Các nhân tài danh sĩ nhân vật nổi tiếng thuộc tỉnh Bắc Ninh?
Bắc Ninh, vùng đất Kinh Bắc cổ kính, là cái nôi sản sinh nhiều danh nhân văn hóa, lịch sử và cách mạng tiêu biểu của Việt Nam. Dưới đây là một số nhân vật nổi bật qua các thời kỳ:
🏯 Thời Lý (thế kỷ XI–XII)
-
Lý Thái Tổ (974–1028): Tên thật Lý Công Uẩn, sinh tại làng Cổ Pháp (nay thuộc phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh). Ông là người sáng lập triều đại nhà Lý và ban hành "Chiếu dời đô", dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long năm 1010, mở ra thời kỳ phát triển thịnh vượng của Đại Việt.
-
Nguyên Phi Ỷ Lan (1044–1117): Người làng Thổ Lỗi (nay thuộc xã Dương Xá, huyện Gia Lâm, Hà Nội), nhưng có mối liên hệ mật thiết với Bắc Ninh. Bà là hoàng hậu của vua Lý Thánh Tông, nổi tiếng với tài trị quốc và lòng nhân hậu, từng hai lần nhiếp chính, đóng góp lớn vào sự phát triển của đất nước.
📜 Thời Trần (thế kỷ XIII–XIV)
-
Huyền Quang (1254–1334): Tên thật Lý Đạo Tái, quê ở làng Vạn Tải, huyện Gia Bình, Bắc Ninh. Ông là một trong "Trúc Lâm Tam Tổ" của Thiền phái Trúc Lâm, đóng góp lớn cho sự phát triển của Phật giáo Việt Nam.
-
Hàn Thuyên (thế kỷ XIII): Tên thật Nguyễn Thuyên, quê ở làng Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Bắc Ninh. Ông là người đầu tiên đưa chữ Nôm vào sáng tác văn học, có công lớn trong việc phát triển văn học dân tộc.
📚 Thời Lê – Nguyễn (thế kỷ XV–XIX)
-
Vũ Miên (1718–1782): Quê ở làng Ngọc Quan, huyện Lương Tài, Bắc Ninh. Ông là Tiến sĩ, giữ chức Tế tửu Quốc Tử Giám, là nhà sử học nổi tiếng, biên soạn nhiều bộ sử quan trọng như "Đại Việt sử ký tục biên".
-
Vũ Trinh (1759–1828): Cháu nội của Vũ Miên, cũng quê ở Ngọc Quan, Lương Tài. Ông là một nhà nho uyên bác, từng giữ chức Hữu tham tri Bộ Hình, tham gia soạn thảo bộ "Hoàng Việt luật lệ" (Luật Gia Long).
-
Nguyễn Cao (1828–1887): Quê ở làng Cách Bi, huyện Quế Võ, Bắc Ninh. Ông là một sĩ phu yêu nước, từng lãnh đạo cuộc khởi nghĩa chống Pháp ở Bắc Ninh, bị bắt và tử tiết để giữ trọn khí tiết.
🕊️ Thời hiện đại (thế kỷ XX)
-
Ngô Gia Tự (1908–1935): Quê ở xã Tam Sơn, huyện Từ Sơn, Bắc Ninh. Ông là một trong những người sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam, từng giữ chức Bí thư Xứ ủy Nam Kỳ, hy sinh trong phong trào cách mạng.
-
Nguyễn Văn Cừ (1912–1941): Quê ở xã Phù Khê, huyện Từ Sơn, Bắc Ninh. Ông là Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Đông Dương (1938–1940), bị thực dân Pháp bắt và xử tử tại Hóc Môn.
-
Hoàng Quốc Việt (1905–1992): Quê ở xã Phù Khê, huyện Từ Sơn, Bắc Ninh. Ông là một trong những lãnh đạo chủ chốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, từng giữ chức Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam.
🧠 Danh nhân khoa học – văn hóa hiện đại
-
Giáo sư Trần Đức Thảo (1917–1993): Quê ở xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, Bắc Ninh. Ông là nhà triết học nổi tiếng, có nhiều công trình nghiên cứu về triết học và ngôn ngữ học, được quốc tế công nhận.
-
Giáo sư Vũ Tuyên Hoàng (1930–2008): Quê ở xã Tân Chi, huyện Tiên Du, Bắc Ninh. Ông là nhà nông học hàng đầu, từng giữ chức Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam.
-
Giáo sư Đàm Thanh Sơn (sinh năm 1969): Quê ở xã Tân Chi, huyện Tiên Du, Bắc Ninh. Ông là nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, hiện giảng dạy tại Đại học Chicago, Hoa Kỳ, có nhiều công trình nghiên cứu được quốc tế đánh giá cao.
Bắc Ninh không chỉ là vùng đất của những làn điệu quan họ trữ tình, mà còn là nơi sản sinh nhiều nhân tài kiệt xuất, góp phần quan trọng vào sự nghiệp dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam.
