Tự diễn biến, tự chuyển hoá, tự chỉ trích là gì?
🧭 1. “Tự diễn biến” là gì?
🔹 Khái niệm
“Tự diễn biến” là sự biến đổi từ bên trong nội bộ cán bộ, đảng viên, tổ chức Đảng,
làm suy giảm niềm tin, lý tưởng, đạo đức, dẫn đến xa rời mục tiêu xã hội chủ nghĩa mà không cần tác động trực tiếp từ bên ngoài.
Nói cách khác:
👉 Là “diễn biến trong nhận thức, tư tưởng” — từ đúng sang sai, từ cách mạng sang phản cách mạng.
🔹 Biểu hiện thường thấy
-
Nghi ngờ, phủ nhận chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
-
Mất lòng tin vào Đảng, Nhà nước, hoặc xuyên tạc lịch sử.
-
Đòi “đa nguyên, đa đảng”, “phi chính trị hóa quân đội”.
-
Lười học tập lý luận, chạy theo vật chất, lợi ích cá nhân.
🔹 Ví dụ
Một cán bộ từng nhiệt huyết, sau do tiếp xúc với các quan điểm sai lệch, dần cho rằng “Đảng lỗi thời, nên bỏ”,
→ đó chính là tự diễn biến trong tư tưởng.
🔥 2. “Tự chuyển hoá” là gì?
🔹 Khái niệm
“Tự chuyển hoá” là bước tiếp theo của tự diễn biến,
khi những biến đổi trong tư tưởng đã chuyển thành hành động cụ thể,
gây ảnh hưởng, chia rẽ nội bộ, làm suy yếu tổ chức Đảng và Nhà nước.
👉 Nếu “tự diễn biến” là suy nghĩ thay đổi,
thì “tự chuyển hoá” là hành động sai lệch do thay đổi đó.
🔹 Biểu hiện
-
Cố tình làm trái đường lối, nghị quyết của Đảng.
-
Phát ngôn, viết bài, chia sẻ thông tin sai trái.
-
Móc nối, câu kết với tổ chức, cá nhân phản động.
-
Tham nhũng, lợi ích nhóm, làm tổn hại uy tín của Đảng.
🔹 Ví dụ
Một người tự diễn biến vì mất niềm tin, rồi tự chuyển hoá bằng cách công khai viết bài chống lại đường lối của Đảng.
📘 3. “Tự chỉ trích” là gì? (Nguyễn Văn Cừ – 1939)
🔹 Khái niệm
“Tự chỉ trích” là tự nhìn lại, nhận ra khuyết điểm của mình hoặc tổ chức mình,
dám phê bình chính mình một cách trung thực, khoa học và xây dựng.
Đây là hành động tích cực, ngược lại với “tự diễn biến – tự chuyển hoá”.
Nó là cách để chỉnh đốn, củng cố, giữ vững bản chất cách mạng của Đảng.
🔹 Tư tưởng của Nguyễn Văn Cừ (trong tác phẩm Tự chỉ trích – 1939)
Ông viết:
“Tự chỉ trích không phải là tự bôi nhọ, mà là tự rửa sạch vết nhơ,
làm cho Đảng mạnh hơn, trong sáng hơn.”
→ Ông kêu gọi đảng viên dũng cảm nhận sai, không né tránh khuyết điểm, vì chỉ có như vậy mới giữ được lòng dân và sức mạnh đoàn kết.
🔹 Ví dụ
Một tổ chức Đảng phát hiện có cán bộ làm sai, thay vì bao che, họ công khai kiểm điểm, rút kinh nghiệm, sửa sai.
→ Đó là tự chỉ trích đúng nghĩa.
⚖️ 4. So sánh tổng hợp
| Tiêu chí | Tự diễn biến | Tự chuyển hoá | Tự chỉ trích |
|---|---|---|---|
| Bản chất | Biến đổi về tư tưởng, niềm tin | Hành động sai trái phát sinh từ tư tưởng lệch lạc | Nhận sai, sửa mình để tiến bộ |
| Tác động | Tiêu cực | Rất tiêu cực, phá hoại | Tích cực, giúp Đảng mạnh hơn |
| Mục tiêu | Vô thức hoặc bị tác động | Làm suy yếu tổ chức | Làm trong sạch tổ chức |
| Kết quả | Lệch hướng tư tưởng | Phản bội lý tưởng | Củng cố, phục hồi niềm tin |
| Ví dụ | Nghi ngờ chủ nghĩa Mác | Viết bài chống phá | Công khai kiểm điểm, sửa lỗi |
🕊️ 5. Bài học rút ra
-
“Tự diễn biến, tự chuyển hoá” là nguy cơ phải phòng, phải ngăn.
-
“Tự chỉ trích” là phương thuốc chữa, giúp Đảng và mỗi người tự làm mới – tự hoàn thiện.
-
Nguyễn Văn Cừ từ năm 1939 đã đặt nền móng tư tưởng ấy,
nên ông được xem là người khai sinh văn hoá tự phê bình trong Đảng.

