Danh sách Nobel Hoá học 10 năm trở lại đây
🧪 Nobel Hóa học (Chemistry)
Dưới đây là danh sách các nhà khoa học đoạt giải Nobel Hóa học từ năm 2015 đến 2024, cùng với mô tả ngắn gọn về công trình nghiên cứu được vinh danh:
🧪 Danh sách Nobel Hóa học 2015–2024
2024
-
David Baker (Mỹ): Thiết kế protein bằng máy tính.
-
Demis Hassabis (Anh) và John Jumper (Mỹ): Dự đoán cấu trúc protein bằng trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt là với mô hình AlphaFold của DeepMind.
2023
-
Moungi G. Bawendi, Louis E. Brus, Alexey Ekimov: Khám phá và tổng hợp các chấm lượng tử (quantum dots), các hạt nano có ứng dụng rộng rãi trong công nghệ và y học.
2022
-
Carolyn R. Bertozzi, Morten Meldal, K. Barry Sharpless: Phát triển hóa học click và hóa học bioorthogonal, cho phép gắn kết phân tử trong hệ sinh học mà không làm gián đoạn chức năng tế bào.
2021
-
Benjamin List, David W.C. MacMillan: Phát triển organocatalysis bất đối xứng, một phương pháp xúc tác hữu cơ hiệu quả và thân thiện với môi trường.
2020
-
Emmanuelle Charpentier, Jennifer A. Doudna: Phát triển phương pháp chỉnh sửa gen CRISPR-Cas9, một công cụ mạnh mẽ trong công nghệ sinh học và y học.
2019
-
John B. Goodenough, M. Stanley Whittingham, Akira Yoshino: Phát triển pin lithium-ion, nền tảng cho các thiết bị điện tử di động hiện đại.
2018
-
Frances H. Arnold: Tiến hóa định hướng enzyme.
-
George P. Smith, Sir Gregory P. Winter: Phát triển phương pháp hiển thị phage để tiến hóa protein
2017
-
Jacques Dubochet, Joachim Frank, Richard Henderson: Phát triển kính hiển vi điện tử lạnh (cryo-EM) để xác định cấu trúc phân tử sinh học ở độ phân giải cao.
2016
-
Jean-Pierre Sauvage, Sir Fraser Stoddart, Bernard L. Feringa: Thiết kế và tổng hợp máy phân tử, các hệ thống nano có thể thực hiện chuyển động cơ học.
2015
-
Tomas Lindahl, Paul L. Modrich, Aziz Sancar: Nghiên cứu cơ chế sửa chữa DNA, giúp hiểu rõ hơn về cách tế bào duy trì thông tin di truyền và ngăn ngừa ung thư.
Dự đoán giải Nobel Hóa học năm 2025
Dự đoán giải Nobel Hóa học năm 2025 là một chủ đề hấp dẫn nhưng đầy thách thức, do quy trình xét duyệt nghiêm ngặt và bí mật của Ủy ban Nobel. Tuy nhiên, dựa trên xu hướng nghiên cứu gần đây, các giải thưởng danh giá và mức độ ảnh hưởng trong cộng đồng khoa học, một số nhà khoa học và lĩnh vực sau đây được xem là ứng viên tiềm năng:
🔬 Ứng viên tiềm năng cho Nobel Hóa học 2025
1. Omar M. Yaghi – Hóa học mạng lưới (Reticular Chemistry)
Giáo sư tại Đại học California, Berkeley, Omar Yaghi là người tiên phong trong lĩnh vực hóa học mạng lưới, đặc biệt với việc phát triển các khung hữu cơ kim loại (MOFs) và khung hữu cơ cộng hóa trị (COFs). Các vật liệu này có ứng dụng rộng rãi trong lưu trữ năng lượng, thu giữ CO₂ và khai thác nước từ không khí. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng uy tín như Wolf Prize (2018), Tang Prize (2024) và Balzan Prize (2024), cho thấy sự công nhận toàn cầu đối với công trình của ông.
2. Makoto Fujita – Hóa học tự lắp ráp và tinh thể xốp
Giáo sư tại Đại học Tokyo, Makoto Fujita nổi tiếng với các nghiên cứu về hóa học tự lắp ráp và phát triển phương pháp "crystalline sponge" cho phép xác định cấu trúc phân tử mà không cần tinh thể lớn. Ông đã nhận được Wolf Prize (2018) và được vinh danh là Clarivate Citation Laureate (2020), cho thấy ảnh hưởng sâu rộng trong lĩnh vực hóa học.
3. Michele Parrinello & Roberto Car – Mô phỏng động lực học phân tử
Hai nhà khoa học này đã phát triển phương pháp Car-Parrinello, kết hợp động lực học phân tử với lý thuyết hàm mật độ (DFT), mở ra kỷ nguyên mới cho mô phỏng vật liệu và phản ứng hóa học. Công trình của họ đã được công nhận với các giải thưởng như Dirac Medal và Benjamin Franklin Medal.
4. Krzysztof Matyjaszewski – Trùng hợp gốc sống (ATRP)
Giáo sư tại Đại học Carnegie Mellon, Matyjaszewski là người phát minh ra phương pháp trùng hợp gốc sống ATRP, cho phép tổng hợp polymer với cấu trúc chính xác. Phương pháp này có ứng dụng rộng rãi trong sản xuất vật liệu tiên tiến và y học.
5. Chad Mirkin – Công nghệ nano và cảm biến sinh học
Giáo sư tại Đại học Northwestern, Chad Mirkin đã phát triển các công nghệ như dip-pen nanolithography và các phương pháp cảm biến sinh học dựa trên hạt nano. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá như Kavli Prize (2024) và Wilhelm Exner Medal (2017).
📊 Xu hướng và lĩnh vực nổi bật
-
Hóa học vật liệu tiên tiến: Các nghiên cứu về vật liệu mới như MOFs, COFs và polymer chức năng đang thu hút sự chú ý lớn.
-
Hóa học tính toán và mô phỏng: Việc sử dụng AI và mô phỏng để dự đoán cấu trúc và phản ứng hóa học ngày càng trở nên quan trọng.
-
Hóa học xanh và bền vững: Các công trình hướng đến giải quyết các vấn đề môi trường và năng lượng bền vững đang được đánh giá cao.
📅 Thời gian công bố giải thưởng
Giải Nobel Hóa học năm 2025 dự kiến sẽ được công bố vào ngày 8 tháng 10 năm 2025. Bạn có thể theo dõi trực tiếp trên trang web chính thức của Nobel tại nobelprize.org.
