So sánh rủi ro cháy nổ do pin xe điện so với xe xăng?

Những rủi ro về cháy nổ do pin xe điện là một mối quan tâm lớn của người tiêu dùng, nhưng các dữ liệu thống kê cho thấy tỷ lệ này thấp hơn nhiều so với xe sử dụng động cơ đốt trong (xe xăng).

So sánh tỷ lệ cháy nổ

Theo các nghiên cứu từ các tổ chức uy tín trên thế giới như Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ (NTSB) và các cơ quan an toàn giao thông châu Âu, tỷ lệ cháy nổ của xe điện thấp hơn đáng kể so với xe xăng.

Tỷ lệ cháy nổ thấp hơn: Nhiều báo cáo chỉ ra rằng tỷ lệ cháy nổ của xe điện thấp hơn xe xăng từ 20 đến 80 lần, hoặc thậm chí 61 lần tùy thuộc vào nguồn dữ liệu.
- Một nghiên cứu của Auto Insurance EZ tại Mỹ cho thấy:
  - Tỷ lệ cháy của xe xăng là khoảng 1.530 vụ/100.000 xe.
  - Tỷ lệ cháy của xe điện chỉ là 25 vụ/100.000 xe.
- Dữ liệu từ Thụy Điển năm 2022 cũng cho thấy tỷ lệ cháy của xe điện là 1 trên 38.000, trong khi xe xăng/diesel là 1 trên 1.300.

Nguyên nhân cháy nổ

Xe xăng có nhiều nguyên nhân gây cháy nổ hơn, bao gồm:

Rò rỉ nhiên liệu.
Lỗi hệ thống điện.
Động cơ quá nóng.
Va chạm mạnh gây vỡ đường ống dẫn xăng.

Xe điện có nguy cơ cháy nổ chủ yếu từ pin, cụ thể là hiện tượng "thermal runaway" (hiện tượng mất kiểm soát nhiệt) khi một cell pin bị hỏng hoặc quá nhiệt và lan truyền sang các cell khác. Các nguyên nhân chính gây ra hiện tượng này thường là:

Pin bị hỏng hoặc lỗi sản xuất: Một cell pin bị lỗi có thể gây ra hiện tượng đoản mạch.
Va chạm mạnh: Các vụ tai nạn nghiêm trọng có thể làm hỏng cấu trúc pin, gây đoản mạch bên trong.
Sạc sai cách: Sử dụng bộ sạc không đúng tiêu chuẩn hoặc sạc pin không đúng cách có thể gây quá nhiệt.

Thách thức khi dập tắt đám cháy pin xe điện

Mặc dù tỷ lệ cháy thấp, đám cháy từ pin xe điện lại khó dập tắt hơn xe xăng.

Nhiệt độ cao: Đám cháy pin lithium-ion tỏa nhiệt rất cao, có thể lên tới 1.000 độ C.
Khó kiểm soát: Khi một cell pin bốc cháy, nó có thể kích hoạt các cell pin khác, khiến đám cháy bùng phát trở lại ngay cả sau khi đã được dập tắt.
Lượng nước lớn: Việc dập tắt đám cháy pin xe điện cần một lượng nước lớn hơn nhiều lần so với xe xăng, và có thể cần ngâm toàn bộ xe trong nước để làm mát và ngăn chặn cháy trở lại.

Tóm lại, xe điện có rủi ro cháy nổ thấp hơn xe xăng rất nhiều, nhưng một khi đã xảy ra thì đám cháy thường dữ dội và khó xử lý hơn. Việc tuân thủ các quy tắc an toàn khi sạc, sử dụng pin chính hãng và kiểm tra định kỳ sẽ giúp giảm thiểu tối đa rủi ro này.

Tại sao cháy xe điện khó dập hơn xe xăng?

Tỷ lệ cháy nổ của xe điện thấp hơn nhiều so với xe xăng, nhưng khi đã xảy ra thì đám cháy xe điện lại khó dập tắt hơn. Đây là một vấn đề phức tạp và cần hiểu rõ cả về cấu tạo và nguyên lý hoạt động của pin xe điện.

Tại sao cháy xe điện khó dập hơn xe xăng?

Cháy do phản ứng hóa học nội tại: Đám cháy pin lithium-ion là kết quả của một phản ứng hóa học tự duy trì, còn gọi là "thoát nhiệt mất kiểm soát" (thermal runaway). Khi một cell pin bị hỏng hoặc quá nóng, nó sẽ giải phóng nhiệt lượng lớn, làm cell pin bên cạnh cũng quá nhiệt và bắt lửa. Phản ứng dây chuyền này không cần oxy bên ngoài để duy trì, trong khi các phương pháp chữa cháy truyền thống lại hoạt động dựa trên nguyên lý loại bỏ oxy. Do đó, việc dập tắt đám cháy pin xe điện bằng các bình chữa cháy thông thường (bình bột, bình bọt) gần như không hiệu quả.
Nhiệt độ cực cao và khả năng bùng lại: Đám cháy pin xe điện có thể đạt nhiệt độ rất cao, lên tới 1.000°C hoặc hơn. Ngay cả khi ngọn lửa bên ngoài đã được dập tắt, nhiệt độ cao bên trong pin vẫn có thể tiếp tục kích hoạt các cell pin khác, khiến đám cháy bùng phát trở lại sau đó. Lính cứu hỏa thường phải dùng một lượng nước rất lớn (hàng chục ngàn lít) để làm mát hoàn toàn bộ pin và ngăn chặn phản ứng dây chuyền.
Khí độc hại: Khi cháy, pin lithium-ion có thể giải phóng các chất khí độc và dễ cháy như hydro florua (HF), carbon monoxide (CO), và các chất độc hại khác. Điều này gây nguy hiểm lớn cho lính cứu hỏa và những người xung quanh.

Tại sao xe đạp điện, xe máy điện lại dễ cháy hơn xe xăng?

Mặc dù tỷ lệ cháy của ô tô điện thấp hơn xe xăng, nhưng thực tế cho thấy các vụ cháy xe đạp điện, xe máy điện lại xảy ra nhiều hơn và thường xuyên hơn so với xe máy xăng. Điều này có thể lý giải bởi một số yếu tố sau:

Pin và sạc kém chất lượng: Nhiều xe đạp điện, xe máy điện có giá thành rẻ thường sử dụng pin và bộ sạc không rõ nguồn gốc, chất lượng kém. Pin không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn dễ bị chai, phồng, gây đoản mạch và chập cháy. Bộ sạc không tương thích, không có cơ chế ngắt tự động khi pin đầy cũng là nguyên nhân gây quá nhiệt và cháy nổ.
Thói quen sạc sai cách: Việc sạc pin qua đêm hoặc sạc liên tục trong nhiều giờ là thói quen phổ biến của người dùng xe điện. Điều này làm pin quá nhiệt, gây chai pin và tăng nguy cơ cháy nổ.
Hệ thống điện không được bảo trì: Xe đạp điện và xe máy điện thường không được bảo dưỡng định kỳ. Các dây điện bị lỏng, mối nối không được cách điện tốt, hoặc pin không được kiểm tra thường xuyên có thể gây phóng điện, phát tia lửa và dẫn đến cháy nổ.
Pin và ắc quy cũ, kém chất lượng: Sau một thời gian sử dụng, pin và ắc quy của xe điện có thể bị phồng, rò rỉ dung dịch hoặc hư hỏng. Việc tiếp tục sử dụng pin cũ, kém chất lượng mà không thay thế kịp thời tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ rất cao.
Tự ý thay đổi kết cấu: Một số người dùng tự ý lắp thêm các phụ kiện không tương thích, thay đổi hệ thống điện của xe mà không đảm bảo kỹ thuật, gây chập điện và cháy nổ.

Tóm lại, trong khi ô tô điện được sản xuất theo quy trình nghiêm ngặt với các công nghệ an toàn tiên tiến, thì xe máy điện và xe đạp điện lại dễ bị cháy hơn do những yếu tố liên quan đến chất lượng sản phẩm, thói quen sử dụng và bảo dưỡng không đúng cách.

So sánh rủi ro cháy nổ do pin xe điện so với xe xăng?