Bài học từ Video 4 tiếng của 2 tỷ phú huyền thoại Warren Buffett và Charlie Munger
Một video hơn 4 tiếng chia sẻ từ 2 tỷ phú đáng kính Warren Buffett và Charlie Munger với quá nhiều bài học giá trị... Tôi tổng hợp để lưu lại cho bản thân và biết đâu có ích với bạn....
Hai tỷ phú giàu nhất thế giới cũng từng mắc sai lầm. Nhưng chính cách họ học từ sai lầm mới tạo nên khác biệt.
1. Tình bạn hơn nửa thế kỷ
Có những tình bạn làm thay đổi cả cuộc đời. Và trong thế giới đầu tư, hiếm có mối quan hệ nào được nhắc đến nhiều như Warren Buffett và Charlie Munger.
Hơn 60 năm trước, họ gặp nhau trong một buổi tiệc nhỏ tại Omaha. Buffett khi ấy mới ngoài 30, đã có tiếng là một nhà đầu tư trẻ sáng giá. Munger thì hơn ông 7 tuổi, vốn là luật sư, chưa hẳn là một nhà đầu tư lão luyện, nhưng lại cực kỳ sắc sảo.
Hai con người tưởng chừng chẳng liên quan gì đến nhau lại ngồi trò chuyện suốt 4 tiếng đồng hồ. Và khi buổi tối kết thúc, Buffett thốt lên:
“Tôi biết mình đã tìm được một người bạn suốt đời.”
Từ đó, họ trở thành cặp bài trùng. Buffett là người ra quyết định cuối cùng, nhưng Munger là “cái đầu thứ hai” luôn thẳng thắn phản biện. Trong suốt sáu thập kỷ, họ cùng nhau biến Berkshire Hathaway từ một công ty dệt may đang hấp hối thành tập đoàn đầu tư khổng lồ, sở hữu hàng loạt doanh nghiệp lừng danh như Coca-Cola, Apple, American Express.
Nhưng điều đáng nói nhất không phải chỉ là khối tài sản. Điều khiến họ trở thành huyền thoại chính là cách họ đối diện với sai lầm và cách họ rút ra bài học.
⸻
2. Sai lầm – bậc thang dẫn đến vĩ đại
Buffett không ngần ngại thừa nhận: một trong những thương vụ tệ nhất đời ông chính là Berkshire Hathaway – khi còn là công ty dệt.
Ông mua cổ phần chỉ vì nghĩ rằng nó… rẻ. Nhưng ngành dệt khi ấy đang suy tàn, và công ty dần chết mòn. Buffett thú nhận:
“Tôi đã bị cuốn theo cái gọi là món hời, và đó là sai lầm lớn. Nhưng chính sai lầm đó khiến tôi học được: chỉ mua doanh nghiệp tốt, đừng mua rẻ cái tệ.”
Nếu không có sai lầm ấy, có lẽ sẽ chẳng bao giờ có một Berkshire như ngày hôm nay.
Munger cũng vậy. Ông từng đầu tư vào vài dự án bất động sản và công ty nhỏ chỉ vì… hứng thú. Kết quả: thua lỗ. Nhưng thay vì che giấu, ông thẳng thắn chia sẻ:
“Tôi học được rằng: điều quan trọng không phải là tránh mọi sai lầm. Điều quan trọng là không để sai lầm giết chết mình.”
Và đó là triết lý chung của cả hai: sai lầm không đáng sợ, lặp lại sai lầm mới đáng sợ.
⸻
3. Những bài học để đời từ Buffett & Munger
Nếu chỉ dừng ở chuyện “học từ sai lầm”, có lẽ họ đã không thành huyền thoại. Giá trị lớn nhất mà Buffett & Munger để lại chính là một hệ thống nguyên tắc bất biến, có thể áp dụng không chỉ trong đầu tư, mà trong bất cứ lĩnh vực nào của cuộc sống.
3.1. Hãy dũng cảm khi người khác sợ hãi
Một trong những câu nói nổi tiếng nhất của Buffett là:
“Hãy tham lam khi người khác sợ hãi, và sợ hãi khi người khác tham lam.”
Điều này không chỉ là triết lý, mà là một chiến lược thực tế. Trong những giai đoạn khủng hoảng tài chính – khi mọi người bán tháo, Buffett thường là người mua vào những công ty tốt với giá rẻ.
Thành công không đến từ việc chạy theo đám đông, mà đến từ việc dám làm ngược đám đông.
3.2. Vốn nhỏ có lợi thế riêng
Munger từng chỉ ra: khi bạn quản lý số vốn nhỏ, bạn có thể tìm thấy nhiều cơ hội “ẩn” ở những công ty nhỏ, thị trường kém cạnh tranh.
Ngược lại, khi vốn quá lớn, như Berkshire bây giờ, bạn buộc phải đầu tư vào những doanh nghiệp khổng lồ – nơi cơ hội thường ít và cạnh tranh khốc liệt.
Bài học ở đây: đừng xem nhẹ lợi thế của sự nhỏ bé. Dù trong đầu tư, kinh doanh, hay khởi nghiệp – quy mô nhỏ có thể linh hoạt hơn nhiều.
3.3. Thị trường là người hầu, không phải ông thầy
Nhiều nhà đầu tư bị ám ảnh bởi giá cổ phiếu biến động từng ngày. Nhưng Buffett luôn nhấn mạnh:
“Thị trường là người hầu của bạn, không phải ông thầy của bạn.”
Nghĩa là: đừng để giá thị trường chi phối quyết định. Giá chỉ là cơ hội mua hoặc bán – chứ không nói cho bạn giá trị thật của doanh nghiệp.
Đầu tư đúng nghĩa là phải tự đánh giá giá trị nội tại, chứ không chạy theo sóng gió thị trường.
3.4. Quản trị rủi ro vượt ngoài mô hình
Một trong những chỉ trích lớn nhất mà họ dành cho giới tài chính hiện đại chính là việc quá tin vào mô hình rủi ro.
Munger nói: “Các mô hình thường bỏ qua những rủi ro chưa từng có. Và chính những điều chưa từng có mới giết bạn.”
Họ nhấn mạnh: quản trị rủi ro không chỉ là con số, mà còn là trí tưởng tượng để hình dung điều tồi tệ có thể xảy ra.
3.5. Hãy ở trong phạm vi hiểu biết của mình
Buffett có một khái niệm: “Circle of Competence” – vòng tròn hiểu biết.
Ông chỉ đầu tư vào những doanh nghiệp mà ông thực sự hiểu, như ngân hàng, bảo hiểm, hàng tiêu dùng.
Bài học: đừng cố tỏ ra hiểu biết mọi thứ. Hãy biết rõ bạn giỏi ở đâu, và kiên nhẫn chờ cơ hội trong phạm vi đó.
3.6. Tiền mặt cũng là khoản đầu tư
Hầu hết các nhà đầu tư ghét giữ tiền mặt. Nhưng Buffett & Munger lại coi tiền mặt như “quyền chọn không kỳ hạn”.
Khi không có cơ hội, họ để tiền nhàn rỗi. Khi cơ hội lớn xuất hiện, họ dùng tiền đó hành động ngay.
“Đừng ép vốn phải làm việc mọi lúc. Hãy để vốn nghỉ ngơi, cho đến khi thật sự cần.”
3.7. Tránh xa đòn bẩy và sản phẩm phức tạp
Cả hai đều cảnh báo về rủi ro từ đòn bẩy và các công cụ phái sinh. Với họ, đây là con dao hai lưỡi, và trong nhiều trường hợp là nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng tài chính.
Họ luôn chọn an toàn: không vay nợ quá mức, không đặt cược vào thứ mình không hiểu.
3.8. Học từ phản biện, tránh tự lừa dối
Một bí mật lớn trong thành công của Buffett & Munger chính là… tình bạn.
Họ phản biện lẫn nhau thẳng thắn đến mức tàn nhẫn. Buffett từng kể: “Charlie không ngại nói tôi ngu ngốc. Và điều đó giữ cho tôi tỉnh táo.”
Trong đầu tư cũng như cuộc sống, kẻ thù lớn nhất là tự huyễn hoặc bản thân. Có một người đủ thẳng thắn để kéo bạn về thực tế, đó là tài sản vô giá.
3.9. Đừng phí thời gian vào dự đoán vĩ mô
Họ luôn cười nhạt trước những dự báo kinh tế: GDP năm sau bao nhiêu, lãi suất thế nào, thị trường đi lên hay đi xuống…
Buffett nói:
“Bạn không cần dự đoán thời tiết của cả thế giới để biết nên mang ô khi trời mưa ngay trên đầu.”
Họ tập trung vào từng doanh nghiệp cụ thể, thay vì đoán cả nền kinh tế.
3.10. Quản trị doanh nghiệp và sự minh bạch
Một trong những triết lý của họ là: chỉ đầu tư vào nơi ban lãnh đạo thực sự coi trọng cổ đông.
Buffett phản đối việc dùng stock option quá tràn lan, vì nó dễ làm méo mó động cơ. Ông muốn sự minh bạch, thẳng thắn – những giá trị hiếm hoi trong giới quản trị.
3.11. Niềm tin dài hạn vào nền kinh tế
Dù thừa nhận nhiều khó khăn, họ vẫn luôn lạc quan về sức mạnh dài hạn của kinh tế Mỹ.
“Đừng bao giờ đánh cược chống lại nước Mỹ.” – Buffett.
Đó là niềm tin vào sự đổi mới, khả năng thích nghi, và động lực vươn lên không ngừng của các doanh nghiệp.
3.12. Kiểm soát cảm xúc và bẫy tâm lý
Cả hai đều đọc rất nhiều về tâm lý học hành vi. Họ thừa nhận bản thân cũng dễ mắc lỗi tâm lý như người khác.
Nhưng nhờ nhận diện và kiểm soát cảm xúc, họ tránh được những quyết định liều lĩnh.
Munger nói: “Bạn không cần phải quá thông minh. Bạn chỉ cần tỉnh táo và ít ngu ngốc hơn người khác.”
⸻
4. Từ đầu tư đến triết lý sống
Nếu để ý kỹ, bạn sẽ thấy: những nguyên tắc của Buffett & Munger không chỉ áp dụng trong chứng khoán.
• Khi khởi nghiệp, hãy biết phạm vi của mình, đừng ôm đồm.
• Khi ra quyết định, đừng bị tâm lý đám đông cuốn đi.
• Khi thất bại, đừng cay cú. Hãy học bài học, và bước tiếp.
• Khi thành công, đừng chủ quan. Luôn giữ sự khiêm tốn.
• Khi xây dựng mối quan hệ, hãy tìm một người dám nói sự thật với bạn.
Cả cuộc đời của họ là minh chứng cho một chân lý: sự kiên nhẫn, kỷ luật, và học hỏi không ngừng mới là chìa khóa thành công bền vững.
⸻
5. Kết
Hai tỷ phú giàu nhất thế giới cũng từng mắc sai lầm. Nhưng chính cách họ học từ sai lầm, giữ sự tỉnh táo, và kiên nhẫn với nguyên tắc của mình đã biến họ thành huyền thoại.
Có lẽ, bài học lớn nhất họ để lại cho chúng ta không nằm ở việc mua cổ phiếu nào, bán lúc nào…
Mà nằm ở chỗ: sống thế nào để không bị cuốn đi bởi nỗi sợ, lòng tham, và sự tự huyễn hoặc.
Nếu bạn có thể làm được điều đó – không chỉ trong đầu tư, mà trong cả cuộc đời – thì bạn đã học được điều quý giá nhất từ Buffett & Munger rồi.
⸻
Nếu bạn thấy bài viết này hữu ích, hãy lưu lại. Vì có thể một ngày nào đó, khi đứng giữa một quyết định quan trọng, bạn sẽ nhớ đến bài học:“Sai lầm không giết bạn. Lặp lại sai lầm mới giết bạn.”
