Top 10 nước dẫn đầu về hoá học lượng tử? Việt Nam cần làm gì để trở thành 1 trong 10 nước đó?

10/10/2025 Công nghệ tương lai

Top 10 nước dẫn đầu về hoá học lượng tử? Việt Nam cần làm gì để trở thành 1 trong 10 nước đó?

(A) Top 10 quốc gia đang dẫn đầu về nghiên cứu & ứng dụng liên quan đến hóa học lượng tử / hóa học tính toán / công nghệ lượng tử (dựa trên xuất bản khoa học, đầu tư, cơ sở nghiên cứu, startup & hạ tầng), và (B) Chiến lược cụ thể cho Việt Nam để trở thành 1 trong top 10 đó (kèm mục ngắn — trung — dài hạn, ưu tiên hành động, và ví dụ công việc ban đầu).

Ghi chú: “Dẫn đầu” ở đây là tổng hợp từ nhiều chỉ báo: số lượng & chất lượng bài báo/citation, các viện/đại học hàng đầu, nguồn lực tài chính (đầu tư công — tư), hệ sinh thái startup quantum và hạ tầng tính toán (supercomputer / cloud quantum). Các nguồn tham khảo chính tôi dùng: phân tích xuất bản của ASPI/TechTracker, Nature Index, MIT/QIR, báo cáo ECIPE, bản đồ startup của VisualCapitalist và các bài phân tích tổng quan về chiến lược quốc gia.

A. Top 10 (tổng hợp, theo thứ tự không quá cứng nhắc)

  1. Hoa Kỳ (Mỹ) — dẫn đầu về số lượng & chất lượng công trình, hạ tầng (national labs), công ty (Google, IBM, Microsoft), và vốn mạo hiểm.

  2. Trung Quốc — đầu tư nhà nước lớn, nhiều tổ chức/đại học mạnh trong vật lý lượng tử và hóa học tính toán (CAS, USTC, Tsinghua). 

  3. Vương quốc Anh — mạnh về nghiên cứu cơ bản, nhiều trung tâm lượng tử liên ngành và startup.

  4. Đức — Max Planck, các viện vật lý hàng đầu, nhiều dự án công–tư.

  5. Nhật Bản — bề dày vật lý lý thuyết, vật liệu, tính toán lượng tử.

  6. Pháp — cơ sở nghiên cứu nhà nước (CNRS), hợp tác chặt với công nghiệp.

  7. Thụy Sĩ (ETH Zurich, CERN liên quan/hiệu ứng lan tỏa) — trung tâm nghiên cứu chất lượng cao.

  8. Hà Lan / Bỉ / các nước Benelux (đại diện: Hà Lan) — chính sách quốc gia, hub startup, hợp tác châu Âu (Netherlands có chiến lược lượng tử rõ ràng)

  9. Canada — mạnh về nghiên cứu lượng tử và startup, chính sách hỗ trợ. 

  10. Úc / Singapore / Israel (chia nhóm cạnh tranh top-10 tùy tiêu chí: xuất bản, đầu tư, startup). 

— Lưu ý: nhiều báo cáo (ASPI, MIT QIR, ECIPE) cho thấy Mỹ và Trung Quốc chiếm phần lớn “khối lượng & ảnh hưởng” nghiên cứu lượng tử; phần còn lại của châu Âu, Nhật, Canada, Úc, Hà Lan v.v. là các trung tâm chuyên sâu. 

B. Việt Nam cần làm gì — lộ trình thực thi (TẦM NHÌN → CHIẾN LƯỢC → HÀNH ĐỘNG)

Dưới đây là kế hoạch ưu tiên (ngắn — trung — dài hạn) với các hành động cụ thể, có thể áp dụng ngay để Việt Nam bắt đầu leo vào top-10 trong mảng hóa học lượng tử / hóa học tính toán / ứng dụng lượng tử cho hóa học.

Mục tiêu đo lường (gợi ý)

  • 5–7 trung tâm/nhóm nghiên cứu quốc gia về hóa học lượng tử trong 5 năm.

  • 50+ bài Q1/Q2 liên quan DFT / ab initio / quantum algorithms for chemistry trong 5 năm.

  • 10 startup/scaleup ứng dụng hóa học tính toán (drug design, materials) trong 7 năm.

  • Truy cập cloud quantum cho 20 nhóm nghiên cứu (hợp tác IBM/Google/Alibaba...) trong 3 năm.

Nguyên tắc nền tảng

  1. Kết hợp: khoa học cơ bản + ứng dụng + công nghiệp.

  2. Xây con người trước, rồi hạ tầng: nhân lực là yếu tố quyết định.

  3. Hợp tác quốc tế có chọn lọc — tận dụng diaspora & đối tác chiến lược.

  4. Dữ liệu & hạ tầng tính toán: phải có HPC + quyền truy cập quantum cloud.
    (Tham khảo các chiến lược quốc gia mẫu: Netherlands, UK, Australia).

Hành động Ngắn hạn (0–2 năm) — BẮt ĐẦU NGAY

  1. Thành lập 1–2 “Trung tâm Hoá học Lượng tử & Hóa học Tính toán” quốc gia (đặt tại ĐH/Viện có sẵn: VNU, HUST, HCMUS hoặc VinUni). Gồm lab lý thuyết, HPC node, nhóm phát triển code.

  2. Gói học bổng đào tạo: cử 50–100 học viên cao học/tiến sĩ ra nước ngoài (Mỹ, Anh, Đức, Trung Quốc, Canada) chuyên ngành DFT, quantum algorithms for chemistry, computational materials.

  3. Mua/bảo đảm truy cập Cloud Quantum & DFT licenses: hợp tác với IBM/Google/Amazon Braket/Alibaba để có quota dùng cho nghiên cứu (tiết kiệm & nhanh).

  4. Tài trợ nhanh (seed grants) cho project “ứng dụng hóa học tính toán” giải quyết vấn đề quốc gia: pin, vật liệu năng lượng, thuốc nhiệt đới, xử lý khí thải.

  5. Tổ chức workshop quốc tế hàng năm về hóa học lượng tử & computational chemistry tại VN để xây dựng visibility và mạng lưới hợp tác.
    (Chiến lược này sao chép các bài học từ các quốc gia có national agendas). 

Hành động Trung hạn (2–6 năm) — MỞ RỘNG & ỔN ĐỊNH

  1. Xây dựng chương trình đào tạo bậc đại học & sau đại học về “Hóa học tính toán & Khoa học dữ liệu hóa học” (kết hợp DFT, machine learning, HPC).

  2. Đầu tư hạ tầng HPC & data center: tối thiểu 1–2 cluster chuyên cho mô phỏng ab-initio, DFT, MD lớn.

  3. Chính sách khuyến khích startup / spin-off: hỗ trợ thuế, seed fund, accelerator chuyên về vật liệu & drug-discovery bằng mô phỏng.

  4. Hợp tác công-tư: đặt cơ chế R&D contracts giữa trường/viện và doanh nghiệp (VinGroup, FPT, các pharma trong nước).

  5. Thu hút chuyên gia & diaspora: chương trình mời giảng viên thỉnh giảng, khoa học gia về làm việc ngắn hạn/ dài hạn.
    (Chú trọng liên kết với ngành dược, năng lượng, vật liệu xây dựng).

Hành động Dài hạn (6–15 năm) — TRỞ THÀNH TRUNG TÂM KHU VỰC

  1. Tạo viện độc lập/Quỹ quốc gia cho Quantum & Computational Chemistry (tương tự national labs) — tài trợ ổn định cho nghiên cứu dài hạn.

  2. Xây hệ sinh thái startup – scaleup xuất khẩu giải pháp (computational screening services, materials by design).

  3. Đầu tư vào nghiên cứu lõi (theoretical chemistry, quantum algorithms for chemistry) để đóng góp học thuật (papers, patents).

  4. Đóng góp cho tiêu chuẩn & IP toàn cầu (hợp tác châu Âu, Mỹ, Trung Quốc) để gia tăng ảnh hưởng.

  5. Triển khai pilot công nghiệp: ví dụ “thiết kế xúc tác tiết kiệm 30% năng lượng cho ngành hóa chất” dùng mô phỏng lượng tử + thử nghiệm thực tế.

CÁC HOẠT ĐỘNG CỤ THỂ, NGÂN SÁCH & KPI (gợi ý nhanh)

  • Ngân sách khởi tạo (ước tính sơ bộ): 3–7 triệu USD/năm cho 2-3 năm đầu để vận hành 1 trung tâm (bao gồm học bổng, HPC, license, workshops). (Con số này tham khảo ngân sách quốc gia/quốc tế cho các chương trình tương đương ở châu Âu/ASEAN.) 

  • KPI năm 1–3: số bài Q1/Q2, số học viên du học, số hợp tác công-tư, số truy cập cloud quantum, startup thành lập.

  • KPI năm 4–7: trích dẫn trung bình / paper tăng, hợp đồng thương mại hóa đầu tiên, 1–2 sản phẩm MVP (ví dụ: mô phỏng vật liệu pin).

Ví dụ công việc ban đầu (có thể khởi động trong 3 tháng)

  1. Lập proposal 1 trang cho “Trung tâm Hoá học Lượng tử Việt Nam” (mục tiêu, ngân sách 3 năm, deliverables). Tôi có thể soạn mẫu proposal nếu Thầy muốn.

  2. Liệt kê 20 nhà nghiên cứu VN/ngoại quốc phù hợp để mời làm advisory board.

  3. Kết nối với 2 nhà cung cấp cloud quantum để xin trial quota cho 6 nhóm nghiên cứu VN.

Tóm tắt & Khuyến nghị ngay lập tức

  • Top dẫn đầu hiện nay: Mỹ, Trung Quốc, UK, Đức, Nhật, Pháp, Thụy Sĩ, Hà Lan, Canada, Úc/Singapore/Israel (nhóm cạnh tranh). (Nguồn: ASPI/TechTracker, Nature Index, MIT QIR, ECIPE, VisualCapitalist).

  • Ưu tiên cho VN: (1) xây con người (học bổng + đào tạo), (2) truy cập hạ tầng (HPC + quantum cloud), (3) trung tâm quốc gia + seed fund cho ứng dụng.

Bài viết liên quan

Đăng ký để nhận tài liệu miễn phí

Đăng ký học

error: Content is protected !!