Tại sao Mỹ lại bình thường hoá quan hệ với Việt Nam?

Tại sao Mỹ lại bình thường hoá quan hệ với Việt Nam?

vì quan hệ Việt – Mỹ sau 1975 từng căng thẳng tột độ, nhưng đến 1995 hai bên lại bình thường hóa và ngày nay còn nâng lên Đối tác Chiến lược Toàn diện (2023).

I. Tại sao Mỹ muốn bình thường hóa quan hệ với Việt Nam?

Mỹ có 5 động cơ chính:

1. Địa chính trị – kiềm chế Trung Quốc

   • Sau Chiến tranh Lạnh, Trung Quốc nổi lên mạnh mẽ. Mỹ muốn kéo Việt Nam ra khỏi “ảnh hưởng” Trung Quốc, biến Việt Nam thành đối tác chiến lược ở Đông Nam Á, đặc biệt tại Biển Đông.

2. Kinh tế – thị trường mới

   • Việt Nam có dân số đông, lao động rẻ, vị trí chiến lược trong chuỗi cung ứng → là “công xưởng mới” thay thế dần Trung Quốc.

   • Thương mại Mỹ–Việt từ gần 0 USD (1994) nay lên hơn 100 tỷ USD/năm.

3. Chính trị – hình ảnh sau chiến tranh

   • Bình thường hóa giúp Mỹ “khép lại vết thương chiến tranh”, lấy lại uy tín và hình ảnh trong khu vực.

4. Xử lý vấn đề POW/MIA

   • Một trong những đòi hỏi quan trọng của Mỹ: Việt Nam phải hợp tác tìm kiếm lính Mỹ mất tích (POW/MIA). Đây là bước “cửa ngõ” để Mỹ tiến tới bình thường hóa.

5. Chiến lược toàn cầu sau Chiến tranh Lạnh

   • Mỹ không muốn để trống Đông Nam Á cho Nga/Trung Quốc.

   • Việt Nam là điểm kết nối Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, rất có giá trị trong chiến lược của Mỹ.

II. Việt Nam đã nhượng bộ những gì để bình thường hóa?

Không phải “nhượng bộ” kiểu từ bỏ chủ quyền, mà là thực hiện các điều kiện để Mỹ yên tâm hợp tác:

1. Vấn đề POW/MIA

   • Việt Nam cho phép Mỹ vào tìm kiếm, khai quật hài cốt binh sĩ Mỹ mất tích. Đây là điều kiện tiên quyết để Quốc hội và dư luận Mỹ đồng ý bình thường hóa.

2. Vấn đề Campuchia (1991)

   • Việt Nam rút quân tình nguyện khỏi Campuchia (1989) và tham gia Hiệp định Paris (1991). Mỹ coi đây là dấu hiệu “Việt Nam thay đổi chính sách khu vực”.

3. Kinh tế – Đổi Mới (sau 1986)

   • Việt Nam chuyển từ bao cấp sang kinh tế thị trường có quản lý. Điều này phù hợp hơn với lợi ích thương mại và đầu tư của Mỹ.

   • Việt Nam ký Hiệp định Thương mại Song phương (BTA, 2000) → mở cửa thị trường, cải cách pháp lý theo chuẩn quốc tế.

4. Vấn đề người Việt ở Mỹ

   • Việt Nam chấp nhận đối thoại về đoàn tụ gia đình, cho một số người gốc Việt định cư ở Mỹ hồi hương hoặc thăm thân.

5. Tiếp cận dần chuẩn mực quốc tế

   • Việt Nam tham gia ASEAN (1995), WTO (2007), ký nhiều công ước quốc tế → cho thấy không còn là “quốc gia cô lập”.

III. Điểm quan trọng cần hiểu

• Việt Nam không chấp nhận nhượng bộ về độc lập – chế độ chính trị.

• Những bước “nhượng bộ” chủ yếu là về ngoại giao (POW/MIA, Campuchia) và kinh tế (mở cửa thương mại) để đổi lấy việc Mỹ bỏ cấm vận (1994) và công nhận chính thức (1995).

• Sau đó, quan hệ phát triển vì lợi ích song trùng, chứ không phải vì một bên hoàn toàn ép buộc bên kia.

📌 Kết luận ngắn gọn:
Mỹ bình thường hóa với Việt Nam vì địa chính trị – kinh tế – uy tín quốc tế, còn Việt Nam “nhượng bộ” ở chỗ hợp tác nhân đạo (POW/MIA), rút quân Campuchia, cải cách kinh tế. Nhưng Việt Nam không đánh đổi độc lập chủ quyền, mà chọn cách mở cửa có kiểm soát để vừa phát triển, vừa cân bằng quan hệ quốc tế.