Việt Nam có nên thả nổi tỷ giá không?
Việt Nam có nên thả nổi tỷ giá không? – Đây là một câu hỏi lớn về chính sách tiền tệ, và câu trả lời phụ thuộc vào mục tiêu vĩ mô, mức độ phát triển thị trường tài chính, dự trữ ngoại hối, và khả năng chống chịu cú sốc từ bên ngoài.
🔍 Trước hết, cần phân biệt:
| Cơ chế tỷ giá | Đặc điểm chính |
|---|---|
| Tỷ giá cố định | Nhà nước giữ tỷ giá trong biên độ hẹp, thường can thiệp thị trường |
| Tỷ giá thả nổi có quản lý (managed float) | Nhà nước định hướng, can thiệp khi cần thiết (Việt Nam hiện dùng) |
| Tỷ giá thả nổi hoàn toàn (free float) | Tỷ giá do cung cầu thị trường quyết định, không can thiệp |
✅ Ưu điểm của thả nổi tỷ giá (free float)
-
Phản ánh đúng cung – cầu ngoại tệ: Giúp tỷ giá linh hoạt, điều chỉnh theo thị trường.
-
Giảm áp lực dự trữ ngoại hối: Không cần bán USD để giữ tỷ giá cố định.
-
Tăng tính cạnh tranh xuất khẩu khi VND yếu đi (trong giới hạn kiểm soát).
-
Tăng tính minh bạch, tín hiệu thị trường rõ ràng cho nhà đầu tư.
❌ Rủi ro nếu Việt Nam thả nổi quá sớm
| Rủi ro chính | Giải thích |
|---|---|
| Biến động mạnh, gây sốc vĩ mô | Nếu thị trường ngoại hối chưa ổn định, dễ dẫn tới mất giá đột ngột, gây lạm phát |
| Tâm lý đầu cơ, đô la hóa | Người dân và doanh nghiệp găm giữ USD, gây thiếu hụt ngoại tệ |
| Thị trường tài chính chưa phát triển | Thiếu công cụ phòng ngừa rủi ro (hedging), gây thiệt hại cho doanh nghiệp |
| Nợ nước ngoài cao | Mỗi biến động nhỏ cũng khiến gánh nặng trả nợ gia tăng nhanh |
📌 Việt Nam đang chọn giải pháp trung gian: “Tỷ giá thả nổi có quản lý”
-
Ngân hàng Nhà nước không neo cứng vào USD, nhưng có can thiệp khi cần thiết.
-
Cơ chế hiện nay linh hoạt hơn so với trước 2016, nhưng vẫn giữ ổn định tương đối để hỗ trợ xuất nhập khẩu, kiểm soát lạm phát.
-
Đây là lựa chọn phù hợp với giai đoạn hiện tại: kinh tế mở nhưng còn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu, FDI và nợ ngoại tệ.
🧭 Kết luận
Việt Nam chưa nên thả nổi hoàn toàn tỷ giá trong giai đoạn hiện tại, do:
Dự trữ ngoại hối còn thấp (~2,4 tháng nhập khẩu)
Thị trường tài chính chưa đủ độ sâu
Nợ nước ngoài và đô la hóa vẫn là rủi ro tiềm ẩn
Tuy nhiên, nên tiếp tục tiến trình “thả nổi dần có quản lý”, song song với:
-
Phát triển thị trường phái sinh và hedging
-
Kiểm soát đô la hóa
-
Nâng dự trữ ngoại hối
-
Củng cố chính sách vĩ mô linh hoạt
