Cuộc khủng hoảng kinh tế Sri Lanka năm 2022
Cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2022 đã đẩy Sri Lanka vào tình trạng tồi tệ nhất kể từ khi giành độc lập năm 1948. Dưới đây là tổng quan về nguyên nhân, diễn biến và hậu quả của cuộc khủng hoảng này:
⚠️ Nguyên nhân chính
-
Chính sách tài khóa sai lầm: Chính phủ Sri Lanka đã thực hiện các đợt cắt giảm thuế lớn, dẫn đến thâm hụt ngân sách nghiêm trọng và giảm nguồn thu.
-
Nợ nước ngoài tăng cao: Tổng nợ nước ngoài của Sri Lanka lên tới hơn 83 tỷ USD, chiếm hơn 50% tổng nợ quốc gia, khiến nước này không thể thanh toán các khoản nợ đến hạn.
-
Dự trữ ngoại hối cạn kiệt: Dự trữ ngoại hối giảm xuống mức thấp kỷ lục, không đủ để nhập khẩu các mặt hàng thiết yếu như nhiên liệu, thực phẩm và thuốc men.
-
Chính sách nông nghiệp thất bại: Lệnh cấm sử dụng phân bón hóa học đã gây ra khủng hoảng sản xuất nông nghiệp, dẫn đến thiếu hụt lương thực và tăng chi phí nhập khẩu.
-
Ảnh hưởng của đại dịch COVID-19: Suy giảm du lịch và kiều hối do đại dịch làm giảm nguồn thu ngoại tệ quan trọng.
📉 Diễn biến và hậu quả
-
Vỡ nợ quốc gia: Tháng 4/2022, Sri Lanka tuyên bố vỡ nợ đối với khoản nợ nước ngoài trị giá 51 tỷ USD.
-
Lạm phát và khan hiếm hàng hóa: Lạm phát tăng vọt, giá cả hàng hóa thiết yếu tăng cao, dẫn đến tình trạng khan hiếm và xếp hàng dài để mua nhiên liệu, thực phẩm và thuốc men.
-
Biểu tình và bất ổn chính trị: Hàng loạt cuộc biểu tình nổ ra trên toàn quốc, đỉnh điểm là việc người dân chiếm dinh Tổng thống và buộc Tổng thống Gotabaya Rajapaksa phải từ chức vào tháng 7/2022.
-
Suy thoái kinh tế: GDP giảm mạnh, tỷ lệ thất nghiệp và nghèo đói tăng cao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân.
🔄 Nỗ lực phục hồi
-
Hỗ trợ từ IMF: Tháng 3/2023, Sri Lanka đạt được thỏa thuận với Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) về gói cứu trợ trị giá gần 3 tỷ USD, kèm theo các điều kiện cải cách kinh tế nghiêm ngặt.
-
Tái cơ cấu nợ: Chính phủ tiến hành đàm phán với các chủ nợ lớn như Trung Quốc, Ấn Độ và Nhật Bản để tái cơ cấu các khoản nợ.
-
Cải cách kinh tế: Thực hiện các biện pháp thắt lưng buộc bụng, tăng thuế và cắt giảm chi tiêu công để ổn định tài chính quốc gia.
📌 Bài học cho Việt Nam
-
Duy trì dự trữ ngoại hối ở mức an toàn: Đảm bảo dự trữ ngoại hối đủ để chi trả ít nhất 3 tháng nhập khẩu nhằm phòng ngừa rủi ro thanh khoản.
-
Quản lý nợ công hiệu quả: Tránh vay nợ quá mức và sử dụng vốn vay một cách hiệu quả để không rơi vào bẫy nợ.
-
Chính sách kinh tế thận trọng: Thực hiện các chính sách tài khóa và tiền tệ hợp lý, tránh các quyết định đột ngột gây bất ổn kinh tế.
-
Đa dạng hóa nguồn thu ngoại tệ: Phát triển các ngành xuất khẩu chủ lực, thu hút kiều hối và đầu tư nước ngoài để tăng nguồn thu ngoại tệ.
