Nguyên nhân dẫn tới đổi mới 1986? ai là người khởi xướng? kết quả của công cuộc đổi mới 1986
Câu hỏi rất hay và rất quan trọng trong Lịch sử Việt Nam hiện đại ❤️
Dưới đây là phần tóm tắt – dễ hiểu – đầy đủ – đúng trọng tâm thi học sinh giỏi hoặc thi THPT nhé 👇
🇻🇳 I. Nguyên nhân dẫn tới công cuộc Đổi mới năm 1986
1. Tình hình trong nước (nguyên nhân chủ quan)
Sau 10 năm (1975–1985) thống nhất đất nước, Việt Nam rơi vào khủng hoảng toàn diện:
-
Kinh tế trì trệ:
-
Sản xuất nông nghiệp kém, thiếu lương thực triền miên.
-
Công nghiệp hoạt động cầm chừng, lạc hậu, phụ thuộc vào viện trợ.
-
Lạm phát cực cao (năm 1986 lên tới hơn 700%).
-
-
Cơ chế quản lý cũ (bao cấp) tỏ ra không phù hợp, kìm hãm sáng tạo, làm giảm năng suất lao động.
→ Cần đổi mới tư duy, chuyển sang cơ chế thị trường linh hoạt hơn. -
Đời sống nhân dân khó khăn: thiếu lương thực, hàng hóa, tiền mất giá, niềm tin giảm sút.
-
Bộ máy hành chính cồng kềnh, quản lý kém hiệu quả.
2. Tình hình quốc tế (nguyên nhân khách quan)
-
Liên Xô và các nước XHCN Đông Âu – những đồng minh chủ chốt – bắt đầu khủng hoảng và cải tổ.
-
Khoa học – công nghệ thế giới phát triển mạnh, trong khi Việt Nam tụt hậu.
-
Chiến tranh lạnh dần kết thúc, các nước chuyển hướng hợp tác kinh tế, mở cửa thương mại.
→ Việt Nam buộc phải thay đổi để hội nhập, nếu không sẽ bị cô lập và nghèo đói lâu dài.
👤 II. Ai là người khởi xướng công cuộc Đổi mới 1986?
-
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng Cộng sản Việt Nam (tháng 12/1986) chính thức khởi xướng công cuộc Đổi mới.
-
Người khởi xướng và lãnh đạo tiêu biểu:
-
Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh – người được coi là kiến trúc sư và linh hồn của công cuộc Đổi mới, với khẩu hiệu nổi tiếng:
👉 “Hãy tự cứu mình trước khi trời cứu.”
👉 “Nói đi đôi với làm.”
-
-
Ngoài ra còn có nhiều nhà lãnh đạo và trí thức khác đóng góp quan trọng như: Võ Văn Kiệt, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Đỗ Mười...
🌾 III. Kết quả của công cuộc Đổi mới (1986 đến nay)
1. Về kinh tế:
-
Thoát khỏi khủng hoảng, chuyển từ nền kinh tế bao cấp sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
-
Tăng trưởng nhanh:
-
Giai đoạn 1990–2020, GDP tăng trung bình khoảng 6–7%/năm.
-
Việt Nam từ nước nghèo trở thành nước có thu nhập trung bình.
-
-
Nông nghiệp tự túc và xuất khẩu:
-
Từ thiếu ăn → trở thành một trong những nước xuất khẩu gạo, cà phê, hạt điều, thủy sản hàng đầu thế giới.
-
2. Về xã hội:
-
Đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt, tỉ lệ nghèo giảm từ hơn 70% (1990) xuống dưới 3% (hiện nay).
-
Giáo dục, y tế, văn hóa, khoa học, công nghệ phát triển mạnh.
-
Hệ thống pháp luật, quản lý nhà nước ngày càng hoàn thiện.
3. Về đối ngoại:
-
Việt Nam bình thường hóa quan hệ với Hoa Kỳ (1995),
gia nhập ASEAN (1995), WTO (2007), HĐBA Liên Hợp Quốc (2008, 2020). -
Trở thành đối tác tin cậy của hơn 180 quốc gia, có vị thế cao trong khu vực và thế giới.
4. Về chính trị – tư tưởng:
-
Giữ vững sự ổn định chính trị,
-
Khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng,
-
Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, lấy dân làm gốc.
🌟 IV. Ý nghĩa của công cuộc Đổi mới 1986
Là bước ngoặt lịch sử trong tiến trình phát triển của dân tộc.
Đưa Việt Nam thoát khỏi khủng hoảng, vươn lên phát triển, hội nhập toàn cầu.
Khẳng định sức sống sáng tạo của Đảng và nhân dân Việt Nam.
✅ Tóm tắt nhanh cho học sinh:
Nội dung | Tóm gọn |
---|---|
Nguyên nhân | Kinh tế – xã hội khủng hoảng, cơ chế bao cấp lỗi thời, cần hội nhập quốc tế |
Người khởi xướng | Đảng Cộng sản VN tại Đại hội VI (1986), tiêu biểu là Nguyễn Văn Linh |
Bản chất Đổi mới | Đổi mới toàn diện: tư duy, kinh tế, chính trị, xã hội; trọng tâm là kinh tế thị trường định hướng XHCN |
Kết quả | Thoát khủng hoảng, tăng trưởng cao, đời sống tốt hơn, hội nhập quốc tế sâu rộng |
Ý nghĩa | Bước ngoặt vĩ đại, đưa Việt Nam sang thời kỳ phát triển mới |
10 hạn chế của đổi mới 1986 và bài học kinh nghiệm cho thời kì hiện đại này
Câu hỏi này đi sâu hơn sách giáo khoa, phù hợp cho học sinh giỏi – thi hùng biện – hoặc khi viết tiểu luận chính trị – kinh tế – xã hội.
Dưới đây là toàn bộ câu trả lời chuẩn chỉnh, dễ hiểu, nhưng có chiều sâu, chia làm 2 phần:
🇻🇳 I. 10 HẠN CHẾ của công cuộc Đổi mới 1986 – đến nay
Dù Đổi mới là bước ngoặt vĩ đại, song sau gần 40 năm, vẫn tồn tại những hạn chế lớn cần nhìn nhận thẳng thắn:
⚙️ 1. Kinh tế phát triển chưa bền vững
-
Dựa quá nhiều vào FDI, xuất khẩu gia công, và khai thác tài nguyên.
-
Năng suất lao động vẫn thấp; giá trị gia tăng nội địa ít.
💰 2. Khoảng cách giàu – nghèo và vùng miền tăng cao
-
Chênh lệch giữa đô thị – nông thôn, đồng bằng – miền núi, người giàu – người nghèo vẫn rõ rệt.
-
Một bộ phận người dân bị “bỏ lại phía sau” trong tiến trình phát triển.
🧱 3. Chất lượng hạ tầng và công nghệ còn yếu
-
Nhiều dự án hạ tầng chậm, lãng phí, đội vốn.
-
Năng lực công nghệ, đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp Việt còn thấp, phụ thuộc nước ngoài.
🧠 4. Giáo dục và khoa học – công nghệ chưa là “động lực trung tâm”
-
Giáo dục còn nặng lý thuyết, ít tư duy phản biện.
-
Nghiên cứu khoa học yếu, ít ứng dụng vào sản xuất.
-
Thiếu chính sách mạnh để thu hút nhân tài, bảo vệ sở hữu trí tuệ.
⚖️ 5. Bộ máy quản lý nhà nước còn cồng kềnh, chồng chéo
-
Cải cách hành chính chậm, thủ tục rườm rà, cơ chế “xin – cho” vẫn tồn tại.
-
Một bộ phận cán bộ yếu kém năng lực, tư duy cũ, sợ trách nhiệm.
🧨 6. Tệ nạn tham nhũng, lãng phí, lợi ích nhóm
-
Là nguy cơ lớn nhất làm xói mòn niềm tin của nhân dân.
-
Làm thất thoát tài sản công, giảm hiệu quả đầu tư, làm méo mó môi trường cạnh tranh.
🧭 7. Môi trường – sinh thái bị tổn thương nghiêm trọng
-
Ô nhiễm không khí, nước, rác thải nhựa, phá rừng, biến đổi khí hậu, sa mạc hóa đất canh tác.
-
Phát triển kinh tế nhưng đánh đổi môi trường, thiếu chiến lược “xanh”.
🌍 8. Hội nhập quốc tế sâu nhưng năng lực nội địa yếu
-
Doanh nghiệp Việt khó cạnh tranh trong sân chơi toàn cầu.
-
Phụ thuộc vào nhập khẩu máy móc, công nghệ, nguyên liệu.
🏛️ 9. Văn hóa và đạo đức xã hội có dấu hiệu xuống cấp
-
Lối sống thực dụng, bạo lực học đường, suy giảm các giá trị nhân văn truyền thống.
-
Truyền thông và mạng xã hội thiếu định hướng tích cực.
💔 10. Thiếu tầm nhìn chiến lược dài hạn ở một số lĩnh vực
-
Phát triển “ngắn hơi”, thiếu tính bền vững; chạy theo thành tích, số lượng, dự án ngắn hạn.
-
Chưa xây dựng được mô hình phát triển quốc gia dựa trên tri thức – công nghệ – con người.
🧭 II. Bài học kinh nghiệm từ Đổi mới 1986 cho thời kỳ hiện đại
🌱 1. Dám nhìn thẳng vào sự thật, nói đúng sự thật
-
Như tinh thần của Đại hội VI (1986): “Nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật.”
→ Mọi cải cách phải bắt đầu từ thái độ trung thực và dũng cảm.
💡 2. Đổi mới phải vì dân – do dân – dựa vào dân
-
Nhân dân là chủ thể sáng tạo, là gốc của mọi thành công.
→ Mọi chính sách cần hướng đến nâng cao đời sống, quyền và năng lực của người dân.
⚙️ 3. Phải đổi mới đồng bộ – không chỉ đổi mới kinh tế
-
Đổi mới kinh tế mà không đi cùng đổi mới giáo dục, khoa học, thể chế, tư duy lãnh đạo → dễ tắc nghẽn.
→ Cần đổi mới toàn diện và có hệ thống.
🧠 4. Giáo dục và khoa học là chìa khóa cho phát triển bền vững
-
Không thể dựa mãi vào lao động rẻ, mà phải phát triển nguồn nhân lực trí tuệ, sáng tạo, tự chủ công nghệ.
⚖️ 5. Giữ vững ổn định chính trị – nhưng phải khuyến khích phản biện và sáng tạo
-
Ổn định là nền tảng, nhưng “ổn định không có đổi mới” sẽ dẫn đến trì trệ.
→ Cần môi trường cởi mở cho ý tưởng mới và phản biện xây dựng.
🏛️ 6. Xây dựng Nhà nước liêm chính, kiến tạo và hành động
-
Cán bộ phải thực sự vì dân, vì nước, chống lợi ích nhóm, chống hình thức.
→ “Chính quyền mạnh không ở quyền lực, mà ở niềm tin dân chúng.”
🌍 7. Phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường
-
Không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng ngắn hạn.
→ Hướng tới kinh tế xanh – tuần hoàn – năng lượng sạch.
🧩 8. Tự chủ kinh tế – tự cường công nghệ
-
Học từ Đổi mới: “Mở cửa nhưng không phụ thuộc.”
→ Cần xây dựng doanh nghiệp nội địa mạnh, công nghệ Việt, sản phẩm Việt có giá trị toàn cầu.
💬 9. Đổi mới tư duy lãnh đạo và phương thức quản trị
-
Từ quản lý sang phục vụ – kiến tạo – đồng hành với người dân và doanh nghiệp.
🔭 10. Tư duy dài hạn: đặt nền móng cho 50–100 năm
-
Giống như Đổi mới 1986 mở ra 40 năm phát triển, thế hệ hiện nay cần một cuộc Đổi mới 2.0 –
tập trung vào kinh tế tri thức, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo và năng lượng sạch.
✅ Tóm tắt bảng ngắn gọn:
Nội dung | Từ Đổi mới 1986 | Bài học cho hiện nay |
---|---|---|
1. Kinh tế | Tăng trưởng nhưng chưa bền vững | Cần phát triển bền vững, xanh, sáng tạo |
2. Thể chế | Bao cấp → thị trường | Nay cần thị trường minh bạch, pháp quyền mạnh |
3. Xã hội | Hạn chế bất bình đẳng | Phát triển toàn diện, không ai bị bỏ lại |
4. Giáo dục | Chưa là trung tâm | Lấy con người làm nền tảng |
5. Lãnh đạo | Dám đổi mới | Cần dám chịu trách nhiệm và khuyến khích sáng tạo |