Trận Tốt Động – Chúc Động (1426) là một trong những trận đánh quyết định và vĩ đại nhất chống giặc Minh

Việc chọn Tốt Động – Chúc Động làm trận địa quyết chiến là một bước đi thiên tài của Lê Lợi – Nguyễn Trãi, dựa trên các yếu tố địa lý, chiến lược và tâm lý quân sự. Cụ thể:

---

✅ 1. Vị trí địa lý hiểm yếu – thuận lợi cho mai phục

• Tốt Động – Chúc Động nằm ở phía Tây Nam Thăng Long (nay thuộc huyện Chương Mỹ, Hà Nội), là vùng:

  • Địa hình đồi núi xen lẫn ruộng lầy, sông ngòi chằng chịt.

  • Rất khó di chuyển đối với quân đông, vũ khí nặng, kỵ binh mạnh như quân Minh.

  • Dễ phân tán đội hình địch, thuận lợi cho phục kích và chia cắt.

💡 Chiến thuật cổ điển Đông – Tây đều dạy: “Chọn nơi địch mạnh thành yếu, ta yếu thành mạnh.”

---

✅ 2. Gần Đông Quan – trung tâm đầu não của quân Minh

• Đông Quan (tức Thăng Long) là sào huyệt của quân Minh.

• Tốt Động – Chúc Động cách Đông Quan không xa, là điểm buộc quân Minh phải đi qua khi xuất binh.

• Đây là “cổ họng tiếp viện”, đánh tan ở đây thì mọi kế hoạch cứu viện của địch sẽ bị phá vỡ.

---

✅ 3. Tâm lý chủ quan của quân Minh

• Quân Minh nghĩ nghĩa quân Lam Sơn chỉ là lực lượng manh mún, đánh du kích chứ không dám quyết chiến.

• Việc nghĩa quân rút lui giả vờ khiến quân Minh càng chủ quan, dấn sâu vào trận địa mà không đề phòng.

• Chọn địa điểm khiến địch khinh địch chính là đỉnh cao tâm lý chiến.

---

✅ 4. Tận dụng triệt để sức mạnh của quân dân địa phương

• Nhân dân vùng Tốt Động – Chúc Động ủng hộ nghĩa quân, thông thuộc địa hình.

• Họ giúp đắp luỹ, bẫy lầy, vận chuyển lương thảo, dẫn đường, tiếp tế, tạo nên thế trận nhân dân vững chắc.

---

✅ 5. Tái hiện tinh thần Bạch Đằng xưa

• Nguyễn Trãi có lẽ đã học tập chiến thuật của Trần Hưng Đạo ở Bạch Đằng: Lấy ít địch nhiều, lấy yếu thắng mạnh, lấy mưu phá lực.

• Tốt Động – Chúc Động cũng là “bãi chiến trường được chọn trước, bố trí sẵn”, giống như cắm cọc ở sông Bạch Đằng.

---

🧠 Tổng kết lý do chọn Tốt Động – Chúc Động:

Dưới đây là so sánh lực lượng giữa hai bên trong trận Tốt Động – Chúc Động (tháng 11 năm 1426) – trận đánh có tính quyết định trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống Minh:

---

⚔️ 1. BÊN NGHĨA QUÂN LAM SƠN

🔹 Chỉ huy:

• Trần Nguyên Hãn, Lý Triện, Đỗ Bí, Nguyễn Xí, Đinh Lễ...

🔹 Quân số:

• Khoảng 3 – 5 vạn quân (theo ước tính của nhiều nhà sử học).

• Được chia làm nhiều cánh quân, hoạt động theo kiểu phục kích, tập kích, đánh du kích kết hợp chính quy.

🔹 Đặc điểm lực lượng:

• Vũ khí thô sơ: giáo, mác, nỏ, kiếm, ít pháo hoặc máy bắn đá.

• Lực lượng thiện chiến, chiến đấu lâu năm từ Lam Sơn, quen đánh phục kích, địa hình rừng núi.

• Có dân binh địa phương hỗ trợ, xây dựng trận địa mai phục, tiếp tế lương thảo.

---

🛡️ 2. BÊN QUÂN MINH

🔹 Chỉ huy:

• Vương Thông (Tổng binh), cùng nhiều tướng khác: Lý An, Mã Kỳ, Thôi Tụ, Trần Hiệp, v.v.

🔹 Quân số:

• Theo Đại Việt sử ký toàn thư và tài liệu Trung Quốc:

  • Khoảng 5 – 10 vạn quân (trong đó chủ lực do Vương Thông chỉ huy hơn 5 vạn).

🔹 Đặc điểm lực lượng:

• Trang bị hiện đại hơn: kiếm, cung, nỏ, giáp sắt, pháo cối, chiến xa, kỵ binh.

• Là quân tinh nhuệ của nhà Minh từ Thăng Long và từ biên giới viện binh xuống.

• Tuy nhiên:

  • Không thông thuộc địa hình.

  • Tinh thần giảm sút sau nhiều năm chiếm đóng và bị du kích đánh liên tục.

  • Chủ quan và đánh giá thấp nghĩa quân Lam Sơn.

---

📊 SO SÁNH LỰC LƯỢNG

---

🔥 Kết quả lực lượng:

• Quân Minh bị đánh tan tác, mất gần 5 vạn quân, nhiều tướng bị giết hoặc bắt sống, như:

  • Lý An, Mã Kỳ bị giết

  • Thôi Tụ, Hoàng Phúc bị bắt sống

  • Vương Thông bị trọng thương rút về Đông Quan