Năm Việt Nam trở thành đối tác chiến lược toàn diện với Trung Quốc
Việt Nam và Trung Quốc chính thức thiết lập quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện vào tháng 5 năm 2008, trong chuyến thăm chính thức Trung Quốc của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh. Hai nước đã nhất trí xây dựng quan hệ này dựa trên phương châm 16 chữ: "Láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai" và tinh thần "Bốn tốt": "Láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt".
Ý nghĩa của việc trở thành Đối tác chiến lược toàn diện
Việc nâng cấp quan hệ lên mức Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Trung Quốc mang ý nghĩa quan trọng trên nhiều phương diện:
- Chính trị và ngoại giao:
- Củng cố quan hệ láng giềng: Là quốc gia láng giềng có chung đường biên giới dài, việc thiết lập quan hệ chiến lược toàn diện giúp củng cố sự tin cậy chính trị, tăng cường trao đổi cấp cao, và duy trì hòa bình, ổn định ở khu vực.
- Tầm cao chiến lược: Đây là cấp độ hợp tác cao nhất trong chính sách đối ngoại của Việt Nam, thể hiện sự cam kết sâu sắc giữa hai nước trong việc xây dựng mối quan hệ bền vững, lâu dài, dựa trên lợi ích chung và sự tôn trọng lẫn nhau.
- Tăng vị thế quốc tế của Việt Nam: Quan hệ chiến lược với Trung Quốc, một cường quốc khu vực và toàn cầu, giúp Việt Nam củng cố vị thế trong các diễn đàn khu vực như ASEAN và nâng cao vai trò trong các vấn đề quốc tế.
- Kinh tế:
- Đối tác thương mại lớn nhất: Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai và thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam. Sau năm 2008, kim ngạch thương mại song phương tăng mạnh, đạt 171,9 tỷ USD vào năm 2023. Quan hệ chiến lược toàn diện tạo điều kiện thuận lợi cho các hiệp định thương mại, đầu tư và hợp tác kinh tế.
- Hợp tác cơ sở hạ tầng và đầu tư: Dòng vốn từ Trung Quốc, đặc biệt trong các lĩnh vực hạ tầng, năng lượng, và công nghệ, hỗ trợ Việt Nam đáp ứng nhu cầu phát triển. Các dự án như kết nối "Hai hành lang, một vành đai" với sáng kiến "Vành đai và Con đường" được thúc đẩy, tăng cường hợp tác kinh tế khu vực.
- Xuất khẩu nông sản: Quan hệ chiến lược giúp Việt Nam mở rộng thị trường xuất khẩu nông sản (như dưa hấu, thanh long) sang Trung Quốc thông qua các nghị định thư thương mại.
- An ninh và quốc phòng:
- Ổn định biên giới: Quan hệ chiến lược toàn diện góp phần duy trì ổn định khu vực biên giới đất liền, đặc biệt sau khi hai nước hoàn thành phân giới cắm mốc biên giới vào năm 2008. Các hiệp định về quản lý biên giới và cửa khẩu được ký kết, đảm bảo an ninh và giao thương.
- Quản lý tranh chấp Biển Đông: Dù vẫn tồn tại căng thẳng, quan hệ chiến lược tạo cơ sở cho các cuộc đàm phán song phương và đa phương nhằm quản lý tranh chấp Biển Đông, hướng tới các giải pháp hòa bình như Bộ Quy tắc ứng xử (COC) trong ASEAN.
- Xã hội và văn hóa:
- Giao lưu nhân dân: Quan hệ chiến lược thúc đẩy giao lưu văn hóa, giáo dục, và du lịch giữa hai nước. Các chương trình trao đổi sinh viên, lễ hội văn hóa, và giao lưu nhân dân được tổ chức thường xuyên, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau.
- Hỗ trợ cộng đồng người Hoa: Quan hệ tốt đẹp giúp củng cố vị thế của cộng đồng người Hoa tại Việt Nam, góp phần vào sự gắn kết xã hội.
- Chiến lược khu vực và toàn cầu:
- Cân bằng chiến lược: Quan hệ chiến lược toàn diện với Trung Quốc nằm trong chính sách đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa của Việt Nam, giúp Việt Nam cân bằng quan hệ với các cường quốc khác như Mỹ, Nga, Nhật Bản, và EU, tránh phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia nào.
- Xây dựng cộng đồng chung: Năm 2023, hai nước ra Tuyên bố chung về xây dựng "Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược", nhấn mạnh hợp tác lâu dài vì lợi ích chung của khu vực và thế giới.
Thách thức và lưu ý
- Tranh chấp Biển Đông: Dù quan hệ chiến lược toàn diện mang lại nhiều lợi ích, các tranh chấp trên Biển Đông vẫn là thách thức lớn, đòi hỏi Việt Nam phải khéo léo trong việc duy trì hợp tác nhưng bảo vệ lợi ích quốc gia.
- Cân bằng thương mại: Việt Nam nhập siêu lớn từ Trung Quốc, đòi hỏi các chính sách để cân bằng cán cân thương mại và giảm phụ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc.
Tóm tắt
Việc Việt Nam trở thành Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện với Trung Quốc vào tháng 5 năm 2008 đánh dấu bước tiến quan trọng trong quan hệ hai nước, mang lại lợi ích về chính trị, kinh tế, an ninh, và văn hóa. Quan hệ này không chỉ củng cố sự ổn định khu vực mà còn giúp Việt Nam nâng cao vị thế quốc tế, thúc đẩy phát triển kinh tế, và duy trì chính sách đối ngoại cân bằng. Tuy nhiên, Việt Nam cần tiếp tục quản lý các thách thức, đặc biệt là vấn đề Biển Đông, để đảm bảo quan hệ phát triển bền vững.
