Việt Nam cần học hỏi gì để tổ chức kì thi đại học minh bạch, công bằng và hiệu quả tuyển chọn nhân tài cho đất nước?
Đề thi Gaokao 2025 của Trung Quốc thế nào? So sánh với kỳ thi THPT quốc gia Việt Nam 2025
Tại sao Việt Nam lại để các trường tự tổ chức kì thi Đánh giá năng lực?
Để Việt Nam học tập Trung Quốc trong việc tổ chức kỳ thi tuyển sinh đại học, hướng tới minh bạch, công bằng và hiệu quả trong việc tuyển chọn nhân tài, có thể rút ra một số bài học chiến lược như sau:
1️⃣ Chuẩn hóa kỳ thi quốc gia
-
Tập trung vào một kỳ thi chính (giống Gaokao) làm tiêu chí cơ bản cho tuyển sinh đại học.
-
Lợi ích: giảm tốn kém, tránh tình trạng mỗi trường một đề, giảm lọc ảo và tăng minh bạch.
-
Gợi ý Việt Nam:
-
Duy trì kỳ thi tốt nghiệp THPT, nhưng nâng cao độ phân hóa để phục vụ xét tuyển top trường.
-
Có thể bổ sung kỳ thi chuẩn hóa duy nhất cho các ngành đặc thù nếu cần, nhưng quản lý tập trung.
-
2️⃣ Trung ương hóa công tác ra đề và kiểm định
-
Ở Trung Quốc: đề thi do NEEA và hội đồng chuyên gia chuẩn hóa, kiểm định nghiêm ngặt.
-
Việt Nam có thể học:
-
Bộ GD&ĐT hoặc một cơ quan chuyên trách ra đề quốc gia cho tất cả các trường, đặc biệt là ngành hot, khối kỹ thuật, CNTT, kinh tế.
-
Kiểm định chất lượng qua hội đồng chuyên gia, thử nghiệm trước khi in, đánh giá phân hóa và độ khó.
-
3️⃣ Phân hóa theo năng lực và định hướng nghề nghiệp
-
Trung Quốc: áp dụng mô hình “3+1+2”, thí sinh tự chọn môn phù hợp định hướng.
-
Gợi ý Việt Nam:
-
Cho phép lựa chọn các môn tự chọn trong kỳ thi quốc gia để phù hợp ngành nghề.
-
Vẫn giữ môn bắt buộc chung để đánh giá kiến thức nền tảng.
-
4️⃣ Giảm phụ thuộc vào nhiều phương thức xét tuyển
-
Hiện tại, Việt Nam dùng thi tốt nghiệp + học bạ + ĐGNL + IELTS/SAT → lọc ảo, trượt oan.
-
Học Trung Quốc:
-
Ưu tiên kỳ thi chuẩn hóa quốc gia, các phương thức khác là bổ sung, không quyết định toàn bộ.
-
Chỉ dành cho chương trình quốc tế hoặc lớp ưu tú, không áp dụng đại trà.
-
5️⃣ Tăng minh bạch và công bằng
-
Công bố phương án, cấu trúc, điểm chuẩn sớm, ổn định theo năm.
-
Dữ liệu thi phải tập trung, thống nhất, giảm rủi ro hệ thống quá tải.
-
Kiểm soát việc cộng điểm ưu tiên, quy đổi học bạ, IELTS để tránh méo mó điểm chuẩn.
6️⃣ Nâng cấp công nghệ quản lý
-
Trung Quốc ứng dụng công nghệ để:
-
Chấm thi tự động, khách quan.
-
Quản lý dữ liệu thí sinh tập trung, giảm sai sót.
-
Tránh quá tải hệ thống, thông báo kết quả nhanh chóng.
-
-
Việt Nam nên xây dựng phần mềm tập trung, chuẩn hóa, vận hành thống nhất cho tất cả kỳ thi và phương thức xét tuyển.
🔹 Kết luận
Học tập Trung Quốc không phải sao chép mọi thứ, mà là:
-
Chuẩn hóa kỳ thi quốc gia → minh bạch, công bằng.
-
Trung ương hóa ra đề và kiểm định → giảm sai sót, đảm bảo phân hóa đúng năng lực.
-
Phân hóa thông minh, giảm phụ thuộc vào nhiều phương thức → tuyển chọn nhân tài hiệu quả.
-
Ứng dụng công nghệ quản lý dữ liệu → giảm lọc ảo, công bố nhanh, minh bạch.
