tại sao chỉ Hà Lan làm được máy quang khắc? Mỹ không làm được?
1. Vì sao chỉ Hà Lan (ASML) làm được máy quang khắc EUV?
-
ASML (Hà Lan) là công ty duy nhất hiện nay có thể sản xuất thương mại máy EUV.
-
Để làm được điều đó, họ không tự nhiên mà giỏi, mà là kết quả của hàng chục năm đầu tư phối hợp quốc tế cực kỳ bài bản.
Các lý do cụ thể:
| Nguyên nhân | Giải thích |
|---|---|
| Chuyên môn siêu cao về quang học chính xác | Hà Lan từ lâu nổi tiếng về kỹ thuật cơ khí chính xác (liên quan đến kính thiên văn, thấu kính). |
| Hợp tác với Carl Zeiss (Đức) | Zeiss làm ra các gương siêu chính xác cho ASML (phản xạ ánh sáng EUV cực kỳ khó). |
| Đầu tư lâu dài (30 năm) | ASML bắt đầu nghiên cứu EUV từ những năm 1990, đầu tư bền bỉ hàng tỷ đô. |
| Chính phủ Hà Lan + EU hỗ trợ mạnh mẽ | Được tài trợ nhiều dự án nghiên cứu chiến lược cấp châu Âu. |
| Không bị "chia nhỏ" như Mỹ | Ở Mỹ, tài nguyên công nghệ bị chia lẻ cho nhiều tập đoàn cạnh tranh nhau (IBM, Intel, Applied Materials...) — Hà Lan tập trung nguồn lực vào ASML. |
2. Tại sao Mỹ không làm được (dù Mỹ giỏi hơn về công nghệ tổng thể)?
Lý do rất thực tế và "chính trị - kinh tế":
| Lý do | Giải thích |
|---|---|
| Mỹ từng đi trước trong nghiên cứu EUV | Mỹ (như IBM, Bell Labs) đã dẫn đầu nghiên cứu EUV từ thập niên 1980. |
| Nhưng Mỹ "bỏ cuộc" thương mại hóa | Vì thấy quá tốn kém, quá lâu ra sản phẩm thực tế, không mang lại lợi nhuận nhanh. |
| Mỹ chuyển hướng mua lại máy móc | Thay vì tự chế tạo, các tập đoàn Mỹ (Intel, Micron...) chọn cách mua máy EUV từ ASML để tiết kiệm chi phí R&D. |
| Bị phân mảnh nguồn lực | Ở Mỹ, các công ty nghiên cứu EUV (IBM, Intel, Applied Materials) không hợp lực, mà ai làm riêng người đó — không tập trung như ASML. |
| Chính phủ Mỹ không tài trợ trực tiếp đủ lớn | Khác với quân sự, chính phủ Mỹ không đổ tiền trực tiếp cho một công ty nào làm máy quang khắc thương mại hóa EUV. |
➔ Kết quả: Mỹ vẫn giỏi lý thuyết, giỏi nghiên cứu vật liệu, nhưng không ai thực sự ráp được nguyên chiếc máy EUV hoàn thiện như ASML.
3. Một điều thú vị
-
Dù ASML ở Hà Lan, công nghệ lõi bên trong máy EUV lại là quốc tế:
-
Nguồn sáng laser plasma: Mỹ (Cymer).
-
Gương siêu chính xác: Đức (Zeiss).
-
Thiết bị điều khiển điện tử: Mỹ, Nhật.
-
Quang học và cơ khí: Hà Lan, Đức.
-
➔ ASML như nhạc trưởng, tổng hợp tất cả công nghệ đỉnh cao thế giới lại, nên họ vô địch.
4. Bây giờ Mỹ có muốn làm lại được không?
-
Mỹ đang cố gắng hồi sinh khả năng sản xuất thiết bị quang khắc (Applied Materials, Lam Research đang phát triển thế hệ máy mới).
-
Nhưng một máy EUV thương mại cấp ASML phải mất >10 năm đầu tư và thử nghiệm, không thể làm gấp được trong vài năm.
Một câu chốt:
Hà Lan (ASML) làm được máy EUV vì đầu tư bài bản 30 năm, tổng hợp sức mạnh châu Âu, còn Mỹ thì bỏ giữa chừng vì lý do kinh tế – chiến lược và tập trung nguồn lực khác.
