Hà Nội chịu được lượng mưa bao nhiêu trong bao nhiêu giờ thì ngập lụt?
Hà Nội ngập lụt không chỉ phụ thuộc vào tổng lượng mưa mà còn phụ thuộc vào cường độ mưa trong thời gian ngắn, hệ thống thoát nước và địa hình từng khu vực.
1. Năng lực hệ thống thoát nước Hà Nội hiện nay
-
Khu vực nội thành (4 quận lõi cũ: Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng) được thiết kế hệ thống thoát nước với tiêu chuẩn chịu được lượng mưa 310 mm trong 2 ngày (theo quy hoạch thoát nước đến 2030).
-
Tuy nhiên, cống rãnh cũ, xuống cấp ở nhiều nơi chỉ có thể thoát được mưa cường độ khoảng 50–70 mm trong 2 giờ.
-
Các quận mới mở rộng (Thanh Xuân, Hoàng Mai, Cầu Giấy, Hà Đông…) thường chưa hoàn chỉnh hệ thống thoát nước, nên chỉ cần mưa 40–60 mm trong 1 giờ là đã ngập.
2. Ngưỡng gây ngập thực tế
-
Mưa nhỏ – vừa (<30 mm/giờ): thường không ngập, chỉ ứ đọng nhẹ ở chỗ trũng.
-
Mưa lớn (50–70 mm/giờ): nhiều tuyến phố đã bắt đầu ngập (Nguyễn Xiển, Trường Chinh, Giải Phóng, Minh Khai…).
-
Mưa cực lớn (>100 mm/giờ): ngập nặng trên diện rộng, xe chết máy hàng loạt, có thể phải ngừng giao thông.
-
Mưa kéo dài nhiều giờ với tổng lượng >200 mm/ngày: nước dâng lên nhanh, bơm không kịp, các điểm trũng như phố Nguyễn Khuyến, Phạm Văn Đồng, Nguyễn Xiển, khu vực Mỹ Đình, Hà Đông… sẽ ngập sâu 0,3 – 0,5 m.
3. Ví dụ thực tế
-
Trận mưa ngày 29/5/2008: lượng mưa 390 mm trong 9 giờ → Hà Nội ngập nghiêm trọng, có nơi ngập 1,5 m.
-
Trận mưa ngày 18/7/2023: lượng mưa 100 mm trong 2 giờ → nhiều phố nội thành ngập sâu 0,3–0,5 m.
👉 Như vậy, có thể nói:
-
Nếu mưa trên 50–70 mm trong 1–2 giờ, Hà Nội bắt đầu ngập.
-
Nếu mưa trên 200 mm trong 1 ngày, thì gần như chắc chắn ngập diện rộng, đặc biệt ở các khu vực trũng.
So sánh kịch bản mưa và mức độ ngập điển hình ở Hà Nội
Dưới đây là bảng tổng hợp ngưỡng mưa theo mm/giờ và mm/ngày, kèm mức độ ngập, độ sâu nước điển hình, và hệ quả/khuyến nghị. Lưu ý: đây là ước lượng trung bình cho Hà Nội — thực tế phụ thuộc mạnh vào vị trí (khu trũng, đường lớn, hệ thống cống), thời điểm (đất đã bão hòa hay khô), và khả năng bơm/thoát nước cục bộ.
| Kịch bản (cường độ) | Tương đương (tổng/ngày) | Mức độ ngập | Độ sâu nước điển hình | Hệ quả & khuyến nghị |
|---|---|---|---|---|
| Rất nhẹ | < 10 mm/giờ — < 30 mm/ngày | Không ngập | Chỉ ứ đọng rất nhẹ ở hố ga | Giao thông bình thường; dọn rác, lá rụng tránh tắc cống. |
| Nhẹ | 10–30 mm/giờ — 30–50 mm/ngày | Ít ứ đọng, chỗ trũng | < 5–10 cm (chỉ ướt đường) | Lưu ý chỗ trũng; không cần bảo trì khẩn cấp. |
| Vừa | 30–50 mm/giờ — 50–100 mm/ngày | Ứ đọng, ngập nhẹ một số ngã rẽ/ ngõ | 10–30 cm (xe máy vấp nước) | Tránh đi vào đường trũng; quản lý cống, bơm khi kéo dài. |
| Lớn | 50–70 mm/giờ — 100–150 mm/ngày | Ngập từng đoạn ở nhiều tuyến, khu trũng | 30–50 cm (xe máy chết máy, ôtô di chuyển khó) | Hạn chế ra đường; giao thông tắc; kích hoạt bơm tiêu cục bộ. |
| Rất lớn | 70–100 mm/giờ — 150–250 mm/ngày | Ngập sâu, nhiều tuyến chính bị ảnh hưởng | 50–80 cm (ngập cửa nhà tầng 1, ôtô chìm sâu) | Hạn chế đi lại, sơ tán khu trũng, khẩn trương bơm/khơi thông cống. |
| Cực đoan | >100 mm/giờ — >250–400 mm/ngày | Ngập diện rộng, sạt lở, gián đoạn dịch vụ | 0.8–1.5 m (ngập nặng, tầng 1 nhiều nơi bị nước vào) | Tổn thất lớn, chủ động sơ tán; mất điện, nước; ưu tiên cứu hộ. |
| Siêu bão / trận lịch sử | >300–400 mm/ngày (tích lũy nhiều giờ) | Ngập nghiêm trọng, tương đương các trận lịch sử | >1.5 m, khu thấp có thể sâu hơn | Hệ thống sụp đổ; cần huy động quy mô lớn cứu trợ, khắc phục sau bão. |
Ví dụ thực tế (tham khảo)
-
29/5/2008: lượng mưa lớn tích lũy (hàng trăm mm trong nhiều giờ) → ngập sâu, nhiều nơi >1 m.
-
các trận mưa cục bộ ~100 mm trong 1–2 giờ thường gây ngập đường phố nội thành sâu 0.3–0.6 m, xe máy chết máy hàng loạt.
Ghi chú quan trọng
-
Thời gian mưa ngắn nhưng rất mạnh (ví dụ 80–120 mm trong 1 giờ) thường gây ngập nhanh hơn so với mưa nhẹ kéo dài (ví dụ 200 mm trong 2 ngày) vì hệ thống cống không kịp tiếp nhận.
-
Độ bão hòa nền đất: nếu đất đã ướt (mưa trước đó), ngưỡng gây ngập sẽ giảm nhiều.
-
Hạ tầng: vị trí có cống đủ lớn, trạm bơm hoạt động tốt, bề mặt thấm (cây xanh, đất) thì chịu được lượng mưa lớn hơn khu bê tông/trũng.
-
Tác động dây chuyền: ngập sâu làm tắc cống, gây ùn tắc giao thông, làm điện–tuyến tàu, bệnh tật do nước bẩn tăng.
Khuyến nghị cho cư dân / quản lý đô thị
-
Cư dân: biết đường tránh điểm trũng, chuẩn bị vật dụng khô, nâng đồ đạc tầng 1 nếu dự báo mưa cực đoan.
-
Quản lý: kiểm tra, thông cống trước mùa mưa; kích hoạt các trạm bơm khi mưa lớn; cảnh báo sớm và có phương án sơ tán cho khu thấp.
