Hiện nay ở Philippines đang có làn sóng biểu tình lớn về vấn đề tham nhũng trong các dự án chống lũ, nhất là các dự án kiểm soát lũ lụt (flood-control projects).
Tình hình biểu tình ở Philippines (cuối tháng 9/2025)
Nguyên nhân
-
Có cáo buộc tham nhũng rất lớn liên quan đến gần 9.855 dự án kiểm soát lũ lụt có tổng trị giá khoảng ₱545 tỷ (khoảng 9,5 tỉ đô la Mỹ).
-
Dự án bị tố là “ghost projects” — tức đã báo cáo hoàn thành, đã thanh toán, nhưng thực tế nhiều dự án không được xây dựng hoặc chất lượng thấp.
-
Sự phẫn nộ của dân chúng gia tăng khi những người thi công (contractors) liên quan khoe những tài sản xa xỉ — như xe hơi sang trọng — trong bối cảnh người dân chịu ảnh hưởng lũ lụt.
Diễn biến
-
Vào ngày 21 tháng 9/2025, có cuộc biểu tình lớn (“Trillion Peso March” / “Baha sa Luneta”) diễn ra ở Manila và các thành phố khác.
-
Ước tính có hàng chục ngàn người tham gia. Có các cuộc biểu tình diễn ra tại các công viên lịch sử, tượng đài dân chủ, các khu vực trung tâm Manila.
-
Phần lớn là ôn hòa, nhưng có những vụ va chạm giữa một số người biểu tình với cảnh sát gần dinh tổng thống. Có người dùng gạch, bom xăng, cổ động viên quá khích; cảnh sát dùng hơi cay để giải tán. Có vài chục người bị bắt.
Yêu cầu / đòi hỏi
-
Yêu cầu mở các điều tra độc lập, minh bạch về các dự án có nghi vấn.
-
Truy cứu trách nhiệm của các quan chức, doanh nghiệp liên quan
-
Yêu cầu công khai tài sản, kê khai tài sản, công khai thông tin ngân sách, hạn chế các hành vi lạm quyền và tham nhũng
Ý nghĩa & liên quan ổn định vĩ mô
-
Việc tham nhũng làm giảm hiệu suất chi tiêu công, đặc biệt trong các dự án như chống lũ — điều rất quan trọng ở một nước hay bị thiên tai như Philippines. Nếu dự án chống lũ kém hiệu quả, người dân phải chịu thiệt hại, gây tác động lớn về kinh tế và xã hội.
-
Biểu tình lớn là dấu hiệu mất niềm tin vào quản trị => có thể ảnh hưởng đến đầu tư, ổn định chính trị, uy tín quốc tế.
-
Nếu chính quyền không xử lý tốt, có thể dẫn đến rủi ro xã hội, làm ảnh hưởng tới tăng trưởng dài hạn — chi tiêu công bị hoãn, nợ công có thể bị tranh luận mạnh, chi tiêu cho phúc lợi, cơ sở hạ tầng bị ảnh hưởng.
Tình trạng bất bình đẳng ở Philippines
Một số đặc điểm chính:
-
Mức bất bình đẳng vẫn cao
-
Hệ số Gini của Philippines khoảng 42-43% trong những năm gần đây, thuộc nhóm cao so với nhiều nước Đông Nam Á.
-
Top 1% thu nhập chiếm khoảng 17% tổng thu nhập quốc dân, trong khi 50% dân dưới cùng chỉ được chia khoảng 14%
-
-
Giảm nghèo nhưng vẫn nhiều người dễ bị tổn thương
-
Tỷ lệ nghèo đã giảm từ khoảng 49,2% (1985) xuống còn khoảng 16-17% (2018)
-
Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 đã đảo ngược một phần thành quả: nhiều hộ nghèo bị ảnh hưởng mạnh (giảm thu nhập, thiếu tiếp cận dịch vụ, mất việc trong các ngành phụ thuộc giao tiếp trực tiếp).
-
-
Bất bình đẳng cơ hội rất rõ
-
Truy cập giáo dục chất lượng (đặc biệt đại học), chăm sóc y tế, dinh dưỡng ban đầu, các dịch vụ cơ bản ở vùng sâu vùng xa kém hơn.
-
Tỉ lệ hoàn thành giáo dục trung học của các học sinh nghèo tăng, nhưng vẫn thấp hơn nhiều học sinh ở gia đình thu nhập cao.
-
-
Bất cân xứng trong phân phối thu nhập & tài sản
-
Lợi nhuận thu về từ vốn/tài sản thường tập trung ở nhóm giàu.
-
Lao động trong khu vực phi chính thức, lao động thiếu chuyên môn/trình độ thấp chịu thiệt nhiều hơn.
-
-
Tác động của chính sách thuế & trợ giúp xã hội chưa đủ mạnh để cân bằng
-
Một số chính sách tài trợ, trợ cấp đã được thực hiện, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế về quy mô, tính bao phủ, tính bền vững.
-
Việc mở rộng VAT, thuế tiêu dùng có thể gây áp lực lên người nghèo nếu không có biện pháp đệm thích hợp
-
