Trạng nguyên Nguyễn Hiền - trạng nguyên trẻ nhất Việt Nam- Trạng Nguyên Thái Bình

TẠI SAO LẠI GỌI LÀ TRẠNG NGUYÊN THÁI BÌNH DÙ QUÊ Ở NAM ĐỊNH?

Câu hỏi này rất hay — vì đúng là Nguyễn Hiền quê ở Nam Định, nhưng dân gian lại gọi ông là “Trạng nguyên Thái Bình”.
Lý do nằm ở địa lý lịch sử – phong tục – và cách dân gian tôn vinh hiền tài, ta cùng phân tích chi tiết:

🌿 1. Lý do thứ nhất: Ranh giới hành chính xưa khác với bây giờ

• Thời nhà Trần (thế kỷ XIII), quê của Nguyễn Hiền là làng Dương A, thuộc phủ Thiên Trường.

• Phủ Thiên Trường bao gồm vùng đất rộng lớn ở hạ lưu sông Hồng, nay chia ra thành Nam Định và một phần Thái Bình.

• Vì vậy, dân gian hai vùng cùng nhận Nguyễn Hiền là người của mình.
  👉 Có nơi chép rằng ông sinh ở Nam Định, nhưng có nhiều công dạy học, làm việc, thờ phụng ở Thái Bình, nên người đời sau quen gọi “Trạng nguyên Thái Bình”.

🌾 2. Lý do thứ hai: Thái Bình là vùng ông từng sống và dạy học

• Tư liệu địa phương cho biết sau khi đỗ Trạng nguyên, Nguyễn Hiền từng dạy học và giúp dân ở vùng Thái Bình (khu vực nay thuộc huyện Đông Hưng – Thái Thụy).

• Người dân nơi đó rất kính trọng và lập đền thờ ông tại Thái Bình, thậm chí tổ chức lễ hội tưởng niệm hàng năm.
  ➡️ Vì vậy, tên gọi “Trạng nguyên Thái Bình” vừa thể hiện sự gắn bó của ông với vùng đất này, vừa là danh xưng dân gian tôn vinh.

🏮 3. Lý do thứ ba: Cách gọi dân gian để phân biệt và tôn vinh

• Trong lịch sử có nhiều Trạng nguyên, nên dân gian thường thêm tên quê hoặc địa danh để dễ nhớ và tôn kính, ví dụ:

  • “Trạng Trình” Nguyễn Bỉnh Khiêm (quê Trình Tuyền, Hải Phòng)

  • “Trạng Quỳnh” (Quỳnh Lưu, Thanh Hóa)

  • “Trạng nguyên Thái Bình” (Nguyễn Hiền – vùng Thái Bình)
    ➡️ Đây là truyền thống văn hóa Việt – coi quê hương của bậc hiền tài là vùng “phúc địa”, được thơm lây bởi danh nhân.

📜 4. Kết luận

Dù sinh ra ở Nam Định, Nguyễn Hiền được gọi là “Trạng nguyên Thái Bình” vì:

• Địa giới xưa Nam Định – Thái Bình vốn cùng phủ Thiên Trường;

• Ông có thời gian sống, dạy học và được thờ phụng ở Thái Bình;

• Dân gian muốn tôn vinh và gắn tên ông với vùng đất hiếu học Thái Bình.