Trần Can - người anh hùng lấy thân mình lấp hố bom mở đường- tứ đại anh hùng Điện Biên

Trần Can - người anh hùng lấy thân mình lấp hố bom mở đường- tứ đại anh hùng Điện Biên

Trần Can là người anh hùng lấy thân mình lấp hố bom, mở đường cho pháo binh và bộ binh tiến lên, góp phần quan trọng vào chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954.

🧭 I. Tiểu sử cơ bản

Họ tên: Trần Can
Năm sinh: 1927
Quê quán: Xã Tĩnh Hải (nay thuộc thị xã Nghi Sơn), tỉnh Thanh Hóa
Thành phần gia đình: Nông dân nghèo
Nhập ngũ: Năm 1950, thuộc Đại đoàn 312 – Sư đoàn Điện Biên Phủ huyền thoại
Hy sinh: Tháng 3 năm 1954, trong khi đang mở đường cho pháo vào trận địa tại Điện Biên

⚔️ II. Công lao và hành động anh hùng

Thời điểm đó, quân ta đang vận chuyển pháo nặng hàng tấn qua đồi núi hiểm trở để chuẩn bị cho chiến dịch Điện Biên Phủ.
Trong quá trình mở đường, máy bay địch liên tục oanh tạc, làm đường bị cắt đứt, xuất hiện hố bom lớn, chặn ngang lối đi của xe pháo.

Nếu không nhanh chóng thông đường, pháo binh ta sẽ không kịp vào trận địa, làm chậm toàn bộ kế hoạch chiến dịch.

Lúc ấy, Trần Can – chiến sĩ công binh trẻ tuổi – đã lao xuống hố bom đang cháy, dùng thân mình làm điểm tựa, lấp phần bùn mềm và đá vụn, cho xe pháo lăn qua.

Khi khẩu pháo nặng lăn qua, anh bị nghiền nát dưới bánh pháo, hy sinh, nhưng pháo binh ta vẫn kịp tiến vào vị trí đúng thời gian quy định.

Hành động ấy được đồng đội ghi lại là:

“Anh lấy thân mình làm đường cho pháo đi, để chiến dịch không chậm một giây nào.”

🏅 III. Ghi nhận và tưởng niệm

Được truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân (năm 1956).
Tên Trần Can được đặt cho nhiều trường học, đường phố, và đơn vị quân đội ở Thanh Hóa, Điện Biên, và nhiều tỉnh thành khác.
Tại quê nhà Tĩnh Hải, có tượng đài và nhà tưởng niệm Anh hùng liệt sĩ Trần Can được dựng để tri ân công lao.

🌿 IV. Những câu chuyện và giai thoại cảm động về Trần Can

1. “Thà chết để pháo qua” – lời trăng trối của người lính

Theo lời kể của đồng đội, khi thấy hố bom chặn ngang, Trần Can hô to:

“Không có đường thì thân tôi là đường!”
Rồi anh lao xuống hố, lấy đá đắp quanh mình, miệng vẫn hô:
“Nhanh lên, cho pháo qua trước khi giặc quay lại!”
Đó là những lời cuối cùng của anh.

2. Chiến sĩ công binh – người “âm thầm mở đường”

Không như những đơn vị xung kích, chiến sĩ công binh như Trần Can làm việc trong bóng tối, giữa bom đạn, bùn lầy, nhưng họ là người mở đường cho mọi chiến thắng.
Đồng đội kể lại:

“Không có những Trần Can, không có con đường để pháo lên Điện Biên, không có chiến thắng hôm nay.”

3. Bức thư chưa kịp gửi

Trước khi hy sinh, Trần Can có viết dở một lá thư gửi mẹ:

“Con đi chiến đấu để mẹ không còn nghe tiếng bom rơi. Nếu con không về, mẹ hãy coi con như hòn đất ở đầu làng – đất quê hương sẽ ôm lấy con.”
Lá thư ấy được đồng đội tìm thấy sau khi anh mất, và được giữ lại tại Bảo tàng Quân khu 4.

4. So sánh với Tô Vĩnh Diện – người “giữ pháo”

Nếu Tô Vĩnh Diện lấy thân chèn pháo để giữ pháo khỏi rơi, thì Trần Can lấy thân lấp hố bom để pháo được đi.
Hai người ở cùng Đại đoàn, cùng quê Thanh Hóa, và đều hy sinh vì pháo binh Điện Biên.
Họ được xem là hai “người giữ đường” cho chiến thắng.

5. Hình tượng trong văn học – điện ảnh

Hình ảnh người chiến sĩ “lấp hố bom bằng thân mình” đã được tái hiện trong nhiều tác phẩm:

Bài thơ Người mở đường cho pháo đi (1955).
Phim tài liệu Điện Biên năm ấy.
Sách giáo khoa Lịch sử và Ngữ văn từng kể lại tấm gương Trần Can như biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng tập thể.

🌺 V. Ý nghĩa lịch sử và biểu tượng tinh thần

Trần Can tượng trưng cho:

Tinh thần “vì chiến thắng chung mà quên mình riêng”;
Ý chí vượt qua mọi gian khổ, hiểm nguy để hoàn thành nhiệm vụ;
Là một trong “Tứ anh hùng Điện Biên” cùng Tô Vĩnh Diện, Phan Đình Giót, Bế Văn Đàn – bốn ngọn lửa sáng của tinh thần Điện Biên Phủ.