Tư tưởng Mao Trạch Đông (毛泽东思想) là hệ tư tưởng chính trị chính thống đầu tiên của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), được phát triển và áp dụng trong giai đoạn từ thập niên 1930 đến 1976 – thời kỳ Mao Trạch Đông nắm quyền. Đây là nền tảng lý luận chính trong giai đoạn cách mạng và những năm đầu của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
🔑 1. Tên gọi chính thức:
Mao Trạch Đông Tư tưởng (Mao Zedong Thought)
Được đưa vào Điều lệ Đảng năm 1945 và Hiến pháp Trung Quốc từ 1982.
🧱 2. Nội dung cốt lõi của tư tưởng Mao Trạch Đông:
| Chủ đề | Tư tưởng then chốt |
|---|---|
| Cách mạng nông thôn | Nông thôn là trung tâm cách mạng, nông dân là lực lượng chủ yếu thay vì công nhân như trong Marx – Lenin nguyên bản. |
| Chiến tranh du kích | Áp dụng chiến tranh nhân dân – chiến tranh du kích ở nông thôn để bao vây thành thị, đánh bại kẻ thù mạnh hơn. |
| Lãnh đạo tuyệt đối của Đảng | Đảng Cộng sản là người lãnh đạo tối cao, không thể chia sẻ quyền lực. |
| Tự lực cánh sinh | Chống lệ thuộc nước ngoài, phát triển độc lập – tự chủ về kinh tế, quốc phòng. |
| Mâu thuẫn trong xã hội | Phân tích mâu thuẫn đối kháng – không đối kháng, nhấn mạnh đấu tranh giai cấp là động lực phát triển xã hội. |
| Cải cách tư tưởng | Phải "cải tạo tư tưởng" quần chúng theo tinh thần cộng sản – điển hình là phong trào chỉnh phong và học tập chính trị. |
| Cách mạng văn hóa | Nhấn mạnh “tiếp tục cách mạng dưới chế độ chuyên chính vô sản” – nghĩa là cách mạng không kết thúc sau khi giành chính quyền. |
🔥 3. Những khẩu hiệu & chiến lược nổi bật:
-
"Trường kỳ kháng chiến, tự lực cánh sinh"
-
"Phải phát động quần chúng, tin vào quần chúng"
-
"Phê và tự phê" – công cụ kiểm điểm và chỉnh đốn nội bộ Đảng
-
"Tư tưởng chỉ đạo hành động" – lý luận phải đi đôi với thực tiễn
-
"Phải phục vụ nhân dân" – làm kim chỉ nam cho cán bộ, chiến sĩ
📚 4. Những phong trào điển hình gắn với tư tưởng Mao:
| Phong trào | Mục tiêu – Kết quả |
|---|---|
| Đại Nhảy Vọt (1958–1961) | Công nghiệp hóa nhanh bằng cách huy động nông dân làm gang thép – gây ra nạn đói chết hàng chục triệu người. |
| Cách mạng Văn hóa (1966–1976) | Thanh trừng "tư tưởng tư sản", lật đổ tầng lớp trí thức – gây hỗn loạn xã hội và tổn hại văn hóa, giáo dục. |
| Chỉnh phong Diên An (1942) | Xây dựng nền tảng tư tưởng thống nhất trong Đảng – bước quan trọng giúp Mao lên ngôi lãnh đạo tối cao. |
🏛️ 5. Vị trí của Mao Trạch Đông trong hệ tư tưởng Trung Quốc:
-
Là một trong những “người sáng lập Trung Quốc hiện đại”, biểu tượng gắn liền với chủ nghĩa cách mạng.
-
Tư tưởng Mao được coi là “sự vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Marx – Lenin vào thực tiễn Trung Quốc”.
-
Tuy nhiên, về sau, nhiều chính sách bị chỉ trích mạnh mẽ vì hậu quả nặng nề, đặc biệt trong Cách mạng Văn hóa và Đại Nhảy Vọt.
