Thực trạng làm màu ở giới trẻ và Hệ lụy

1. Khái niệm “làm màu”

“Làm màu” là cách nói dân gian, chỉ hành vi khoe khoang, thể hiện, phóng đại bản thân để được chú ý, dù thực tế không như vậy.
Thường xuất hiện ở mạng xã hội: khoe đồ hiệu, khoe cuộc sống “sang chảnh”, thành tích học tập/ công việc phóng đại…
Bản chất: nhu cầu khẳng định bản thân nhưng đi sai hướng, thiên về hình thức hơn giá trị thực.

2. Thực trạng ở giới trẻ hiện nay

Mạng xã hội (TikTok, Facebook, Instagram) tạo ra môi trường “so sánh” → bạn trẻ dễ sa vào khoe mẽ để được like/share.
Văn hóa tiêu dùng nhanh: chạy theo mốt, hàng hiệu, trend, bất chấp điều kiện kinh tế.
Áp lực đồng trang lứa (peer pressure): sợ “tụt hậu” nếu không theo trend, không khoe được.
Ảo tưởng về giá trị bản thân: nhiều bạn trẻ tin rằng được chú ý = thành công.

Ví dụ:

Học sinh, sinh viên vay nợ để mua điện thoại đời mới.
Làm clip “giàu sang ảo” trên TikTok, check-in nhà hàng sang chảnh dù không thường xuyên sống như vậy.
Một số bạn còn “mua” danh hiệu, chứng chỉ ảo để khoe thành tích.

3. Hệ lụy

a. Cá nhân

Tài chính: dễ rơi vào nợ nần, phụ thuộc vào gia đình.
Tâm lý: căng thẳng, lo sợ bị “lật tẩy”, mất tự tin khi hình ảnh ảo không khớp với đời thực.
Nhân cách: dễ hình thành thói quen giả dối, thiếu trung thực.

b. Xã hội

Mất niềm tin: người xung quanh khó phân biệt thật – giả, gây ra sự nghi ngờ trong các mối quan hệ.
Bệnh “thành tích ảo”: học sinh – sinh viên chỉ chú trọng hình thức, không tập trung vào năng lực thật.
Ảnh hưởng xấu đến văn hóa tiêu dùng: cổ vũ lối sống phô trương, chạy theo vật chất thay vì giá trị tinh thần.
Lệch chuẩn giá trị sống: thay vì hướng đến nỗ lực, học hỏi, nhiều bạn chỉ tìm cách “thể hiện”.

4. Giải pháp

Giáo dục giá trị sống: nhấn mạnh sự trung thực, nỗ lực cá nhân quan trọng hơn hình thức.
Gia đình định hướng: cha mẹ trò chuyện, hướng dẫn con phân biệt “sống thật” và “sống ảo”.
Nhà trường – xã hội: tạo nhiều sân chơi thực chất (CLB, dự án, hoạt động cộng đồng) để học sinh thể hiện năng lực thật.
Cá nhân: học cách quản lý chi tiêu, rèn sự tự tin nội tại thay vì phụ thuộc vào đánh giá người khác.

👉 Tóm lại: “Làm màu” là biểu hiện của nhu cầu khẳng định bản thân, nhưng khi lệch hướng sẽ gây nhiều hệ lụy cá nhân và xã hội. Giới trẻ cần học cách thể hiện bằng giá trị thực, năng lực thật để được công nhận bền vững.

SỐNG ẢO VÀ LÀM MÀU

1. Thực trạng

Sống ảo: dành quá nhiều thời gian trên mạng xã hội, tạo dựng hình ảnh khác xa đời thực, chỉ tập trung vào “like, share, follow”.
Làm màu: phóng đại, khoe khoang, giả vờ có cuộc sống hào nhoáng hoặc năng lực vượt trội để gây chú ý.
Hai vấn đề này thường song hành: sống ảo dẫn tới làm màu, còn làm màu nuôi dưỡng thói quen sống ảo.

Ví dụ:

Chụp ảnh check-in quán cà phê sang chảnh nhưng chỉ đến một lần để “có content”.
Học sinh chỉnh sửa bảng điểm, khoe chứng chỉ không thực.
Livestream “thử thách” liều lĩnh để câu view.

2. Hệ lụy

Cá nhân:
- Mất cân bằng tâm lý, sống trong áp lực so sánh.
- Dễ thất vọng về bản thân khi đời thực không như hình ảnh đã tạo.
- Nguy cơ nợ nần, suy thoái đạo đức (gian dối, khoe khoang).
Xã hội:
- Gây lan truyền giá trị ảo, lệch chuẩn sống.
- Mất niềm tin trong các mối quan hệ.
- Văn hóa “hình thức hơn thực chất” lấn át giá trị chân chính.

3. Nguyên nhân

Tâm lý tuổi trẻ: muốn được công nhận, muốn nổi bật.
Áp lực đồng trang lứa: so sánh với bạn bè, thần tượng.
Sức mạnh của mạng xã hội: thuật toán ưu tiên nội dung gây chú ý, tạo vòng xoáy “sống ảo – làm màu”.
Thiếu định hướng: gia đình và nhà trường chưa trang bị đủ kỹ năng sống, giá trị sống.

4. Giải pháp

Cá nhân:
- Biết chọn lọc thông tin, sử dụng mạng xã hội lành mạnh.
- Tập trung vào phát triển năng lực thật (học tập, kỹ năng, thể thao, nghệ thuật…).
- Thực hành lối sống tối giản, chi tiêu hợp lý, rèn sự tự tin nội tại.
Gia đình:
- Trò chuyện, định hướng giá trị sống, không so sánh con với người khác.
- Dạy con cách sử dụng mạng xã hội an toàn và đúng mục đích.
Nhà trường – xã hội:
- Tổ chức các hoạt động trải nghiệm, câu lạc bộ, dự án cộng đồng để học sinh có nơi khẳng định năng lực thực.
- Giáo dục kỹ năng số, kỹ năng truyền thông và quản lý thời gian.
Truyền thông:
- Lan tỏa gương người trẻ thành công từ năng lực thật.
- Hạn chế, kiểm soát các nội dung gây hại, khoe khoang, phô trương trên mạng.

👉 Kết luận: Sống ảo và làm màu là biểu hiện của nhu cầu được khẳng định, nhưng nếu không kiểm soát sẽ tạo ra hệ lụy lớn. Giới trẻ cần học cách “sống thật, làm thật” và khẳng định giá trị qua năng lực thực tế, thay vì chạy theo ảo tưởng trên mạng.

Thực trạng làm màu ở giới trẻ và Hệ lụy