Quỹ nhà ở quốc gia Việt Nam có gì đặc biệt?

Việc lập Quỹ nhà ở quốc gia là một chiến lược có thể mang tính đột phá trong chính sách an sinh xã hội và phát triển đô thị tại Việt Nam. Dưới đây là một khái quát về đề xuất này, bao gồm mục tiêu, cấu trúc, nguồn vốn và lợi ích:

🔷 1. Mục tiêu của Quỹ Nhà ở Quốc gia

Tăng khả năng tiếp cận nhà ở cho các nhóm yếu thế: công nhân, người thu nhập thấp, người trẻ, hộ nghèo đô thị, người già neo đơn.
Ổn định xã hội và giảm bất bình đẳng trong tiếp cận đất đai, nhà ở.
Ổn định thị trường bất động sản, tránh đầu cơ, bong bóng giá.
Thúc đẩy phát triển đô thị bền vững: khuyến khích mô hình nhà ở xã hội xanh, tiết kiệm năng lượng.

🔷 2. Mô hình tổ chức – vận hành

Có thể thiết kế theo 1 trong 3 mô hình (hoặc kết hợp):

a. Quỹ tài chính nhà nước chuyên trách (giống Quỹ Bảo hiểm Xã hội)

Thuộc Bộ Xây dựng hoặc trực thuộc Chính phủ.
Có Hội đồng quản lý, giám sát độc lập.

b. Quỹ đầu tư công – tư hỗn hợp (PPP)

Nhà nước góp vốn mồi, kêu gọi các ngân hàng, doanh nghiệp lớn, tổ chức quốc tế (ADB, WB...) cùng tham gia.

c. Ngân hàng nhà ở quốc gia (giống mô hình NHCSXH)

Cho vay ưu đãi xây – mua – thuê – thuê mua nhà ở xã hội.
Được ưu đãi về thuế, lãi suất tái cấp vốn từ Ngân hàng Nhà nước.

🔷 3. Nguồn vốn hình thành quỹ

Ngân sách Nhà nước (tỷ lệ nhỏ, làm vốn mồi).
Trích từ các khoản thu sau:
- 10–20% tiền sử dụng đất của các dự án bất động sản thương mại.
- Lệ phí trước bạ khi chuyển nhượng BĐS.
- Thuế tài sản (khi ban hành): 1 phần sẽ dành cho Quỹ Nhà ở.
Phát hành trái phiếu Quỹ nhà ở (tương tự trái phiếu chính phủ).
Huy động từ:
- Các tổ chức quốc tế (ADB, WB, JICA…)
- Doanh nghiệp lớn (CSR, PPP)
- Cộng đồng (chứng chỉ đầu tư xã hội – social bonds)

🔷 4. Các hoạt động chính của Quỹ

Tài trợ/đồng tài trợ xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở công nhân.
Cho vay ưu đãi cho người dân mua/thuê mua nhà ở xã hội.
Bảo lãnh tín dụng cho các hộ thu nhập thấp tiếp cận nhà ở.
Phát triển nhà ở thuê dài hạn có giá rẻ – bảo đảm sinh kế.

🔷 5. Lợi ích

Đối tượng	Lợi ích
Người dân	Có cơ hội sở hữu/thuê nhà giá hợp lý
Nhà nước	An sinh xã hội, phát triển bền vững
Doanh nghiệp	Mở rộng thị trường, ổn định lao động
Thị trường BĐS	Giảm đầu cơ, tăng cung nhà ở thực

🔷 6. Ví dụ quốc tế

Singapore: HDB (Housing Development Board) – 80% dân ở nhà do nhà nước xây.
Hàn Quốc: Quỹ nhà ở đô thị dưới quyền LH Corporation.
Đức, Pháp: Chính phủ lập Quỹ Bảo lãnh nhà ở xã hội và hỗ trợ lãi suất vay.

🔷 7. Kiến nghị khi xây dựng Quỹ

Ban hành Luật Nhà ở Quốc gia hoặc sửa đổi Luật Nhà ở hiện hành.
Ràng buộc nghĩa vụ các doanh nghiệp bất động sản góp vào Quỹ.
Công khai, minh bạch Quỹ như các Quỹ BHTN, BHYT.