Dưới đây là tổng hợp các bài học kinh nghiệm quan trọng từ Singapore, Hàn Quốc, Đức, và Pháp trong việc phát triển nhà ở xã hội, cùng những đề xuất cho Việt Nam rút ra từ thực tiễn quốc tế:
🇸🇬 1. Singapore – Mô hình HDB: Phát triển nhà ở công hiệu quả nhất thế giới
✅ Bài học kinh nghiệm:
| Nội dung |
Bài học cụ thể |
| Quản lý tập trung |
Thành lập một cơ quan duy nhất – HDB chịu trách nhiệm toàn bộ từ quy hoạch, thiết kế, xây dựng, bán/thuê nhà, bảo trì |
| Tài chính dài hạn |
Tận dụng Quỹ CPF (quỹ tiết kiệm bắt buộc) để người dân mua nhà và hoàn trả qua lương |
| Giá cả ổn định |
Nhà nước kiểm soát giá bán, không để thị trường hóa nhà ở xã hội |
| Đô thị đồng bộ |
Các khu nhà HDB đều tích hợp công viên, MRT, chợ, trường học, trạm y tế, tạo môi trường sống lý tưởng |
| Cấm đầu cơ |
Nhà ở HDB không được bán lại ngay, phải giữ 5 năm trở lên, và không được mua thêm nếu đã sở hữu |
🇰🇷 2. Hàn Quốc – LH Corporation: Nhà ở đô thị kết hợp tài chính và quy hoạch
✅ Bài học kinh nghiệm:
| Nội dung |
Bài học cụ thể |
| Tổ chức chuyên biệt |
LH Corp (Korea Land & Housing Corporation) vừa là nhà phát triển dự án, vừa là chủ quỹ đất |
| Giao đất thuận lợi |
Nhà nước giao đất sạch cho LH, sau đó LH thực hiện dự án nhà ở xã hội, cho thuê hoặc bán ưu đãi |
| Quản lý cho thuê tốt |
LH quản lý hàng trăm nghìn căn hộ cho thuê, theo hợp đồng dài hạn, có trợ cấp chính phủ |
| Phối hợp ngân hàng |
Hàn Quốc có chương trình vay vốn lãi suất thấp (~1–2%) cho người dân mua nhà xã hội thông qua Korea Housing Finance Corporation |
🇩🇪🇫🇷 3. Đức, Pháp – Mô hình quỹ bảo lãnh và trợ cấp lãi suất
✅ Bài học kinh nghiệm:
| Nội dung |
Bài học cụ thể |
| Chính phủ không xây trực tiếp |
Nhà nước không trực tiếp xây dựng, mà hỗ trợ tài chính cho các đơn vị phi lợi nhuận, chính quyền địa phương và hợp tác xã để phát triển nhà ở xã hội |
| Bảo lãnh vay vốn |
Thành lập các quỹ bảo lãnh vay (Housing Guarantee Funds) giúp người nghèo dễ vay mua nhà |
| Hỗ trợ lãi suất |
Trợ cấp trực tiếp cho người mua – trả thay 2–3% lãi suất vay từ ngân hàng |
| Ưu tiên cho nhóm yếu thế |
Phân loại và phân bổ theo điểm ưu tiên: người khuyết tật, người già, hộ đơn thân, người trẻ lập nghiệp |
🇻🇳 4. Việt Nam có thể học được gì?
| Kinh nghiệm quốc tế |
Đề xuất áp dụng tại Việt Nam |
| Mô hình HDB Singapore |
Thành lập Tổng công ty Nhà ở quốc gia (VNHDC) – thay vì để phân tán về Sở Xây dựng các tỉnh |
| Mô hình LH Hàn Quốc |
Nhà nước giao đất sạch + quỹ tín dụng cho doanh nghiệp quốc doanh như HUD, Handico… phát triển nhà ở xã hội |
| Quỹ bảo lãnh vay (Đức, Pháp) |
Lập Quỹ bảo lãnh tín dụng nhà ở xã hội, giúp người dân dễ tiếp cận vay vốn mua nhà (liên kết ngân hàng thương mại hoặc Ngân hàng Chính sách Xã hội) |
| Hạ tầng đồng bộ |
Nhà ở xã hội phải đi cùng trường học – chợ – xe buýt – công viên, không chỉ là các “lô nhà giá rẻ” |
| Cấm đầu cơ, ưu tiên người cần |
Thiết lập hệ thống điểm xếp hạng ưu tiên, ngăn mua để đầu tư, chuyển nhượng |
| Dữ liệu số hóa |
Xây dựng hệ thống quản lý quốc gia về nhu cầu nhà ở xã hội – tránh tình trạng đăng ký ảo, xin suất |
🔚 Kết luận
Việt Nam hiện đã có chính sách, nhưng vẫn thiếu cơ chế vận hành tập trung, thiếu vốn dài hạn và phân tán trách nhiệm. Rút kinh nghiệm từ các nước:
➤ Singapore cho ta mô hình tổ chức thống nhất
➤ Hàn Quốc cho ta mô hình phát triển – tài chính kết hợp
➤ Đức – Pháp cho ta bài học về công cụ tài chính và đảm bảo công bằng xã hội
