Cơ hội từ mô hình kinh tế mới - Diễn đàn Kinh tế mới Việt Nam 2025
1. Dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam 2025–2030
-
ADB: nâng dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam năm 2025 từ 6,6% lên 6,7%.
-
IMF: dự báo thận trọng hơn, tăng trưởng có xu hướng chậm lại từ 2026.
-
UOB (Singapore): lạc quan, giữ dự báo 2026 khoảng 7%, nhấn mạnh động lực từ xuất khẩu nhưng cảnh báo rủi ro từ đầu tư hạ tầng lớn.
-
Chính phủ & Đảng: đặt mục tiêu rất cao
-
2025: 8,3 – 8,5%.
-
2026–2030: tăng trưởng trên 10%.
-
-
Ban Chính sách, Chiến lược TW:
-
Kịch bản cơ sở: 8,1%.
-
Kịch bản cao: 9%.
-
2. Động lực tăng trưởng và rủi ro
-
Mô hình tăng trưởng hiện nay vẫn dựa vào động lực truyền thống: vốn, lao động giá rẻ, xuất khẩu.
-
Thách thức:
-
Phụ thuộc FDI trong xuất khẩu (FDI chiếm 71,3% xuất khẩu, chủ yếu điện tử, dệt may, giày dép).
-
Chỉ 18% doanh nghiệp trong nước kết nối chuỗi giá trị toàn cầu, thấp hơn nhiều so với Thái Lan, Indonesia, Ấn Độ.
-
Nội địa hóa thấp: điện tử chỉ 15–18%, giá trị gia tăng ngành điện thoại chỉ 12%.
-
Nguy cơ bị ảnh hưởng từ các chính sách thuế đối ứng của Mỹ và xu thế bảo hộ thương mại.
-
3. Nội lực và năng suất
-
TFP (năng suất nhân tố tổng hợp) và năng suất lao động còn thấp.
-
Nhiều ngành công nghiệp chế biến chế tạo vẫn dừng ở gia công, ít tạo lan tỏa giá trị.
-
Trong 63 tiểu ngành công nghiệp, chỉ 11 ngành có chỉ số lan tỏa cao đến giá trị gia tăng.
-
Nếu không đổi mới sáng tạo và nâng năng suất, khó đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số.
4. Cơ hội từ mô hình kinh tế mới
-
Kinh tế số:
-
Đóng góp 18,3% GDP năm 2024, trong đó công nghệ số lõi chiếm 62%.
-
Dự báo đóng góp 90–200 tỷ USD vào GDP năm 2030.
-
Riêng AI có thể đóng góp 120–130 tỷ USD.
-
Mục tiêu: kinh tế số chiếm 30% GDP vào 2030.
-
-
Kinh tế xanh:
-
Đầu tư xanh tư nhân năm 2024 đạt 161 triệu USD (2% tổng đầu tư).
-
Tiềm năng lớn về năng lượng gió ngoài khơi, mặt trời.
-
Chi phí chuyển đổi xanh lớn (~6,8% GDP/năm).
-
-
Các mô hình khác được nhắc tới: kinh tế tuần hoàn, kinh tế dữ liệu, kinh tế cận biên, kinh tế không gian vũ trụ…
5. Định hướng chính sách & giải pháp đột phá
-
Đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển từ “số lượng” sang “chất lượng”.
-
Đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo để nâng cao năng suất lao động và TFP.
-
Phát triển doanh nghiệp nội địa để tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, đặc biệt trong bán dẫn, công nghệ số, năng lượng tái tạo.
-
Tăng cường nội lực kinh tế, giảm phụ thuộc FDI.
-
Chính sách hỗ trợ công nghiệp hỗ trợ, nâng tỷ lệ nội địa hóa.
-
Thúc đẩy kinh tế số và xanh trở thành động lực chủ đạo của giai đoạn 2026–2030.
👉 Có thể thấy: Việt Nam đang đặt mục tiêu rất tham vọng (tăng trưởng 2 con số trong 2026–2030), nhưng để đạt được thì cần chuyển đổi mô hình tăng trưởng, nâng giá trị gia tăng trong nước, và tận dụng cơ hội từ kinh tế số – xanh.
GS.TS. Hoàng Văn Cường mang tính chiến lược, bổ sung cho định hướng mà ông Nguyễn Thanh Nghị đã nhấn mạnh. Ta có thể rút ra 3 tầng ý chính như sau:
1. Bối cảnh toàn cầu
-
Thế giới đang biến động mạnh: căng thẳng địa chính trị, cạnh tranh công nghệ, xu hướng bảo hộ gia tăng.
-
Đồng thời, những xu thế mới (cách mạng xanh, chuyển đổi số, AI, tự động hóa) đang tái cấu trúc sản xuất và thương mại toàn cầu.
-
Ở các lĩnh vực công nghệ mới nổi, khoảng cách giữa nước phát triển và đang phát triển không quá xa → cơ hội “xuất phát cùng vạch”.
2. Cơ hội cho Việt Nam
-
Việt Nam hoàn toàn có thể tham gia ngay từ đầu vào ngành công nghệ mới nổi thay vì đi sau.
-
Nếu hành động kịp thời, Việt Nam có thể:
-
Vượt lên khỏi vị thế gia công – lắp ráp,
-
Trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu,
-
Nâng cao sức chống chịu và vị thế quốc gia trong nền kinh tế thế giới.
-
3. Thông điệp chiến lược
-
Đây là “thời điểm vàng” để bứt phá: tận dụng cơ hội, chuyển đổi mô hình, nâng vị thế trong chuỗi.
-
Con đường để đạt tăng trưởng hai con số và thực hiện khát vọng Việt Nam thu nhập cao 2045 chính là:
-
Đón làn sóng công nghệ mới,
-
Phát triển nhanh và bền vững,
-
Dựa vào nội lực kết hợp hội nhập sâu chuỗi giá trị toàn cầu.
-
👉 Nói ngắn gọn: GS.TS. Hoàng Văn Cường coi “cửa sổ cơ hội công nghệ” hiện nay là cơ hội lịch sử để Việt Nam chuyển từ vị thế làm thuê lên làm chủ, từ gia công lên sáng tạo – qua đó đạt tăng trưởng đột phá.
