Cách xác định toạ độ? kinh tuyến, vĩ tuyến? bên trái bên phải kinh tuyến gốc?
Các điểm có toạ độ đặc biệt trên bản đồ? thế giới và Việt Nam
🧭 1. Trước hết: hệ thống tọa độ địa lý là gì?
Là mạng lưới các đường kinh tuyến và vĩ tuyến vẽ trên quả địa cầu để xác định vị trí của mọi điểm trên Trái Đất bằng hai giá trị:
-
Kinh độ (longitude)
-
Vĩ độ (latitude)
🌐 2. Cách xác định vĩ tuyến
🔹 Gốc: đường Xích đạo (Equator)
-
Xích đạo là mặt phẳng vuông góc với trục quay của Trái Đất, đi qua tâm Trái Đất.
-
Đây là vĩ tuyến 0° — mốc tự nhiên, không do con người đặt ra.
Từ Xích đạo:
-
Kéo lên phía Bắc → các vĩ tuyến 1°, 2°, … đến 90° Bắc (Cực Bắc).
-
Kéo xuống phía Nam → các vĩ tuyến 1°, 2°, … đến 90° Nam (Cực Nam).
📏 Vĩ độ của một điểm được đo bằng góc giữa mặt phẳng Xích đạo và đường thẳng nối tâm Trái Đất đến điểm đó.
🕰️ 3. Cách xác định kinh tuyến
🔹 Gốc: Kinh tuyến gốc đi qua Greenwich (Anh)
-
Đây là kinh tuyến 0° — được quốc tế thống nhất chọn năm 1884 tại Hội nghị Washington.
-
Nó đi qua Đài thiên văn Hoàng gia Greenwich.
Từ đó:
-
Đếm sang phía Đông → kinh độ Đông (E), từ 0° đến 180°E,
-
Đếm sang phía Tây → kinh độ Tây (W), từ 0° đến 180°W.
📏 Kinh độ của một điểm được đo bằng góc giữa mặt phẳng kinh tuyến gốc và mặt phẳng kinh tuyến đi qua điểm đó.
⚙️ 4. Tổng kết cơ chế xác định
| Loại đường | Dựa vào đâu? | Gốc | Cách đo |
|---|---|---|---|
| Vĩ tuyến | Trục quay Trái Đất và mặt phẳng Xích đạo | Vĩ tuyến 0° (Xích đạo) | Góc giữa mặt phẳng Xích đạo và điểm cần xác định |
| Kinh tuyến | Quy ước quốc tế (Hội nghị 1884) | Kinh tuyến Greenwich (0°) | Góc giữa mặt phẳng kinh tuyến gốc và kinh tuyến của điểm đó |
🧩 5. Kết luận dễ nhớ:
🔹 Vĩ tuyến dựa trên hiện tượng tự nhiên — trục quay Trái Đất và mặt phẳng Xích đạo.
🔹 Kinh tuyến dựa trên quy ước nhân tạo, chọn Greenwich (Anh) làm mốc gốc 0°.
Cả hai kết hợp lại tạo thành “mạng lưới tọa độ địa lý” giúp xác định chính xác vị trí của mọi điểm trên Trái Đất 🌎.
KINH TUYẾN BÊN TRÁI KINH TUYẾN GỐC LÀ ĐÔNG HAY TÂY?
🌍 Rất hay! Câu hỏi này kiểm tra hiểu biết về hướng Đông – Tây trên bản đồ và địa cầu.
Câu trả lời là:
🔹 Các kinh tuyến nằm bên trái kinh tuyến gốc (Greenwich) là kinh tuyến Tây (W).
🔹 Các kinh tuyến nằm bên phải kinh tuyến gốc là kinh tuyến Đông (E).
🧭 Giải thích chi tiết:
Trên quả địa cầu hoặc bản đồ thế giới (loại thông dụng có hướng Bắc ở trên, Nam ở dưới, Đông bên phải, Tây bên trái):
-
Kinh tuyến gốc (0°) đi qua Greenwich – nước Anh.
-
Từ Greenwich:
-
Đếm về bên phải (phía Đông) → các kinh độ Đông (E): 0° → 180°E.
-
Đếm về bên trái (phía Tây) → các kinh độ Tây (W): 0° → 180°W.
-
📍 Ví dụ:
| Địa điểm | Vị trí so với Greenwich | Kinh độ |
|---|---|---|
| Hà Nội (Việt Nam) | Bên phải (phía Đông) | ~105°Đ (105°E) |
| New York (Mỹ) | Bên trái (phía Tây) | ~74°T (74°W) |
✅ Tóm lại:
Bên trái kinh tuyến gốc là Tây (W),
Bên phải kinh tuyến gốc là Đông (E).

