Dưới đây là bảng tổng hợp các kiểu văn bản thường gặp trong chương trình phổ thông (từ lớp 6 đến lớp 12) và tần suất xuất hiện trong các kỳ thi như kiểm tra học kỳ, thi chuyển cấp (vào 10), và thi tốt nghiệp THPT (vào 12):
📚 TỔNG QUAN CÁC KIỂU VĂN VÀ LỚP HỌC PHỔ BIẾN
Kiểu văn | Đặc điểm chính | Thường gặp ở lớp | Thi lớp mấy? |
---|---|---|---|
Tự sự | Kể chuyện, nhân vật, sự kiện | Lớp 6, 7, 8, 9 | Rất thường thi vào lớp 6, 9 (vào 10) |
Miêu tả | Tả người, vật, cảnh, tâm trạng | Lớp 6, 7 | Thi vào lớp 6, đôi khi lớp 9 |
Biểu cảm | Bày tỏ tình cảm, cảm xúc | Lớp 7, 8, 9 | Thi vào lớp 9 (vào 10), ít hơn |
Thuyết minh | Giải thích, giới thiệu kiến thức | Lớp 8, 9, 10 | Thường thi lớp 9, 10, nhất là đề thi học kỳ |
Nghị luận xã hội | Bàn luận về vấn đề đạo lý, xã hội | Lớp 9, 10, 11, 12 | RẤT quan trọng lớp 9 (vào 10), lớp 12 (tốt nghiệp) |
Nghị luận văn học | Phân tích tác phẩm, nhân vật, tư tưởng | Lớp 9, 11, 12 | TRỌNG TÂM lớp 12 (thi tốt nghiệp THPT) |
Tổng hợp (tự sự + miêu tả + biểu cảm) | Dạng kết hợp | Lớp 6, 7, 8 | Thường thi vào lớp 6 hoặc lớp 9 |
🎯 THI VÀO CÁC CẤP – KIỂU VĂN CHỦ ĐẠO
✅ Thi vào lớp 6 (năng khiếu, chuyên cấp 2):
-
Chủ yếu là: Tự sự, Miêu tả, đôi khi Biểu cảm
-
Ví dụ: "Hãy kể lại một kỷ niệm đáng nhớ với thầy cô giáo."
✅ Thi vào lớp 10 (chuyển cấp):
-
2 dạng chính:
-
Nghị luận xã hội: đoạn văn khoảng 200 chữ (về một tư tưởng đạo lý, lối sống)
-
Nghị luận văn học: phân tích đoạn thơ, nhân vật, hoặc cảm nhận tác phẩm văn học lớp 9
-
-
Đôi khi có đề yêu cầu: Tự sự kết hợp miêu tả – biểu cảm
✅ Thi tốt nghiệp THPT (vào đại học):
-
Cấu trúc chuẩn Bộ GD&ĐT:
-
Đọc hiểu (3 điểm)
-
Nghị luận xã hội (2 điểm): đoạn văn 200 chữ
-
Nghị luận văn học (5 điểm): bài phân tích tác phẩm lớp 12
-
📌 Tổng kết mẹo nhớ:
Lớp học | Kiểu văn trọng tâm cần nắm |
---|---|
Lớp 6–7 | Tự sự, miêu tả, biểu cảm |
Lớp 8–9 | Thuyết minh, nghị luận xã hội, nghị luận văn học (cơ bản) |
Lớp 10–11 | Thuyết minh nâng cao, nghị luận xã hội – văn học chuyên sâu |
Lớp 12 | Nghị luận xã hội và nghị luận văn học là chủ đạo |