Phạm Sư Mạnh - vị quan thanh liêm - Tể tướng cuối triều Trần

Phạm Sư Mạnh - vị quan thanh liêm - Tể tướng cuối triều Trần

Phạm Sư Mạnh (范師孟) là một danh sĩ, nhà thơ và quan đại thần nổi tiếng thời Trần trong lịch sử Việt Nam. Ông là người có học vấn uyên thâm, từng giữ nhiều chức vụ quan trọng, được xem là một trong những trí thức tiêu biểu của thế kỷ XIV. Dưới đây là thông tin chi tiết:

---

🧭 1. Tiểu sử Phạm Sư Mạnh

• Tên thật: Phạm Sư Mạnh (范師孟)

• Năm sinh – mất: Không rõ, nhưng sống vào khoảng thế kỷ XIV, cùng thời với Trương Hán Siêu, Chu Văn An, Lê Quát…

• Quê quán: Làng Lỗ Khê (nay thuộc huyện Đông Anh, Hà Nội).

• Triều đại: Nhà Trần.

• Học vấn: Đỗ Thái học sinh (tức Tiến sĩ) dưới triều vua Trần Minh Tông (1314–1329).

---

🏛️ 2. Công lao và đóng góp

🌟 a. Trong lĩnh vực chính trị – hành chính

• Ông làm quan đến chức Hành khiển, tương đương Tể tướng hoặc Thượng thư ngày nay, từng được vua Trần tin cậy giao nhiều việc quan trọng.

• Là một trong những người chủ trương cải cách hành chính, giáo dục và đạo đức Nho giáo trong triều đình thời đó.

• Ông thường cùng Chu Văn An bàn luận việc dạy người, trị nước, khuyên vua lo cho dân, giữ gìn kỷ cương.

🌟 b. Trong lĩnh vực văn hóa – giáo dục

• Là một trong những học trò xuất sắc của Chu Văn An, thuộc thế hệ Nho sĩ đầu tiên của Đại Việt chịu ảnh hưởng sâu sắc của tư tưởng Nho giáo chính thống.

• Khuyến khích học hành, rèn đạo đức, tu dưỡng nhân cách, là tấm gương mẫu mực của tầng lớp trí thức thời Trần.

• Có nhiều bài thơ bằng chữ Hán thể hiện chí khí của bậc quân tử, tình yêu quê hương, lòng trung thành với triều đình, và nỗi trăn trở trước thời cuộc.

---

🪶 3. Tác phẩm và tư tưởng

• Tuy phần lớn tác phẩm không còn nguyên vẹn, nhưng các bài thơ và ghi chép còn sót lại cho thấy ông là nhà thơ lớn, có phong cách đĩnh đạc, trong sáng, thấm đượm tinh thần yêu nước và trách nhiệm với dân.

• Một số bài nổi tiếng trong các tập thơ cổ Việt Nam, như:

  • “Bắc hành tạp lục” (Đi sứ phương Bắc) – ghi lại cảm xúc khi ông đi sứ nhà Nguyên.

  • “Hưng Đạo Vương miếu” – ca ngợi công lao của Trần Hưng Đạo, thể hiện lòng trung nghĩa và tự hào dân tộc.

• Ông cùng Trương Hán Siêu được xem là hai đại biểu tiêu biểu của văn học yêu nước thời Trần cuối.

---

📜 4. Các câu chuyện liên quan

🕊️ Câu chuyện 1: Thầy trò Chu Văn An

• Phạm Sư Mạnh và Lê Quát đều là học trò giỏi của Chu Văn An.

• Cả hai thường được thầy khuyên rằng:

  “Làm quan phải lấy đạo làm gốc, lấy dân làm trọng.”

• Sau này, khi làm quan, Phạm Sư Mạnh vẫn giữ phẩm hạnh thanh liêm, không theo thói xu nịnh, nên được dân và đồng liêu kính trọng.

⚖️ Câu chuyện 2: Đi sứ nhà Nguyên

• Khi đi sứ sang Trung Quốc, ông được các quan nhà Nguyên kính phục tài học và đối đáp khôn khéo.

• Có giai thoại kể rằng một danh sĩ nhà Nguyên ra câu đối khó để thử ông, ông đối lại tài tình khiến người Trung Hoa phải khen ngợi người Việt “thực là có bậc thánh hiền trong đời”.

• Nhờ vậy, nước ta giữ được quốc thể, uy tín và sự tôn trọng từ triều đình phương Bắc.

💬 Câu chuyện 3: Bạn đồng đạo Trương Hán Siêu

• Phạm Sư Mạnh và Trương Hán Siêu được coi là cặp danh sĩ song hành – một người nghiêng về văn, một người trọng đạo.

• Hai ông thường cùng nhau bàn về đạo lý trị quốc, nhân nghĩa và đạo làm người, để lại ảnh hưởng sâu sắc cho lớp trí thức sau.

---

🌺 5. Nhận định và di sản

• Phạm Sư Mạnh được xem là bậc hiền thần, danh nho tiêu biểu của thời Trần.

• Ông kế thừa tinh thần nhân nghĩa, trung trực của Chu Văn An, đồng thời mở đường cho Nho học Việt Nam phát triển mạnh ở thời Lê sơ.

• Tên ông được ghi trong bia Tiến sĩ ở Văn Miếu – Quốc Tử Giám, và nhiều nơi có đền thờ, tên đường mang tên ông (ví dụ: đường Phạm Sư Mạnh ở quận Hoàn Kiếm, Hà Nội).

---

👉 Tóm tắt ngắn gọn: