Trung Quốc có thể mua nhiều vàng/ đất hiếm... để tăng sức mạnh Nhân dân tệ?

Có thể mua nhiều vàng và tài nguyên chiến lược (như đất hiếm) để tăng sức mạnh của đồng Nhân dân tệ, nhưng không thể chỉ bằng việc gom tài nguyên là “đảm bảo” ngay lập tức cho giá trị RMB hay buộc cả thế giới phải nghe theo. Việc đó có ích — nhưng chỉ là một phần trong một chiến lược lớn hơn và có nhiều giới hạn, rủi ro thực tế.

Dưới đây mình phân tích cụ thể — cơ chế, lợi ích, giới hạn và một lộ trình khả thi nếu Trung Quốc muốn theo hướng này.

1) Cơ chế: mua vàng / tài nguyên = “hậu thuẫn” cho tiền tệ như thế nào?

• Vàng: là tài sản dự trữ truyền thống, dễ giao dịch, chấp nhận toàn cầu. Tăng kho vàng làm tăng niềm tin một phần, vì NHTW và nhà đầu tư thấy “tài sản thực” đằng sau đồng tiền.

• Đất hiếm / tài nguyên chiến lược: có giá trị kinh tế và chiến lược (phục vụ công nghiệp cao, quân sự). Nắm giữ nguồn cung có thể cho Trung Quốc đòn bẩy địa-chính-trị (ví dụ: ưu đãi/điều kiện cho xuất khẩu công nghệ/nguyên liệu đổi lấy thanh toán bằng RMB).

• Cách dùng thực tế: không nhất thiết “gán” trực tiếp 1 RMB = x gram vàng; thay vào đó dùng tài nguyên như đảm bảo ngầm, hoặc phát hành trái phiếu/vé nợ được “hậu thuẫn” bởi kho vàng/tài nguyên, hoặc ký hợp đồng mua bán hàng hoá bằng RMB (tạo nhu cầu giữ RMB).

2) Lợi ích nếu làm mạnh

• Nâng uy tín dự trữ: vàng nhiều hơn làm NHTW nước khác an tâm hơn khi nắm giữ tài sản liên quan RMB.

• Đòn bẩy chiến lược: kiểm soát nguồn cung đất hiếm có thể ép các chuỗi cung ứng toàn cầu phải tương tác nhiều hơn với Trung Quốc (mua, hợp tác, thanh toán).

• Tạo lý do giữ RMB: nếu Trung Quốc chấp nhận thanh toán tài nguyên (dầu, khoáng, đất hiếm) bằng RMB và cung cấp ưu đãi, các quốc gia nhập khẩu sẽ tăng nắm giữ RMB.

3) Những giới hạn và rủi ro lớn (vì sao không đủ để “buộc thế giới nghe theo”)

1. Thanh khoản & quy mô thị trường vàng: để thay thế vai trò USD cần rất nhiều tài sản có tính thanh khoản toàn cầu (Treasuries của Mỹ là cực sâu). Vàng có giá trị nhưng tính thanh khoản, chi phí lưu kho, bảo hiểm và biến động giá làm nó không thay thế được sổ trái phiếu kho bạc USD.

2. Giá biến động & không phải tiền tệ tiêu chuẩn hiện đại: tài nguyên (kể cả vàng) có giá biến động — điều này làm tiền tệ “hậu thuẫn” dễ mất ổn định.

3. Đất hiếm không phải “tiền chuẩn”: đất hiếm rất quan trọng cho công nghiệp, nhưng không có thị trường giao dịch đủ sâu và đồng nhất để trở thành tài sản dự trữ quốc tế. Chưa kể tính phi tiêu chuẩn (loại, chất lượng, chế tạo).

4. Phản ứng chính trị / kinh tế: các nước bị “ép” có thể tìm nguồn thay thế, đa dạng hóa nguồn cung, hoặc hợp lực với Mỹ/đồng minh để cô lập Trung Quốc (thuế, hạn chế, trừng phạt).

5. Khả năng bị trừng phạt & tin cậy thể chế: nếu việc mua tài nguyên đi kèm can thiệp tiền tệ / kiểm soát vốn / ít minh bạch, các NHTW và nhà đầu tư sẽ ít tin tưởng nắm giữ RMB.

6. Chi phí cơ hội & logistics: gom vàng/tài nguyên lượng lớn tốn rất nhiều ngoại tệ, chi phí lưu kho, đảm bảo an ninh, và có thể làm mất cân bằng nội tại (lạm phát, dòng vốn).

4) Chiến lược thực tế, phối hợp (không chỉ mua tài nguyên)

Nếu Trung Quốc muốn tận dụng vàng & tài nguyên để tăng vai trò RMB, cần làm đồng bộ các bước:

1. Tích trữ có chiến lược (vàng, dầu, khoáng): tích trữ dần, đa dạng hoá, công bố minh bạch để tạo niềm tin.

2. Ký hợp đồng dài hạn hàng hoá bằng RMB + chiết khấu: khuyến khích bằng ưu đãi giá/ tín dụng cho những nước thanh toán bằng RMB.

3. Phát hành công cụ tài chính được “hậu thuẫn”: ví dụ trái phiếu chính phủ được hỗ trợ bởi kho vàng hoặc tài sản chiến lược, phát hành offshore cho NHTW & quỹ.

4. Quốc tế hoá thị trường tài chính & convertibility: nới lỏng kiểm soát vốn có chọn lọc, làm sâu thị trường trái phiếu/CNY, tăng bảo vệ nhà đầu tư.

5. Xây dựng hạ tầng thanh toán & clearing: đảm bảo thanh toán bằng RMB dễ dàng, rẻ, đáng tin cậy (mở rộng swap lines, clearing banks).

6. Đa phương hoá & tạo thể chế: thúc đẩy RMB vào SDR/hiệp định song phương, dùng BRI / viện tài trợ để đổi công trình lấy RMB.

7. Giảm rủi ro chính trị: minh bạch hơn, luật bảo vệ nhà đầu tư, giảm gây lo ngại can thiệp giá cả / tịch thu tài sản.

5) Kết luận súc tích

• Gom vàng + nắm tài nguyên chiến lược là công cụ mạnh, giúp gia tăng “hậu thuẫn” và sức ép chiến lược — nhưng không tự động biến RMB thành tiền tệ toàn cầu.

• Để thành công cần kết hợp: thị trường tài chính sâu, convertibility và niềm tin thể chế; hạ tầng thanh toán; hợp đồng thương mại bằng RMB; và quan trọng nhất — giảm rủi ro chính trị để các NHTW, nhà đầu tư chịu nắm giữ RMB.

• Đất hiếm rất có giá trị địa-chính-trị nhưng không thay thế được vai trò của tài sản tài chính siêu thanh khoản (như Treasury) trong hệ thống tiền tệ toàn cầu.