Đề thi Gaokao 2025 của Trung Quốc thế nào? So sánh với kỳ thi THPT quốc gia Việt Nam 2025
Tại sao Việt Nam lại để các trường tự tổ chức kì thi Đánh giá năng lực?
Nguyên nhân Việt Nam để các trường đại học tự tổ chức kỳ thi Đánh giá năng lực (ĐGNL) không hoàn toàn là “lợi ích nhóm”, mà là kết quả của lịch sử, thể chế giáo dục, và nhu cầu phân hóa thí sinh. Nhưng đúng là điều này dẫn tới một số vấn đề về trượt điểm cao, cạnh tranh không công bằng, lọc ảo phức tạp. Cụ thể:
1️⃣ Nguyên nhân chính
-
Hệ thống thi cử tập trung trước đây quá cứng nhắc
-
Trước năm 2015–2020, xét tuyển chủ yếu dựa vào Kỳ thi tốt nghiệp THPT, ít phân hóa giữa các thí sinh giỏi thực sự.
-
Các trường top muốn chọn học sinh “tốt thật” phải có công cụ riêng → sinh ra kỳ thi ĐGNL.
-
-
Mỗi trường có đặc thù đào tạo riêng
-
Ví dụ: Trường Kinh tế, Trường Công nghệ thông tin có nhu cầu đánh giá kỹ năng logic, toán ứng dụng, tư duy giải quyết vấn đề.
-
Kỳ thi quốc gia không đủ chi tiết để phân loại thí sinh theo năng lực chuyên ngành → trường tự tổ chức thi.
-
-
Mô hình xét tuyển đa kênh
-
Bộ GD&ĐT cho phép nhiều phương thức tuyển sinh: học bạ, thi tốt nghiệp, ĐGNL, IELTS, SAT,…
-
Việc này tạo tính linh hoạt, nhưng đồng thời tăng lọc ảo, chồng chéo.
-
-
Cạnh tranh giữa các trường
-
Trường muốn xây dựng thương hiệu, thu hút thí sinh giỏi → tự tổ chức kỳ thi để tạo độ phân hóa cao và kiểm soát chất lượng đầu vào.
-
2️⃣ Hậu quả
-
Phức tạp, rối rắm: Thí sinh phải đăng ký nhiều kỳ thi, nhiều tổ hợp, khó đoán điểm chuẩn.
-
Lọc ảo cao: Thuật toán sắp xếp nguyện vọng phải xử lý nhiều nguồn dữ liệu → chậm, dễ nhầm lẫn.
-
Bất công: Thí sinh chỉ giỏi môn chính nhưng yếu môn phụ hoặc không tham gia kỳ thi phụ → mất cơ hội.
3️⃣ So sánh với Trung Quốc
| Tiêu chí | Trung Quốc | Việt Nam |
|---|---|---|
| Số kỳ thi chính | 1 (Gaokao) | Nhiều (tốt nghiệp + ĐGNL + học bạ + IELTS, SAT…) |
| Vai trò kỳ thi của trường | Hiếm, chỉ cho chương trình quốc tế | Rất phổ biến, nhiều trường tự tổ chức để phân hóa thí sinh |
| Ảnh hưởng | Minh bạch, ít loạn | Lọc ảo, trượt điểm cao, nhiều tranh cãi |
🔹 Kết luận
-
Việc các trường tự tổ chức không hoàn toàn vì lợi ích nhóm, mà là sự thiếu đồng bộ trong cơ chế xét tuyển đa phương thức.
-
Nguyên nhân cốt lõi: Bộ GD&ĐT cho phép, kỳ thi quốc gia chưa đủ phân hóa, mỗi trường muốn kiểm soát chất lượng đầu vào.
-
Hệ quả: Thí sinh lo lắng, trượt gần điểm tuyệt đối, công bố điểm chuẩn rối rắm, áp lực quản lý dữ liệu tăng.
Ở việt Nam, mỗi trường một cách ra đề gây tốn kém cho thí sinh và khó khăn trong việc quản lý kiểm định đề thi?
Ở Việt Nam, việc mỗi trường đại học tự ra đề thi đánh giá năng lực (ĐGNL) gây ra nhiều hệ quả bất lợi, cả về chi phí cho thí sinh lẫn quản lý, kiểm định chất lượng đề thi:
1️⃣ Tốn kém cho thí sinh
-
Chi phí đăng ký nhiều kỳ thi
-
Một thí sinh muốn xét vào 3–5 trường top có thể phải tham gia 3–5 kỳ thi khác nhau, mỗi kỳ phí từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng.
-
-
Thời gian và công sức
-
Thí sinh phải ôn tập theo nhiều định dạng, cấu trúc khác nhau, thay vì tập trung vào một kỳ thi chuẩn hóa.
-
-
Thiệt thòi nếu không tham gia đủ kỳ thi
-
Thí sinh giỏi nhưng chỉ thi tốt kỳ thi quốc gia hoặc học bạ → có thể trượt những trường tự ra đề riêng, dẫn đến áp lực tăng.
-
2️⃣ Khó khăn trong quản lý và kiểm định đề thi
-
Chất lượng đề thiếu chuẩn hóa
-
Mỗi trường một cấu trúc, cách chấm, mức độ khó khác nhau → khó so sánh năng lực thí sinh một cách công bằng.
-
-
Nguy cơ sai sót và gian lận
-
Không có cơ quan trung ương kiểm định → dễ xảy ra sai sót kỹ thuật, lộ đề, hoặc đánh giá lệch.
-
-
Quản lý dữ liệu phức tạp
-
Hệ thống lọc ảo phải tổng hợp điểm từ nhiều kỳ thi, nhiều tổ hợp → chậm, dễ nhầm, tăng rủi ro trượt oan hoặc bỏ sót thí sinh.
-
-
Thiếu tính minh bạch
-
Các trường tự tổ chức → thí sinh và phụ huynh khó theo dõi, khó đối chiếu chất lượng đề.
-
3️⃣ So sánh với Trung Quốc
| Tiêu chí | Trung Quốc | Việt Nam |
|---|---|---|
| Số kỳ thi chính | 1 (Gaokao) | Nhiều kỳ thi ĐGNL, học bạ, IELTS… |
| Ra đề | Trung ương, chuẩn hóa | Mỗi trường tự ra |
| Kiểm định | NEEA + hội đồng chuyên gia | Chủ yếu nội bộ, không đồng bộ |
| Minh bạch | Cao, ít tranh cãi | Thấp, gây lo lắng, trượt điểm cao |
🔹 Kết luận
-
Mỗi trường ra đề riêng tăng chi phí và áp lực cho thí sinh, đồng thời tạo khó khăn lớn trong quản lý, kiểm định và minh bạch.
-
Đây là lý do dẫn tới tình trạng “trượt gần điểm tuyệt đối”, công bố điểm chuẩn rối rắm, và lọc ảo phức tạp ở Việt Nam.
