Thực ra, cá quả và cá lóc là cùng một loại cá, chỉ là cách gọi khác nhau tùy theo vùng miền ở Việt Nam.
- Ở miền Bắc, loại cá này thường được gọi là cá quả hoặc cá chuối.
- Ở miền Nam, người ta quen gọi là cá lóc.
- Ở miền Trung, đôi khi còn được gọi là cá tràu hay cá trõn.
Tất cả các tên gọi này đều chỉ loài cá thuộc họ Cá quả (Channidae), phổ biến nhất ở Việt Nam là cá chuối hoa (Channa maculata) hoặc cá lóc đồng (Channa striata).
Đặc điểm chung của loại cá này là:
- Thân dài, tròn, đầu hơi dẹt, giống đầu rắn.
- Da thường có màu đen hoặc xám hơi vàng, có đốm và chấm đen.
- Thịt cá chắc, ngọt, thơm và ít xương.
Ngoài ra, bạn có thể nghe đến "cá lóc bông" hoặc "cá sộp" - đây là những loài cá quả khác với kích thước lớn hơn và đặc điểm riêng biệt, nhưng tên gọi "cá lóc" hay "cá quả" vẫn thường dùng để chỉ chung các loài cá trong họ này.
Khi nhắc đến cá lóc đồng và cá chuối hoa, nhiều người vẫn còn nhầm lẫn hoặc cho rằng chúng là một. Tuy nhiên, trên thực tế, đây là hai loài cá khác nhau thuộc cùng họ Cá quả (Channidae), mặc dù chúng có nhiều đặc điểm tương đồng và đều rất phổ biến ở Việt Nam.
Cá lóc đồng (Cá lóc đen, Cá tràu)
- Tên khoa học: Channa striata
- Đặc điểm:
- Màu sắc: Thân thường có màu đen sậm, xám sậm hoặc nâu sẫm, đặc biệt là khi sống ở môi trường tự nhiên nhiều bùn lầy. Bụng cá thường có nhiều đốm đen.
- Hình dáng: Đầu cá thon nhọn, rắn chắc, thân hình thường mảnh hơn, không quá mập mạp. Vảy cá thường đen sậm.
- Thịt: Thịt cá lóc đồng thường chắc, dai, ngọt và thơm hơn cá nuôi, ít mỡ.
- Môi trường sống: Phổ biến ở các vùng đồng bằng, ao hồ, kênh rạch, ruộng lúa.
Cá chuối hoa (Cá quả, Cá chuối)
- Tên khoa học: Channa maculata
- Đặc điểm:
- Màu sắc: Thân có màu xám nâu, xen kẽ với các vạch và chấm đen tạo thành các vân hoa văn rõ nét, đặc biệt là dọc thân có hai hàng chấm đen.
- Hình dáng: Đầu cá thường to hơn một chút so với cá lóc đồng, thân cũng có xu hướng mập mạp hơn khi được nuôi.
- Thịt: Thịt cá chuối hoa cũng chắc và ngon, nhưng có thể không đậm đà bằng cá lóc đồng tự nhiên.
- Môi trường sống: Phổ biến rộng rãi ở các tỉnh miền Bắc và một số khu vực miền Trung Việt Nam.
Cách phân biệt nhanh
Để phân biệt cá lóc đồng và cá chuối hoa, bạn có thể chú ý đến các đặc điểm sau:
- Vân trên thân: Cá chuối hoa có các chấm đen kéo theo hàng dọc hoặc tạo thành vân hoa văn rõ rệt. Cá lóc đồng thì màu sắc tổng thể tối hơn, vân không rõ bằng, và bụng có thể có nhiều đốm đen.
- Hình dáng đầu và thân: Cá lóc đồng thường có đầu thon nhọn, thân mình hơi ốm hơn. Cá chuối hoa có thể có đầu to hơn và thân mập mạp hơn một chút.
- Thị trường: Cá chuối hoa thường được gọi là "cá quả" hay "cá chuối" ở miền Bắc, trong khi "cá lóc đồng" là tên gọi phổ biến cho Channa striata ở miền Nam.
Tóm lại, cả cá lóc đồng và cá chuối hoa đều là những loài cá nước ngọt giá trị, được ưa chuộng trong ẩm thực Việt Nam, nhưng chúng là hai loài khác biệt về mặt sinh học và có những đặc điểm nhận dạng riêng.
