Đánh giá 'nguy cơ dính bẫy nợ' của Việt Nam theo cơ cấu nợ và so sánh với các nước khác

Đánh giá 'nguy cơ dính bẫy nợ' của Việt Nam theo cơ cấu nợ và so sánh với các nước khác

Các nguồn ngoại tệ chính của Việt Nam hiện nay

Hiện tượng xuất siêu nhưng ngoại tệ không nằm lại tại Việt Nam mà do FDI nắm giữ?

Dưới đây là phân tích chi tiết theo yêu cầu của bạn về cơ cấu nợ theo chủ nợ (creditor breakdown) và so sánh với các quốc gia tương đồng để đánh giá 'nguy cơ dính bẫy nợ' của Việt Nam:

1. Cơ cấu nợ nước ngoài của Việt Nam theo chủ nợ

Theo dữ liệu từ Ngân hàng Thế giới (IDS – International Debt Statistics) dữ liệu cập nhật đến cuối 2023:

• Tổng nợ nước ngoài đạt khoảng 629 triệu USD (tỷ lệ cao hơn nhiều nếu tính theo toàn quốc hơn là chỉ phần công), nhưng cốt yếu nhìn vào cấu trúc nợ.

• Trong đó:

  • Nợ công và được Chính phủ bảo lãnh (PPG): khoảng 576 triệu USD.

    • Nợ đa phương (multilateral): ~495 triệu USD.

    • Nợ song phương (bilateral): ~72 triệu USD.

    • Nợ từ các nhà cho vay tư nhân: ~9 triệu USD.

  • Vay từ IMF: khoảng 53 triệu USD

Theo dữ liệu từ Ministry of Finance – Bộ Tài chính (2023):

• Nợ nước ngoài của khu vực công (gồm Chính phủ và bảo lãnh) giảm từ 14,7 % GDP (2021) xuống còn 10,8 % GDP (2023).

• Nợ của doanh nghiệp và tổ chức tín dụng (tự vay, tự trả) tăng từ 23,4 % GDP (2021) lên 26,2 % GDP (2023). Đây hiện là khoản chiếm ~70 % tổng nợ nước ngoài vào năm 2023, tăng từ 61,4 % năm 2021

Quản lý an toàn dài hạn (từ báo cáo trước):

• Tỷ lệ nợ chính phủ vay từ ODA và ưu đãi rất lớn – chiếm tới 98 % tổng nợ nước ngoài của chính phủ.

• Mức lãi suất trung bình rất thấp (~1,35%), thời hạn vay dài (~13,8 năm), giúp giảm rủi ro trả nợ nhanh .

Một số chỉ số rủi ro tài chính:

• Nợ ngắn hạn chiếm khoảng 24,8% tổng nợ nước ngoài, và chiếm 8,2 % GDP – giảm từ 9,3 % (2022) xuống 8,2 % (2023)

• Tỷ lệ trả nợ (Debt service) trên xuất khẩu vào khoảng 6–7 %, còn lãi suất trên GNI khoảng 1–1,4 % – khá an toàn

2. So sánh với các quốc gia tương đồng

So sánh Việt Nam với một số quốc gia khu vực Đông Nam Á hoặc nền kinh tế mới nổi khác:

Một ví dụ khác: Pakistan có nợ Trung Quốc đặc biệt cao (~68,9 tỷ USD, gần 50% nợ chính phủ), cho thấy mức độ rủi ro tiềm tàng khi lệ thuộc một chủ nợ. Việt Nam hiện không ở mức độ đó, và nợ Trung Quốc không đáng kể như ở Pakistan

3. Tổng kết & Nhận định

• Việt Nam đang kiểm soát tốt “nguy cơ bẫy nợ”: nợ công chính phủ vay có điều kiện ưu đãi cao, thời hạn dài; nợ ngắn hạn giảm; tỷ lệ trả nợ thấp; thặng dư tài khoản vãng lai và FDI giúp cân đối.

• Rủi ro nổi bật từ khu vực doanh nghiệp: tăng vay nước ngoài, và chiếm phần lớn tổng nợ. Cần giám sát chặt chẽ dòng vay, nhất là từ nước ngoài, để tránh áp lực tài chính khi có biến động quốc tế.

• So với các nước tương đồng, Việt Nam có vị thế khá an toàn về tổng mức nợ/GDP và cơ cấu nợ.