Singapore từng đối mặt với chính xác nghịch lý mà Hà Nội và TP.HCM đang gặp phải ngày nay: đất chật – người đông – giá đất cao – nhu cầu nhà ở xã hội lớn nhưng khu trung tâm lại ưu tiên thương mại hóa. Tuy nhiên, Singapore đã giải quyết rất thành công nhờ loạt giải pháp đồng bộ, cứng rắn và mang tính chiến lược dài hạn.
Dưới đây là kinh nghiệm cốt lõi của Singapore trong việc giải quyết nghịch lý này:
🇸🇬 1. Nhà nước kiểm soát và phân phối quỹ đất toàn quốc
-
Singapore quốc hữu hóa hơn 90% đất đai sau năm 1960, nhờ Luật Đất đai cực mạnh (Land Acquisition Act).
-
Chính phủ nắm quyền phân bổ, định giá và quy hoạch toàn bộ đất, kể cả ở trung tâm thành phố.
➡️ Không có “quỹ đất tư nhân tự do” như ở Hà Nội – TP.HCM → giúp Singapore chủ động quy hoạch nhà ở xã hội ở cả khu trung tâm.
🇸🇬 2. Phát triển nhà ở xã hội ở ngay trong khu trung tâm đô thị
-
Nhà ở xã hội HDB không bị đẩy ra ngoại ô: có HDB ở Toa Payoh, Bukit Merah, Queenstown, Bishan, đều nằm trong bán kính 5–10km từ khu trung tâm tài chính Raffles Place.
-
Chính phủ tích hợp giao thông (MRT, bus), trường học, chợ dân sinh, công viên trong các khu nhà HDB – khiến người dân không cần sống trong trung tâm mới có tiện nghi.
➡️ Giải quyết được nghịch lý "xa thì bất tiện, gần thì đắt" → nhà ở xã hội nằm ngay cạnh nơi làm việc mà giá vẫn hợp lý.
🇸🇬 3. Chính phủ xây nhà – không phụ thuộc tư nhân
-
HDB là cơ quan nhà nước trực tiếp thiết kế, đấu thầu, quản lý và bán nhà, không phụ thuộc vào nhà đầu tư tư nhân như Việt Nam.
-
Chủ động “đóng vai trò nhà phát triển đô thị” → không bị chậm trễ do doanh nghiệp "làm nhà cao cấp thì hăng, nhà xã hội thì chối".
➡️ Tránh được tình trạng doanh nghiệp chỉ chọn đất vàng để làm cao cấp, bỏ qua nhà ở xã hội.
🇸🇬 4. Kiểm soát chặt đầu cơ – định giá công bằng
-
Người mua nhà HDB không được bán lại trong 5 năm đầu (MOP – Minimum Occupation Period).
-
Giá bán HDB do nhà nước ấn định, không theo thị trường → tránh “hóa thương” nhà xã hội.
➡️ Không xảy ra tình trạng người giàu "mua suất" nhà ở xã hội để đầu cơ như ở Việt Nam.
🇸🇬 5. Tách biệt hai thị trường: HDB (nhà ở xã hội) và Condo (nhà ở tư nhân)
| Hạng mục | Nhà HDB | Nhà Condo (thương mại) |
|---|---|---|
| Quản lý | HDB (Nhà nước) | Doanh nghiệp |
| Quy định | MOP 5 năm, ưu đãi giá, chỉ bán cho công dân | Tự do, giá thị trường |
| Vị trí | Cả trung tâm lẫn ngoại ô | Chủ yếu ở trung tâm, ven biển |
| Tài chính | Dùng CPF, vay ưu đãi | Vay thương mại |
➡️ Người dân có lựa chọn rõ ràng và minh bạch, không mập mờ như “nhà ở xã hội kiểu thương mại hóa” ở Việt Nam hiện nay.
🇸🇬 6. Chính trị hóa nhà ở thành chiến lược an sinh và đoàn kết xã hội
-
Singapore coi nhà ở xã hội là một phần cốt lõi trong chiến lược quốc gia:
-
Ổn định xã hội
-
Gắn kết gia đình
-
Tạo điều kiện bình đẳng cho người trẻ lập nghiệp
-
➡️ Không để thị trường hóa lấn át vai trò chính phủ trong chính sách nhà ở.
🔍 Rút ra bài học cho Hà Nội & TP.HCM
| Vấn đề Hà Nội – HCM | Giải pháp học từ Singapore |
|---|---|
| Đất trung tâm chỉ ưu tiên thương mại | Bố trí quỹ đất HDB xen kẽ trong nội đô |
| Doanh nghiệp không muốn làm NƠXH | Nhà nước trực tiếp xây qua Tổng công ty Nhà ở công |
| Thủ tục kéo dài | Một đầu mối là cơ quan quản lý nhà ở quốc gia (HDB Việt Nam) |
| Đầu cơ nhà ở xã hội | Cấm bán lại trong 5 năm, định giá cố định |
| Giao thông – hạ tầng kém | Quy hoạch đồng bộ tiện ích từ đầu: MRT, trường học, công viên |
📌 Kết luận
✅ Muốn nhà ở xã hội thực sự đến được với người dân đô thị nghèo và người lao động, Hà Nội – TP.HCM cần mạnh dạn “HDB hóa” quy hoạch và tổ chức nhà ở xã hội.
