Diễn biến của Thế chiến thứ hai (1939-1945)
Diễn biến của Thế chiến thứ hai (1939-1945) có thể được tóm tắt qua các giai đoạn chính, phản ánh sự thay đổi về thế trận và các sự kiện then chốt. Dưới đây là một cái nhìn ngắn gọn và rõ ràng về diễn biến của cuộc chiến:
1. Giai đoạn đầu: Đức và phe Trục áp đảo (1939-1941)
- 1939:
- Ngày 1/9/1939, Đức xâm lược Ba Lan bằng chiến thuật "chiến tranh chớp nhoáng" (Blitzkrieg). Anh và Pháp tuyên chiến với Đức (3/9). Ba Lan nhanh chóng sụp đổ, bị Đức và Liên Xô chia cắt theo Hiệp ước Molotov-Ribbentrop.
- Liên Xô chiếm các nước Baltic và một phần Phần Lan (Chiến tranh Mùa Đông, 1939-1940).
- 1940:
- Đức chiếm Đan Mạch, Na Uy, Hà Lan, Bỉ, và Pháp (tháng 5-6/1940). Pháp đầu hàng, chính phủ Vichy thân Đức được thành lập.
- Trận không chiến Anh (Battle of Britain): Đức thất bại trong việc đánh bại không quân Anh (RAF), từ bỏ kế hoạch xâm lược Anh (Chiến dịch Hải Sư).
- Ý và Nhật Bản (phe Trục) mở rộng xâm lược ở Balkan, Bắc Phi, và châu Á-Thái Bình Dương.
- 1941:
- Đức xâm lược Nam Tư và Hy Lạp (tháng 4).
- Chiến dịch Barbarossa (6/1941): Đức tấn công Liên Xô, ban đầu thắng lớn, chiếm được nhiều lãnh thổ nhưng bị chặn lại trước Moscow vào mùa đông.
- Nhật Bản tấn công Trân Châu Cảng (7/12/1941), kéo Mỹ tham chiến. Đức và Ý tuyên chiến với Mỹ.
2. Giai đoạn bước ngoặt: Phe Đồng minh phản công (1942-1943)
- 1942:
- Trận Midway (6/1942): Hải quân Mỹ đánh bại Nhật Bản, giành ưu thế ở Thái Bình Dương.
- Trận Stalingrad (8/1942-2/1943): Liên Xô bao vây và tiêu diệt quân Đức, đánh dấu bước ngoặt ở mặt trận phía Đông.
- Trận El Alamein (10-11/1942): Phe Đồng minh thắng ở Bắc Phi, đẩy lùi quân Đức-Ý.
- 1943:
- Liên Xô tiếp tục phản công, giành lại nhiều lãnh thổ. Trận Kursk (7/1943) là trận chiến xe tăng lớn nhất, Đức thất bại nặng nề.
- Phe Đồng minh đổ bộ vào Sicilia và Ý (7-9/1943). Mussolini bị lật đổ, Ý đầu hàng nhưng Đức chiếm đóng miền Bắc Ý.
- Mỹ và Đồng minh tiến công ở Thái Bình Dương, chiếm các đảo chiến lược từ Nhật Bản.
3. Giai đoạn cuối: Phe Đồng minh chiến thắng (1944-1945)
- 1944:
- Ngày D (D-Day, 6/6/1944): Đồng minh đổ bộ vào Normandy (Pháp), mở mặt trận phía Tây. Paris được giải phóng (8/1944).
- Liên Xô tiến công mạnh mẽ ở Đông Âu, giải phóng Ba Lan, Romania, và các nước khác.
- Nhật Bản mất thêm nhiều đảo ở Thái Bình Dương, bị cô lập dần.
- 1945:
- Mặt trận phía Đông: Liên Xô tiến vào Đức, chiếm Berlin (4/1945). Hitler tự sát (30/4). Đức đầu hàng vô điều kiện (7-8/5/1945), kết thúc chiến tranh ở châu Âu (Ngày Chiến thắng ở châu Âu - VE Day).
- Mặt trận Thái Bình Dương: Mỹ chiếm Iwo Jima và Okinawa. Mỹ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima (6/8) và Nagasaki (9/8). Nhật Bản đầu hàng (2/9/1945), kết thúc chiến tranh.
Tóm tắt:
Thế chiến thứ hai bắt đầu với sự áp đảo của phe Trục, nhưng các bước ngoặt ở Stalingrad, Midway, và Normandy đã giúp phe Đồng minh (Anh, Mỹ, Liên Xô, và các nước khác) lật ngược tình thế. Cuộc chiến kết thúc với chiến thắng của Đồng minh, để lại hậu quả nặng nề với hơn 70 triệu người thiệt mạng và sự tái định hình trật tự thế giới.