Quan hệ Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng JTEP
Khuyến khích chính sách tài chính – đầu tư giúp Việt Nam hùng cường
Quan hệ Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng JTEP
JTEP (Just Transition Energy Partnership) – trong tiếng Việt thường được dịch là Quan hệ Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng – là một cơ chế hợp tác quốc tế được khởi xướng nhằm hỗ trợ các quốc gia đang phát triển chuyển dịch từ năng lượng hóa thạch (đặc biệt là than đá) sang năng lượng sạch theo cách công bằng, bền vững và bao trùm.
Bản chất của JTEP
-
"Just Transition" (Chuyển đổi công bằng): nhấn mạnh rằng quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo không chỉ là vấn đề công nghệ, mà còn phải đảm bảo công bằng xã hội – bảo vệ người lao động, cộng đồng, và các nhóm dễ bị tổn thương.
-
"Energy Partnership" (Đối tác năng lượng): thể hiện sự hợp tác giữa các quốc gia phát triển (cung cấp tài chính, công nghệ, kinh nghiệm) và các quốc gia đang phát triển (thực hiện chuyển đổi trong nước).
Mục tiêu chính
-
Giảm phụ thuộc vào than đá và các nhiên liệu hóa thạch gây phát thải cao.
-
Tăng cường năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, thủy điện nhỏ, hydro xanh.
-
Hỗ trợ công bằng xã hội, ví dụ: đào tạo nghề mới cho công nhân ngành than, đảm bảo sinh kế cho cộng đồng chịu ảnh hưởng.
-
Đảm bảo tài chính xanh từ các nước phát triển và tổ chức tài chính quốc tế (IMF, WB, ADB…).
-
Đóng góp cho mục tiêu Net Zero (phát thải ròng bằng 0) vào giữa thế kỷ.
Ví dụ tiêu biểu
-
Nam Phi (2021): là quốc gia đầu tiên ký JTEP với EU, Mỹ, Anh, Pháp, Đức – gói tài chính 8,5 tỷ USD hỗ trợ thoát than.
-
Indonesia (2022): ký JTEP trị giá 20 tỷ USD để giảm phát thải và đẩy mạnh năng lượng tái tạo.
-
Việt Nam (2022): ký JTEP với nhóm G7, EU, Na Uy, Đan Mạch… với gói tài chính dự kiến 15,5 tỷ USD trong 3–5 năm, tập trung giảm điện than, tăng năng lượng tái tạo, nâng cấp lưới điện và đào tạo nguồn nhân lực.
👉 Nói ngắn gọn, JTEP là cơ chế huy động tài chính – công nghệ – chính sách quốc tế để giúp các nước đang phát triển chuyển đổi năng lượng theo hướng xanh hơn, đồng thời đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình này.
