Động đất là gì? Vì sao xảy ra?

🌍💥 Động đất là gì?

Động đất là hiện tượng mặt đất rung chuyển đột ngột trong thời gian ngắn, thường gây ra bởi sự giải phóng năng lượng từ bên trong lòng đất.

Việt Nam có nguy cơ động đất không?

Động đất là gì? Vì sao xảy ra?

Nha Trang & Quy Nhơn có nằm trên vành đai động đất?

Những trận động đất chết chóc nhất lịch sử (dù không mạnh nhất)

 

---

🧨 Nguyên nhân chính gây ra động đất

🥇 1. Do sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo (tectonic plates) – NGUYÊN NHÂN CHỦ YẾU

• Trái đất được bao phủ bởi các "tấm vỏ khổng lồ" gọi là mảng kiến tạo.

• Các mảng này trôi rất chậm, nhưng va vào nhau, trượt nhau, hoặc lún xuống nhau.

• Khi lực tích tụ quá lớn, nó "bật" ra đột ngột → Gây động đất!

📍 Đây là lý do vì sao động đất thường xảy ra quanh "vành đai lửa Thái Bình Dương" (như Nhật Bản, Indonesia, Chile…).

---

🥈 2. Do núi lửa phun trào

• Khi núi lửa phun trào, magma di chuyển làm vỏ Trái đất nứt, rung lên → gây động đất nhỏ hoặc vừa.

---

🥉 3. Do hoạt động con người (hiếm nhưng có)

• Gọi là "động đất nhân tạo".

• Nguyên nhân có thể là:

  • Nổ mìn lớn

  • Đào hầm sâu (hầm mỏ)

  • Chôn vũ khí hạt nhân

  • Xây đập lớn (gây thay đổi áp lực đất đá dưới lòng đất)

---

📊 Đo động đất bằng gì?

---

💡 Mức độ nguy hiểm theo độ Richter

---

🌐 Việt Nam có bị động đất không?

Có, nhưng không thường xuyên, và phần lớn là động đất nhỏ.

• Khu vực hay có động đất nhẹ: Điện Biên, Sơn La, Lai Châu, vùng Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên.

• Nguyên nhân: do đứt gãy địa chất trong lòng đất, không phải do mảng kiến tạo lớn.

Hướng dẫn cách sơ cứu và phòng tránh động đất 🚨

Việc biết cách phòng tránh & sơ cứu khi động đất xảy ra có thể cứu sống bạn và người thân trong những tình huống khẩn cấp. Dưới đây là hướng dẫn chuẩn quốc tế, được tổng hợp theo nguyên tắc "Trước – Trong – Sau" động đất.

---

🛑 TRƯỚC KHI ĐỘNG ĐẤT XẢY RA

✅ 1. Chuẩn bị trước tại nhà

• Cố định tủ, kệ, vật nặng vào tường.

• Tránh treo vật nặng trên đầu giường, sofa.

• Biết cắt điện, ga khi khẩn cấp.

• Chuẩn bị túi khẩn cấp:

  • Nước, thức ăn khô

  • Đèn pin, pin dự phòng

  • Băng gạc, thuốc cơ bản

  • Giấy tờ tùy thân, tiền mặt

  • Whistle (còi) để kêu cứu nếu bị kẹt

🗺️ 2. Lập kế hoạch thoát hiểm

• Biết cửa thoát hiểm, lối cầu thang an toàn (không dùng thang máy).

• Lập điểm hẹn cho gia đình nếu bị tách nhau.

---

🚨 KHI ĐỘNG ĐẤT ĐANG DIỄN RA

Nhớ 3 bước "thần chú sống còn":
👉 CÚI – CHE – GIỮ (Drop – Cover – Hold)

🏠 Nếu đang ở trong nhà:

1. CÚI người xuống để tránh mất thăng bằng.

2. CHE đầu & cổ dưới bàn chắc chắn, bàn học, hoặc sát tường.

3. GIỮ nguyên vị trí đến khi rung chấn dừng lại.

🚫 Không chạy ra ngoài khi đang rung – nguy cơ bị gạch, kính, mái ngói rơi rất cao!

🏢 Nếu ở cao ốc:

• Không dùng thang máy.

• Chờ rung chấn dừng mới rời đi theo cầu thang bộ.

🚗 Nếu đang trên xe:

• Tấp vào lề, dừng xe, không ra khỏi xe.

• Tránh đỗ dưới cầu, cây to, cột điện.

---

🆘 SAU KHI ĐỘNG ĐẤT

✅ An toàn cá nhân:

• Kiểm tra xem bạn và người thân có bị thương không.

• Dùng đèn pin, không dùng nến → phòng rò khí gas.

🔎 Nếu bị kẹt:

• Không la hét nhiều, tiết kiệm oxy.

• Dùng còi, đập ống kim loại để phát tín hiệu.

• Tránh di chuyển mạnh gây sập thêm.

📡 Thông tin:

• Nghe radio, điện thoại, loa phát thanh để cập nhật tin chính thức.

• Sẵn sàng sơ tán nếu có nguy cơ sóng thần (tsunami).

---

📚 BONUS: Kỹ năng sống còn bạn nên học

vì đây là trận động đất mạnh nhất từng được con người ghi nhận – một sự kiện kinh hoàng, nhưng cũng đầy bài học.

---

🌎💥 Trận động đất mạnh nhất lịch sử thế giới:

Động đất Valdivia, Chile – Ngày 22/5/1960

---

🧨 Thông tin chính:

---

🌊 Kéo theo sóng thần khủng khiếp (Tsunami)

• Sau động đất, sóng thần cao hơn 25 mét tấn công bờ biển Chile.

• Không chỉ dừng ở đó! Sóng thần di chuyển hơn 10.000 km, tấn công:

  • Hawaii (6.000 km xa): gây chết người

  • Nhật Bản: 138 người thiệt mạng

  • Philippines, New Zealand: bị ảnh hưởng nhẹ

---

📸 Một số hậu quả kinh hoàng:

• Nhiều thành phố bị xóa sổ hoàn toàn (Valdivia, Puerto Montt…).

• Hệ thống sông bị đổi hướng, địa hình thay đổi.

• Một phần dãy Andes bị lún xuống.

• Núi lửa Puyehue gần đó cũng phun trào sau động đất (!)

---

🧠 Vì sao mạnh đến thế?

Đây là trận động đất dạng "megathrust" – kiểu nguy hiểm nhất hành tinh:

• Mảng Nazca (ngoài khơi Thái Bình Dương) lao xuống dưới mảng Nam Mỹ.

• Lực tích tụ suốt hàng trăm năm → giải phóng dồn dập → phát nổ như bom nguyên tử!

---

🌐 Ý nghĩa và bài học:

---

🤯 Fun fact:

• Sau trận động đất, trục Trái Đất dịch chuyển ~3 cm (!)

• Chu kỳ quay của Trái Đất rút ngắn vài micro giây – tức là… một ngày ngắn hơn xíu 😅