Dưới đây là các phương trình hóa học quan trọng trong quá trình khai thác và tinh luyện vàng, đặc biệt theo các phương pháp phổ biến: dùng thủy ngân (amalgam) và xianua (cyanidation) – hai phương pháp chiết tách vàng từ quặng phổ biến nhất.
🔶 1. Phương pháp Amalgam (dùng thủy ngân)
👉 Phản ứng tạo hỗn hống (amalgam):
Khi trộn vàng với thủy ngân (Hg), vàng hòa tan tạo hỗn hống:
Au (rắn)+Hg (lỏng)→Au-Hg (hỗn hống)
Sau đó, hỗn hống được nung nóng, thủy ngân bay hơi và vàng được tách ra:
Au-Hg→ΔAu (ra˘ˊn)+Hg (hơi)
⚠️ Thủy ngân bay hơi rất độc – nguy hiểm cho sức khỏe và môi trường.
🔶 2. Phương pháp Cyanua (Xianua hóa) – phổ biến công nghiệp
Đây là phương pháp hiện đại, hiệu suất cao. Gồm 2 bước chính:
👉 a. Hòa tan vàng bằng dung dịch xianua và oxy:
4Au+8NaCN+O2+2H2O→4Na[Au(CN)2]+4NaOH
-
Vàng phản ứng với natri xianua và oxy tạo phức Na[Au(CN)_2] tan trong nước.
-
Đây là phức xianua vàng (I) bền, dễ xử lý tiếp.
👉 b. Thu hồi vàng từ dung dịch xianua bằng kim loại hoạt động hơn (thường là kẽm):
2Na[Au(CN)2]+Zn→Na2[Zn(CN)4]+2Au
-
Kẽm đẩy vàng ra khỏi dung dịch phức – vàng kết tủa, được lọc và nung chảy.
🔶 3. Phản ứng phụ – khử xianua dư (nếu xử lý môi trường):
Dư lượng xianua dư độc hại có thể được oxy hóa bằng clor hoặc ozone để phân hủy thành các hợp chất ít độc:
2CN−+NaClO→2CNO−+NaCl
Hoặc:
2CN−+5O3+2H2O→2CO2+2NO3−+4H+
Nếu bạn cần mô tả sơ đồ quy trình công nghiệp, hay muốn so sánh giữa xianua với các phương pháp xanh hơn (như thiosunfat, brom hóa...), mình có thể bổ sung nhé.
