Kính hiển vi quang học là gì? Phóng đại bao nhiêu lần? quan sát được cái gì?
🔬 1. Kính hiển vi quang học là gì?
Kính hiển vi quang học (optical microscope) là loại kính dùng ánh sáng nhìn thấy (ánh sáng trắng hoặc LED) và hệ thấu kính hội tụ để phóng to hình ảnh vật nhỏ.
Đây là loại phổ biến nhất trong phòng thí nghiệm trường học.
🌡️ 2. Độ phóng đại của kính hiển vi quang học
| Thành phần | Độ phóng đại thông thường |
|---|---|
| Thị kính (ocular lens) | 10× hoặc 15× |
| Vật kính (objective lens) | 4×, 10×, 40×, 100× (loại dầu) |
👉 Độ phóng đại tổng = (Thị kính) × (Vật kính)
| Cặp kính | Độ phóng đại tổng |
|---|---|
| 10× × 4× | 40 lần |
| 10× × 10× | 100 lần |
| 10× × 40× | 400 lần |
| 10× × 100× (vật kính dầu) | 1.000 lần ✅ |
🔹 Một số kính hiển vi hiện đại có thể đạt tới 2.000 lần, nhưng chất lượng ảnh sẽ giảm do giới hạn của bước sóng ánh sáng (~0,2 micromet).
👉 Đây gọi là giới hạn nhiễu xạ ánh sáng – vì ánh sáng không thể cho ảnh rõ hơn hạt có kích thước nhỏ hơn bước sóng của nó.
👁️ 3. Kính hiển vi quang học quan sát được gì?
| Mức phóng đại | Quan sát được |
|---|---|
| 40× – 100× | Tế bào biểu bì hành tây, tế bào máu, nấm men, phấn hoa, vi khuẩn lớn. |
| 400× | Nhân tế bào, màng tế bào, hồng cầu, tinh trùng, trùng roi, trùng giày. |
| 1.000× (kính dầu) | Một số loại vi khuẩn nhỏ, cấu trúc tế bào chi tiết hơn (nhưng không thấy được virus hay nguyên tử). |
🚫 4. Giới hạn của kính hiển vi quang học
-
Không thể quan sát được: virus, nguyên tử, electron, hoặc phân tử đơn lẻ.
-
Vì các vật thể này nhỏ hơn 0,2 µm (micromet) — vượt quá giới hạn ánh sáng nhìn thấy.
-
Muốn thấy được chúng, ta phải dùng kính hiển vi điện tử (phóng đại đến hàng triệu lần).
💡 Tóm tắt nhanh:
| Đặc điểm | Kính hiển vi quang học |
|---|---|
| Nguồn sáng | Ánh sáng nhìn thấy |
| Độ phóng đại tối đa | ~1.000–2.000 lần |
| Quan sát được | Tế bào, mô, vi khuẩn, nấm, trùng, phấn hoa |
| Không quan sát được | Virus, phân tử, nguyên tử |
| Ưu điểm | Dễ dùng, rẻ, hình ảnh màu tự nhiên |
| Nhược điểm | Giới hạn bởi bước sóng ánh sáng |

