Nguyễn Công Trứ là ai? công lao gì?

Nguyễn Công Trứ là ai? công lao gì?

Nguyễn Công Trứ là ai? công lao gì?

Các bài thơ nổi tiếng của Nguyễn Công Trứ

Tóm tắt cuộc đời Lên voi xuống chó của Nguyễn Công Trứ

Nguyễn Công Trứ (阮公著, 1778 – 1858) là một danh thần, nhà thơ, nhà quân sự, nhà kinh tế lớn của triều Nguyễn. Ông vừa có công trong sự nghiệp chính trị – quân sự, vừa nổi bật với sự nghiệp văn chương, được coi là một trong những nhân vật tiêu biểu nhất của văn hóa Việt Nam thế kỷ XIX.

1. Tiểu sử

• Sinh năm 1778 tại làng Uy Viễn, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh.

• Xuất thân trong gia đình nho học, nhưng con đường thi cử ban đầu rất lận đận.

• Năm 41 tuổi (1819) mới đỗ Giải nguyên (thủ khoa kỳ thi Hương).

• Từ đó bước vào con đường quan trường, làm quan qua nhiều triều vua: Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức.

2. Sự nghiệp chính trị – quân sự

• Giữ nhiều chức vụ quan trọng: Thượng thư Bộ Binh, Tổng đốc Hải An, Tổng đốc Ninh Bình, hàm Thượng thư…

• Có công lớn trong việc:

  • Khai khẩn đất hoang: mở mang hàng chục nghìn mẫu ruộng ở Tiền Hải (Thái Bình) và Kim Sơn (Ninh Bình), lập nên vùng trù phú đến tận ngày nay.

  • Chống giặc ngoại xâm và khởi nghĩa nông dân: từng cầm quân dẹp loạn, bảo vệ vùng biển Bắc Kỳ.

• Tuy nhiên, tính cách cương trực, ưa nói thẳng, nên nhiều lần bị giáng chức, thậm chí có lúc chỉ làm lính thú, lính cơ.

3. Sự nghiệp văn chương

• Là một trong những đại biểu kiệt xuất của hát nói và thơ Nôm, với phong cách phóng khoáng, ngạo nghễ.

• Thơ ca Nguyễn Công Trứ thể hiện:

  • Chí làm trai: khát vọng công danh, lập công với đời (“Đã mang tiếng ở trong trời đất / Phải có danh gì với núi sông”).

  • Tư tưởng hưởng lạc: sống hết mình, vui với rượu, ca, hát, tình yêu.

  • Triết lý thoát tục: đôi khi hướng đến nhà Phật, coi thường danh lợi.

• Tác phẩm tiêu biểu: Bài ca ngất ngưởng, Chí nam nhi, Hành lạc từ, Đi thi tự vịnh...

4. Con người và ảnh hưởng

• Nguyễn Công Trứ là mẫu người tài tử – đa diện: vừa là quan, vừa là tướng, vừa là thi sĩ, vừa là nhà kinh tế.

• Ông để lại dấu ấn sâu đậm trong văn hóa dân gian qua giai thoại về “ông quan ngất ngưởng”, sống tự do, phóng khoáng, không bị trói buộc bởi khuôn phép lễ giáo.

• Được nhân dân kính trọng như một vị khai khẩn, đồng thời được giới văn chương ngưỡng mộ như nhà thơ kiệt xuất.

📌 Kết luận:
Nguyễn Công Trứ (Uy Viễn tướng công) là một nhân vật toàn tài của Việt Nam: một vị quan liêm chính, một nhà quân sự giỏi, một nhà khai hoang kinh tế lớn, và một thi sĩ phóng khoáng bậc nhất.