Ổn định vĩ mô quan trọng hơn tăng trưởng bằng mọi giá?
Đây là câu hỏi then chốt trong hoạch định chính sách kinh tế, và câu trả lời có thể nhìn từ cả lý thuyết kinh tế và thực tiễn Việt Nam – thế giới.
1. Ổn định vĩ mô là điều kiện tiên quyết để có tăng trưởng bền vững
-
Tăng trưởng bằng mọi giá (in tiền, bơm tín dụng, nới chi tiêu công quá mức) thường tạo hiệu ứng “bùng nổ ngắn hạn – khủng hoảng dài hạn”.
-
Khi mất ổn định (lạm phát, tỷ giá biến động, nợ công mất kiểm soát), doanh nghiệp và người dân mất niềm tin, dòng vốn đầu tư chảy ra ngoài, và nền kinh tế rơi vào suy thoái.
-
Ví dụ: khủng hoảng châu Á 1997, Mỹ Latinh thập niên 1980, hay chính Việt Nam giai đoạn 2007–2011 (tăng trưởng nóng nhưng lạm phát trên 20%, nợ xấu ngân hàng phình to).
2. Ổn định vĩ mô bảo vệ người yếu thế và tầng lớp trung lưu
-
Lạm phát cao làm thu nhập thực tế của người lao động bị bào mòn nhanh nhất. Người giàu có tài sản phòng hộ (BĐS, vàng, ngoại tệ) vẫn bảo toàn được giá trị, trong khi người nghèo chỉ có tiền mặt và lương → mất mát nhiều nhất.
-
Khủng hoảng tỷ giá làm tăng gánh nợ ngoại tệ, khiến Chính phủ phải thắt lưng buộc bụng, cắt chi tiêu phúc lợi xã hội.
3. Tăng trưởng chỉ có ý nghĩa nếu bền vững
-
Tăng trưởng nhanh nhưng mất ổn định thì tăng trưởng đó không bền: GDP tăng vài năm nhưng sau đó tụt lại, thậm chí thấp hơn mức nền ban đầu.
-
Ngược lại, khi giữ ổn định vĩ mô, dù tốc độ tăng trưởng trước mắt có thể khiêm tốn, nhưng tạo ra niềm tin dài hạn cho nhà đầu tư, người dân và quốc tế.
-
Ví dụ: Singapore, Hàn Quốc duy trì chính sách ổn định vĩ mô nhiều thập kỷ, nhờ đó đạt tăng trưởng bền vững, trở thành nước phát triển.
4. Ổn định tạo “không gian chính sách”
-
Nếu nền kinh tế ổn định, Chính phủ còn dư địa để tung ra gói kích thích khi cần (như khi khủng hoảng toàn cầu 2008, đại dịch COVID-19).
-
Ngược lại, nếu đã “đốt hết thuốc súng” để chạy theo tăng trưởng, khi khủng hoảng xảy ra sẽ không còn công cụ để ứng phó.
✅ Kết luận:
Ổn định vĩ mô quan trọng hơn tăng trưởng bằng mọi giá, vì ổn định là điều kiện để có tăng trưởng lâu dài, công bằng và an toàn. Nếu mất ổn định, cuối cùng nền kinh tế sẽ mất cả hai: vừa mất ổn định, vừa mất tăng trưởng.
Giai đoạn 2007–2011, Việt Nam chạy theo tăng trưởng cao bằng nới lỏng tiền tệ và tín dụng: GDP có năm đạt trên 7%, nhưng hậu quả là lạm phát vọt lên trên 20% (2008, 2011), bất động sản và chứng khoán sốt nóng rồi sụp đổ, nợ xấu ngân hàng tăng mạnh, niềm tin thị trường suy giảm.
Giai đoạn 2012–2023, trọng tâm chính sách chuyển sang ổn định vĩ mô: lạm phát duy trì bình quân dưới 4%, tỷ giá ổn định, dự trữ ngoại hối tăng, nợ công được kiểm soát. Tăng trưởng GDP chỉ khoảng 6–7%/năm, nhưng chất lượng và tính bền vững cao hơn, thu hút FDI ổn định, nền kinh tế chống chịu tốt hơn trước cú sốc như COVID-19.
👉 Thông điệp rút ra: “Tăng trưởng nóng có thể mang lại con số đẹp trong ngắn hạn, nhưng cái giá phải trả là khủng hoảng và bất ổn. Ngược lại, ổn định vĩ mô là nền móng để tăng trưởng bền vững trong dài hạn.”
