Kinh tế Việt Nam sau gần 40 năm đổi mới + Cần phải thay đổi mô hình tăng trưởng?

Kinh tế Việt Nam sau gần 40 năm đổi mới + Cần phải thay đổi mô hình tăng trưởng?

KINH TẾ VIỆT NAM 1986–2025: GẦN 40 NĂM ĐỔI MỚI – CHUYỂN MÔ HÌNH TĂNG TRƯỞNG

1. Thành tựu nổi bật sau gần 40 năm

• GDP danh nghĩa tăng 106 lần:
  → Từ 4,5 tỷ USD (1986) lên 476,4 tỷ USD (2025).

• GDP bình quân đầu người tăng 63 lần:
  → Từ 74 USD/người/năm lên 4.700 USD/người/năm.

• Việt Nam vươn lên nhóm thu nhập trung bình và là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất châu Á.

2. Mô hình tăng trưởng truyền thống (1986–2020)

• Dựa vào ba trụ cột chính:

  • Lao động giá rẻ

  • Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI)

  • Đầu tư công lớn, hạ tầng cơ bản

• Hạn chế:

  • Năng suất lao động tăng chậm

  • ICOR cao (~6) → đầu tư nhiều nhưng hiệu quả thấp

  • Phụ thuộc vào doanh nghiệp nước ngoài

  • Dân số bắt đầu già hóa, giảm lợi thế "cơ cấu vàng"

3. Nhu cầu chuyển đổi mô hình tăng trưởng

• Mô hình mới cần dựa trên:

  • Khoa học – Công nghệ

  • Nhân lực chất lượng cao

  • Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi xanh – số

• Mục tiêu:
  → Tăng trưởng GDP >10%/năm trong 15 năm tới
  → Để bước vào nhóm nước phát triển (thu nhập cao) trước 2045.

4. Những điều kiện tiên quyết để đạt mục tiêu

• Đầu tư toàn xã hội/GDP cần đạt tối thiểu 40%

• Chỉ số ICOR (hiệu quả đầu tư) phải giảm từ ~6 → ~4

• Tái cấu trúc nguồn lực:
  → Tăng đầu tư cho giáo dục, R&D, công nghệ, startup
  → Ưu tiên khu vực tư nhân và doanh nghiệp nội địa có năng lực sáng tạo

5. Chiến lược: “Thu hút đại bàng – Gọi đàn ong”

• Đại bàng: Thu hút tập đoàn công nghệ – công nghiệp lớn toàn cầu, tạo lực kéo.

• Đàn ong mật: Phát triển doanh nghiệp nội địa, đặc biệt là nhóm nhỏ – vừa – sáng tạo, để tạo hệ sinh thái nội lực bền vững.
  → Cần vừa “trồng rừng” (hạ tầng – thể chế – nhân lực), vừa “dưỡng mật” (ưu đãi – hỗ trợ – môi trường kinh doanh).