Đội ngũ quân đội của quân Tây Sơn lúc đầu và sau này?
Đội quân Tây Sơn dưới thời Nguyễn Huệ (Quang Trung) là một trong những đội quân cải cách – chuyên nghiệp – thiện chiến bậc nhất trong lịch sử Việt Nam. Từ một đội quân khởi nghĩa nhỏ, quân Tây Sơn đã trở thành lực lượng quân sự hàng chục vạn người, đánh bại cả hai tập đoàn phong kiến Nguyễn – Trịnh, và đặc biệt là quân Thanh hùng mạnh.
📌 PHẦN I. LỰC LƯỢNG TÂY SƠN GIAI ĐOẠN ĐẦU (1771–1775)
🧱 1. Thành phần
-
Khởi nghĩa Tây Sơn bắt đầu tại huyện Tây Sơn (Bình Định) năm 1771.
-
Lực lượng ban đầu gồm:
-
Nông dân nghèo
-
Người dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên
-
Thợ thủ công, thương nhân bất mãn
-
Một số binh lính đào ngũ từ quân Nguyễn – Trịnh
-
👉 Quy mô: khoảng vài ngàn người, đánh du kích – tập kích nhỏ.
🔧 2. Tổ chức – trang bị
-
Ban đầu: tự phát, vũ khí thô sơ, nhưng kỷ luật tốt, chủ yếu đánh du kích vùng rừng núi.
-
Nhanh chóng học cách tổ chức như quân chính quy, có chỉ huy, có bộ chỉ huy trung tâm, chia thành đạo/quân.
📈 PHẦN II. QUÂN ĐỘI TÂY SƠN SAU KHI PHÁT TRIỂN (1776–1788)
🛡 1. Sau khi chiếm được miền Trung – tiến vào Gia Định
-
Lực lượng được mở rộng nhanh chóng:
-
Thu nạp hàng vạn binh lính từ quân Nguyễn, quân Trịnh
-
Chiêu mộ dân binh – dân công địa phương
-
Bắt đầu xây dựng lực lượng thủy quân, huấn luyện bài bản.
-
👉 Lúc này, quân Tây Sơn có khoảng 3–5 vạn quân thường trực.
⚔ PHẦN III. QUÂN ĐỘI TÂY SƠN THỜI ĐỈNH CAO (1788–1792)
💥 1. Trước trận đánh quân Thanh (1789)
-
Nguyễn Huệ sau khi lên ngôi Hoàng đế Quang Trung, đã:
-
Chia quân làm các đạo, có Quân tiên phong, hậu quân, tả – hữu quân, giống mô hình tổ chức quân đội hiện đại.
-
Lập Viện Doanh trại (bộ chỉ huy), có cả bộ phận lo hậu cần – trinh sát – tình báo.
-
🚩 2. Các binh chủng chuyên biệt
Binh chủng | Ghi chú |
---|---|
Bộ binh | Lực lượng đông nhất, huấn luyện kỹ, có đội ngũ tinh nhuệ |
Thủy binh | Rất mạnh, nổi tiếng với các trận đánh ven biển và sông lớn |
Kỵ binh | Tuy không nhiều do địa hình, nhưng có sử dụng trong vùng đồng bằng |
Hỏa lực | Dùng pháo binh (pháo nhỏ), hỏa hổ, hỏa tiễn; Nguyễn Huệ chú trọng sáng chế |
Voi chiến | Tây Sơn có lực lượng voi chiến (kế thừa từ quân nhà Lê) dùng trong trận lớn |
Đặc công | Có đơn vị cảm tử, đánh trận ban đêm, đột nhập đồn địch |
👉 Ước tính quân số trong Trận Ngọc Hồi – Đống Đa là khoảng 10–12 vạn quân.
🏛 PHẦN IV. CHÍNH SÁCH QUÂN SỰ CỦA NGUYỄN HUỆ
-
Tuyển quân theo tài, không phân biệt vùng miền.
-
Huấn luyện nghiêm khắc, đặc biệt về tốc độ hành quân, kỷ luật sắt.
-
Áp dụng “quân – dân hợp nhất”: dân sẵn sàng đi lính, lính gắn bó với dân.
-
Triển khai chính sách cải cách quân đội, tách rời khỏi mô hình “cát cứ” phong kiến.
✅ KẾT LUẬN
Từ một đội quân khởi nghĩa nông dân nhỏ bé, Tây Sơn dưới tài thao lược của Nguyễn Huệ đã trở thành một đội quân chính quy, tinh nhuệ, đa binh chủng, đánh bại cả Trịnh – Nguyễn lẫn quân Thanh.
⚔ Đây là đội quân mang tư tưởng dân tộc – cách mạng, gắn bó máu thịt với nhân dân và là biểu tượng cho ý chí độc lập, tự cường của dân tộc Việt Nam.