Quan điểm giáo dục của Makarenko

Anton Makarenko (1888 -1939) là nhà sư phạm vĩ đại người Ukraina. Ông nổi tiếng với tác phẩm “Bài ca sư phạm”- tác phẩm xuất sắc của người thầy giáo hết lòng yêu trẻ, yêu nghề Anton Makarenko; mãi mãi gợi lên trong lòng chúng ta những suy ngẫm về thực chất, phương thức của nền giáo dục Xã hội chủ nghĩa. 

1. Cơ sở tư tưởng

• Makarenko dành trọn đời cho sự nghiệp giáo dục: đấu tranh chống quan điểm giáo dục cũ, tìm tòi phương pháp mới.

• Năm 1920, ông tổ chức trường giáo dục Gooc-ki cho trẻ hư hỏng (nói dối, vô kỷ luật, lười học...).

• Ông chịu ảnh hưởng sâu sắc của nhà văn Gooc-ki, coi đó là “người thầy dạy cách sống”.

• Kết quả:

  • Đào tạo, cảm hóa hàng nghìn trẻ hư hỏng thành công dân tốt.

  • Tích lũy kinh nghiệm để xây dựng lý luận giáo dục mới.

• Các tác phẩm tiêu biểu: Bài ca sư phạm, Sách cho những người làm cha mẹ...

2. Chủ nghĩa nhân đạo và lạc quan

• Tôn trọng giá trị con người nhưng đồng thời đặt yêu cầu cao với con người.

• Trẻ em như hoa: muốn đẹp phải biết cắt bỏ “cành khô” → biểu tượng cho sự nghiêm khắc nhưng nhân văn.

• Nhấn mạnh niềm vui, sự lạc quan, viễn cảnh ngày mai là động lực của giáo dục.

• Quan điểm: giáo dục phải làm cho trẻ tin vào tương lai, học tập và lao động với tinh thần lạc quan.

3. Giáo dục tập thể – kết hợp với cá nhân

• Nguyên tắc cốt lõi: giáo dục trong tập thể, bằng tập thể và vì tập thể.

• Thầy giáo phải:

  • Xây dựng tập thể vững mạnh, tự giác.

  • Kết hợp ý chí thầy với nguyện vọng của tập thể học sinh.

• Không phủ nhận giáo dục cá nhân: mỗi học sinh là một cá tính riêng.

• Cần có tập thể giáo viên đoàn kết để thống nhất phương pháp và lãnh đạo chung.

4. Giáo dục trong lao động và kỷ luật

• Lao động và thể thao: phát triển thể lực, trí lực, rèn tính sáng tạo.

• Học sinh phải thấy lao động hấp dẫn, coi đó là niềm vui.

• Kỷ luật:

  • Là kết quả của giáo dục, dựa trên niềm tin vào học sinh.

  • Học sinh tự nguyện tuân thủ và nhắc nhở nhau.

• Trừng phạt: không loại bỏ hoàn toàn; nếu hợp lý, nó góp phần hình thành nhân cách kiên cường, tinh thần trách nhiệm.

Giá trị sự nghiệp của Makarenko

• 34 năm tận tuỵ giáo dục (1905–1939).

• Cảm hoá được 3000 thiếu niên hư hỏng thành công dân tốt.

• Xây dựng nên lý luận giáo dục tiến bộ:

  • Nhân đạo kết hợp yêu cầu cao.

  • Lạc quan gắn với viễn cảnh tương lai.

  • Giáo dục tập thể và cá nhân.

  • Giáo dục bằng lao động và kỷ luật.

👉 Sự nghiệp giáo dục của Makarenko được xem là ngọn đuốc soi đường cho nghề giáo – gian khổ nhưng vinh quang.