Nguy cơ dính bẫy nợ của việt nam thế nào? hiện tại nợ nước ngoài của Việt Nam ra sao?
Các nguồn ngoại tệ chính của Việt Nam hiện nay
Hiện tượng xuất siêu nhưng ngoại tệ không nằm lại tại Việt Nam mà do FDI nắm giữ?
Hiện trạng nợ nước ngoài của Việt Nam
1. Tổng nợ nước ngoài
-
Tại cuối năm 2022, tổng nợ nước ngoài của Việt Nam đạt khoảng 146,63 tỷ USD, tăng so với mức 139,85 tỷ USD năm 2021
-
Tại cuối năm 2023, tổng nợ giảm nhẹ còn khoảng 139,1 tỷ USD, so với mức cao nhất là 144,9 tỷ USD vào cuối 2022
2. Tỷ lệ nợ nước ngoài/GDP
-
Năm 2023, tỷ lệ nợ nước ngoài chiếm 32,8% GDP, giảm nhẹ so với mức 37,8% GDP năm 2021, cho thấy cải thiện đáng kể về khả năng vay nợ của nền kinh tế
-
Theo dự báo gần đây, tỷ lệ nợ công (bao gồm cả nội và ngoại) khoảng 34% GDP trong năm 2024 .
3. Cơ cấu nợ và rủi ro ngắn hạn
-
Khoảng 24,75% tổng nợ nước ngoài là nợ ngắn hạn (tính tới năm 2023), tức là khoản phải trả trong ngắn hạn chiếm một phần đáng kể
-
Khoản vay từ các tổ chức đa phương (World Bank, ADB...) cũng chiếm phần lớn trong nợ công và có tỷ lệ vay ưu đãi đáng chú ý
Nguy cơ dính bẫy nợ: Việt Nam đang ở đâu?
1. Rủi ro từ Trung Quốc
-
Mức nợ của Việt Nam đối với Trung Quốc tương đối thấp: chỉ khoảng 0,5% GDP năm 2017, theo dữ liệu từ CFR. Nếu tính cả các khoản vay ngầm, con số có thể lên tới 3,5% GDP, nhưng vẫn không quá đáng lo như các nước láng giềng như Lào, Campuchia
-
Chính phủ Việt Nam duy trì chính sách cân bằng cẩn trọng với đầu tư từ BRI, tận dụng lợi ích nhưng tránh rủi ro mất chủ quyền hay lệ thuộc kinh tế
2. Tổng quan rủi ro nợ nước ngoài
-
Tổng mức nợ đang ở mức vừa phải, giảm dần theo tỷ lệ GDP; cơ cấu nợ cân bằng giữa dài hạn và ngắn hạn.
-
Khả năng trả nợ được hỗ trợ bởi thặng dư tài khoản vãng lai (~6,6% GDP năm 2024) và FDI mạnh, tạo đệm vững chắc cho nền tài chính quốc gia
-
Tuy vậy, vẫn tồn tại rủi ro:
-
Nợ ngắn hạn vẫn chiếm gần 1/4, dễ bị ảnh hưởng bởi biến động thị trường tài chính toàn cầu.
-
Phụ thuộc vào nhập khẩu từ Trung Quốc, đặc biệt linh kiện sản xuất, vẫn tạo nên rủi ro thiếu hụt ngoại tệ khi có biến động kinh tế toàn cầu
-
Tổng kết – “Bẫy nợ” có nguy hiểm với Việt Nam không?
| Yếu tố | Tình hình hiện tại | Đánh giá chung |
|---|---|---|
| Tổng nợ nước ngoài | ≈139–146 tỷ USD (năm 2022–2023) | Vừa phải, không quá cao |
| Tỷ lệ nợ/GDP | 32–38%, đang giảm dần | Tốt, cải thiện theo thời gian |
| Cơ cấu nợ | Khoảng 25% là ngắn hạn | Cần kiểm soát để tránh áp lực thanh toán |
| Nợ Trung Quốc | ≤3,5% GDP, thực thông tin thấp hơn | Không đáng lo như một số nước khác |
| Hỗ trợ tài chính khác | Thặng dư tài khoản vãng lai; FDI dồi dào | Tạo đệm an toàn cho nền kinh tế |
| Rủi ro tiềm ẩn | Biến động tài chính, nhập khẩu phụ thuộc TQ | Cần theo dõi và quản trị chặt chẽ |
Kết luận
Trên thực tế, Việt Nam không nằm trong nhóm dễ dính “bẫy nợ” như Sri Lanka hay Zambia. Nước ta có những lợi thế:
-
Tỷ lệ nợ công và nợ nước ngoài trong ngưỡng an toàn đang giảm dần.
-
Dòng vốn FDI mạnh và thặng dư tài khoản vãng lai giúp giảm áp lực tài chính.
-
Nợ Trung Quốc vẫn ở mức kiểm soát, không chiếm tỷ lệ lớn trong GDP.
Tuy vậy, rủi ro vẫn tồn tại, đặc biệt nếu có biến động kinh tế toàn cầu, tranh chấp chính trị, hoặc giảm đột ngột đầu tư FDI. Việt Nam cần tiếp tục:
-
Đa dạng hóa nguồn vốn vay;
-
Giảm phụ thuộc nhập khẩu chiến lược;
-
Tăng tỷ lệ vay dài hạn và vay ưu đãi;
-
Cải tổ tài khóa, kiểm soát nợ ngắn hạn.
