Vũ khí sinh học (Biological weapons) là những tác nhân sinh học như vi khuẩn, virus, nấm, độc tố… được con người khai thác để gây bệnh hoặc tử vong hàng loạt cho con người, động vật hoặc cây trồng. Dưới đây là danh mục các tác nhân sinh học chính được liệt kê theo phân loại của WHO, CDC Hoa Kỳ và Công ước Vũ khí Sinh học (BWC).
🧬 I. PHÂN LOẠI THEO MỨC ĐỘ NGUY HIỂM (CDC – Hoa Kỳ)
🔴 Nhóm A (Cao nhất – Nguy hiểm, dễ phát tán, gây tử vong hàng loạt)
| Tác nhân |
Loại |
Bệnh gây ra |
| Bacillus anthracis |
Vi khuẩn |
Bệnh than (Anthrax) |
| Clostridium botulinum (độc tố) |
Độc tố |
Ngộ độc botulinum – liệt cơ, tử vong |
| Yersinia pestis |
Vi khuẩn |
Bệnh dịch hạch (plague) |
| Variola major |
Virus |
Bệnh đậu mùa |
| Francisella tularensis |
Vi khuẩn |
Bệnh sốt thỏ (Tularemia) |
| Virus Ebola, Marburg, Lassa |
Virus |
Sốt xuất huyết siêu nguy hiểm |
🟠 Nhóm B (Nguy hiểm trung bình – dễ phát tán, ít gây tử vong hơn)
| Tác nhân |
Loại |
Bệnh gây ra |
| Salmonella spp., E. coli O157:H7 |
Vi khuẩn |
Ngộ độc thực phẩm |
| Brucella spp. |
Vi khuẩn |
Sốt Malta (Brucellosis) |
| Burkholderia mallei, pseudomallei |
Vi khuẩn |
Glanders, Melioidosis |
| Ricin (độc tố từ hạt thầu dầu) |
Độc tố |
Suy hô hấp, tử vong |
| Staphylococcal enterotoxin B (SEB) |
Độc tố |
Sốc độc, liệt cơ hô hấp |
| Toxins từ nấm mốc (Aflatoxins) |
Độc tố |
Gây ung thư gan |
🟢 Nhóm C (Tiềm tàng – có thể bị biến đổi để trở nên nguy hiểm)
| Tác nhân |
Loại |
Ghi chú |
| Nipah virus |
Virus |
Bệnh não cấp, lây qua dơi |
| Hantavirus |
Virus |
Viêm phổi cấp, suy thận |
| Tuberculosis (chủng kháng thuốc) |
Vi khuẩn |
Lao đa kháng – khó điều trị |
| Influenza (cúm biến thể) |
Virus |
Có thể gây đại dịch (H5N1, H1N1...) |
☣️ II. CÁC VŨ KHÍ SINH HỌC ĐÃ TỪNG ĐƯỢC DÙNG TRONG LỊCH SỬ
| Tác nhân |
Sự kiện |
| Bacillus anthracis (Bệnh than) |
Thư gửi chất độc anthrax ở Mỹ (2001) |
| Yersinia pestis |
Quân Mông Cổ ném xác người chết vào thành phố (Thế kỷ 14) |
| Clostridium botulinum |
Đức và Nhật từng nghiên cứu làm khí độc trong Thế chiến II |
| Ricin |
Bị nghi sử dụng trong nhiều vụ ám sát (ví dụ vụ Georgi Markov) |
📜 III. LUẬT PHÁP VÀ QUẢN LÝ
-
Công ước Vũ khí Sinh học (BWC) – cấm phát triển, sản xuất và dự trữ vũ khí sinh học.
-
Việt Nam là quốc gia thành viên của BWC từ năm 1980.
