Niềm tin vào trái phiếu chính phủ (TPCP)? Rủi ro khi phát hành trái phiếu chính phủ?
Người dân sợ mua TPCP vì lo rằng:
-
Lạm phát cao hơn lãi suất TPCP → sau vài năm đáo hạn, đồng tiền mất giá, sức mua thấp đi.
-
Tâm lý ưa vàng/đô la hơn → lịch sử Việt Nam chứng kiến nhiều lần lạm phát 2–3 chữ số (1980s, 2008–2011), nên người dân tin vàng/đô mới giữ giá trị.
-
Thiếu minh bạch & thông tin → nhiều người dân không hiểu rõ TPCP, chỉ nghĩ "gửi ngân hàng an toàn hơn".
-
Không có cơ chế bảo toàn giá trị (ví dụ: TPCP gắn theo lạm phát – inflation-linked bond – như ở Mỹ/Anh).
🌍 Kinh nghiệm quốc tế về xây dựng niềm tin
-
Mỹ (TIPS – Treasury Inflation-Protected Securities): phát hành trái phiếu gắn với chỉ số CPI → lãi suất + bù trượt giá → đảm bảo sức mua.
-
Anh (Index-Linked Gilts): tương tự Mỹ, hấp dẫn nhà đầu tư dài hạn (quỹ hưu trí, dân chúng).
-
Nhật: sau giai đoạn mất niềm tin, họ phát hành trái phiếu kèm cam kết minh bạch, và tận dụng lòng yêu nước ("mua trái phiếu để xây dựng đất nước").
-
Ấn Độ: từng phát hành “Gold bonds” (trái phiếu bằng vàng) để thay thế thói quen tích trữ vàng. Người dân mua trái phiếu nhận lãi suất bằng vàng hoặc rút bằng vàng.
🔑 Giải pháp cho Việt Nam (2025–2035)
-
Phát hành TPCP bảo toàn giá trị:
-
TPCP gắn với lạm phát (CPI-indexed bond).
-
TPCP gắn với giá vàng (Gold-indexed bond) để hút vàng trong dân.
-
-
Tăng tính thanh khoản:
-
Cho phép mua bán TPCP dễ dàng trên app ngân hàng, mobile banking (giống gửi tiết kiệm).
-
Cơ chế cầm cố TPCP lấy vốn (tương tự thế chấp).
-
-
Niêm yết minh bạch: công bố rõ kế hoạch chi, trả nợ, và đảm bảo kỷ luật tài khóa → giảm lo ngại “in tiền trả nợ”.
-
Ưu đãi thuế: miễn thuế thu nhập từ lãi TPCP (giống nhiều nước), hoặc cho phép khấu trừ thuế nếu mua TPCP dài hạn.
-
Chiến dịch truyền thông: gắn TPCP với lòng yêu nước (“tiền của bạn xây cầu, trường, bệnh viện”), kết hợp với uy tín ngân hàng nhà nước.
👉 Nếu không làm gì, đúng như anh nói: dân chúng sẽ vẫn chọn vàng/đô, vì TPCP bị mất giá trị thực.
👉 Nếu thiết kế tốt (giống TIPS hoặc vàng-bond), Việt Nam có thể hút hàng trăm tỷ USD vàng + tiết kiệm trong dân, biến thành vốn phát triển.
