh thiếu niên (dưới 18 tuổi) chiếm khoảng 8–12% tổng số người phạm tội.
- Xu hướng: giảm dần ở các nước phát triển (do có hệ thống phúc lợi & giáo dục kỹ năng tốt), nhưng gia tăng ở nhiều nước đang phát triển.

Bạo lực học đường:
- Việt Nam có khoảng 700–800 vụ/năm được báo cáo (2022–2023), liên quan đến hơn 2.000 học sinh.
- Tuy nhiên, do quy mô học sinh cả nước rất lớn (hơn 20 triệu học sinh), nên tỷ lệ chưa cao bằng trung bình toàn cầu (ước dưới 5% học sinh bị tác động trực tiếp hằng năm).
- Nhưng mức độ vụ việc ở Việt Nam đang có xu hướng phức tạp hơn: quay clip, phát tán trên mạng xã hội, có hung khí – điều này giống các nước phát triển khi bạo lực lan sang môi trường online (cyberbullying).
Tội phạm vị thành niên:
- Ở Việt Nam, số liệu Bộ Công an (2022) cho thấy: tội phạm chưa thành niên chiếm khoảng 10% tổng số vụ phạm pháp hình sự – mức này tương đồng với trung bình thế giới.
- Các hành vi chủ yếu: trộm cắp, gây rối trật tự, cố ý gây thương tích, gần đây có thêm tội phạm công nghệ cao (hack tài khoản, lừa đảo online) – giống xu hướng toàn cầu.

Khía cạnh	Việt Nam	Thế giới
Tỷ lệ học sinh bị bắt nạt	Thấp hơn mức trung bình OECD (ước ~15–20%).	OECD trung bình ~23%, có nước 30–40%.
Hình thức	Thể chất + bắt nạt online (quay clip, phát tán MXH).	Giống: bắt nạt online đang tăng mạnh ở Mỹ, Hàn, Nhật.
Tội phạm vị thành niên	10% tổng tội phạm (trộm cắp, bạo lực, công nghệ cao).	8–12% tổng tội phạm, xu hướng giảm ở các nước phát triển, tăng ở nước đang phát triển.
Biện pháp xử lý	Tập trung giáo dục + kỷ luật hành chính, ít cơ sở cải tạo chuyên biệt.	Các nước phát triển có tòa án vị thành niên, trại giáo dưỡng mang tính phục hồi, chương trình cộng đồng.

Tỷ lệ bạo lực học đường ở Việt Nam chưa cao bằng mức trung bình quốc tế, nhưng mức độ phức tạp gia tăng, đặc biệt là trên không gian mạng.
Tội phạm vị thành niên ở mức trung bình thế giới, nhưng nguy cơ bùng phát cao nếu không kiểm soát (nhất là do ảnh hưởng mạng xã hội, kinh tế chênh lệch, thiếu sân chơi lành mạnh).
Việt Nam có thể học tập:
- Nhật Bản – mô hình giáo dục nhân cách & kỹ năng sống (môn học đạo đức, tiết sinh hoạt lớp bắt buộc).
- Mỹ – chương trình phục hồi cộng đồng (community service, tư vấn tâm lý thay vì chỉ trừng phạt).
- Hàn Quốc – hệ thống tư vấn tâm lý và đường dây nóng quốc gia về bạo lực học đường.